ΤΟ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ ΙΔΑΝΙΚΟ

ΤΟ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ ΙΔΑΝΙΚΟ -ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ pdf

"ΑΥΓΗ" 19-2-1958 

"ΑΥΓΗ" 26-2-1958 

"ΑΥΓΗ" 5-3-1958 

Άρθρο του  Κ. Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Αυγή»

 «Μια χρήσιμη συζήτηση»

σε τρία μέρη στις 19-26 Φεβρουαρίου και 5 Μαρτίου 1958

Για το πατριωτικό ιδανικό θέλω να μιλήσω σήμερα μαζί σας, νέοι και νέες. Πληγωμένη βαθειά η εθνική ανεξαρτησία μας. Ταπεινωμένη η εθνική φιλοτιμία μας. Μειωμένα τα κυριαρχικά δικαιώματά μας. Στενάζουνε κάτω από την τυραννία των Άγγλων αποικιοκρατών οι Κύπριοι αδελφοί μας. Και τρομεροί κίντυνοι απειλούνε με αφανισμό την πατρίδα μας και τον ελληνικό λαό. Να γιατί πρέπει να φλογίζει την καρδιά  σας η αγάπη στην πατρίδα και να γίνει ακοίμητο κίνητρο για τη δράση σας το πατριωτικό ιδανικό.

Το πρώτο σημείο, που θέλω να συζητήσω μαζί σας, είναι τούτο: Ποιο είναι το γνήσιο περιεχόμενο, η ουσία του πατριωτισμού; Και είναι ανάγκη να ξεκαθαρίσουμε το σπουδαίο τούτο ζήτημα και να ιδούμε ποιος είναι ο γνήσιος πατριωτισμός, γιατί το πατριωτικό ιδανικό προβάλλεται ακόμη και σήμερα παραμορφωμένο και με νοθευμένο το περιεχόμενο. Πολλές από τις παραμορφώσεις και τις νοθείες αυτές  είναι παλιές και γίνεται προσπάθεια να αναστηλωθούν. Μα και καινούργιες νοθείες, περισσότερο επικίντυνες, προβάλλονται.

*

Πριν προχωρήσουμε στην συζήτηση, θεωρώ απαραίτητες μερικές εισαγωγικές παρατηρήσεις:

Α’) Τι πρέπει γενικά να εννοούμε άμα λέμε ιδανικό; Άμα λέμε ιδανικό – πατριωτικό, δημοκρατικό, σοσιαλιστικό ιδανικό, κλπ – εννοούμε ένα ανώτατο σκοπό, που μας εμπνέει και μας συγκινεί, που μαγνητίζει τη βούλησή μας, γίνεται δραστικό κίνητρο μέσα μας και καθοδηγεί τη δράση μας για να πραγματοποιηθεί ο ανώτατος αυτός σκοπός. Το ιδανικό, λοιπόν, κλείνει μεγάλο δυναμισμό μέσα του.

 Β’) Πρέπει καλά να κρατάμε στο μυαλό μας και κανένας να μη μας ξεγελάσει πως τα κίνητρα για τη δράση μας και τα πιο ευγενικά ακόμη δεν είναι έμφυτα. Τα ελατήρια και τα κίνητρα για τη δράση μας γεννιούνται και τροφοδοτούνται από τις «ανάγκες» του ανθρώπου και αναπτύσσονται μέσα στην κοινωνική ζωή. Επάνω στις «ανάγκες» του ανθρώπου βασίζονται και αναπτύσσονται μέσα στην κοινωνική ζωή τα συναιστήματά του και ιδιαίτερα τα κοινωνικά του συναιστήματα, η αγάπη, η αλληλεγγύη κτλ. Από τις «ανάγκες» και για να ικανοποιηθούν οι «ανάγκες» του ανθρώπου, γεννιούνται τα ενδιαφέροντά του, οι πόθοι και οι λαχτάρες του, μορφώνονται οι σκοποί της ζωής του και τελικά διαμορφώνεται η βιοθεωρία του.

Τα ιδανικά, λοιπόν, δεν είναι ουρανόπεμπτα. Πηγάζουνε και αυτά από τις υλικές και πνευματικές ανάγκες της κοινωνίας, γεννιούνται μέσα στην κοινωνική ζωή και ενσαρκώνουνε και εκφράζουνε πόθους και λαχτάρες της κοινωνίας. Και γι’ αυτό γίνονται τα ιδανικά ισχυρά κίνητρα μέσα μας για τη δράση μας.

Γ’) Φανερό, λοιπόν, πως κάθε κοινωνία στις διάφορες εποχές έχει τα δικά της ιδανικά. Φανερό επίσης πως στην ταξική κοινωνία κάθε κοινωνική τάξη έχει κι’ αυτή τα δικά της ιδανικά. Άλλα ιδανικά και άλλη βιοθεωρία είχαν η αρχαία Αθήνα και η αρχαία Σπάρτη και ξεχωριστά ιδανικά και διαφορετική βιοθεωρία είχαν η φεουδαρχική κοινωνία και η αστική κοινωνία, καθώς και η αστική και η σοσιαλιστική κοινωνία. Και διαφορετικά ιδανικά μέσα στην ίδια κοινωνία είχαν οι δουλοχτήτες και οι δούλοι, οι φεουδάρχες και οι δουλοπάροικοι, καθώς και η αστική και η εργατική τάξη. Γιατί η κάθε κοινωνία στις διάφορες εποχές, καθώς και η κάθε κοινωνική τάξη στην ταξική κοινωνία, έχουν η κάθε μια τους τις δικές της ανάγκες, τις δικές της λαχτάρες.

Προσοχή όμως, να μη γελαστούμε. Συχνά ονομάζονται με τις ίδιες λέξεις ιδανικά με πολύ διαφορετικό περιεχόμενο. Για πατριωτικό ιδανικό, για δημοκρατικό ιδανικό και για ιδανικό της ειρήνης μιλάει η κυρίαρχη τάξη σήμερα. Πατριωτικό ιδανικό, δημοκρατικό ιδανικό και ιδανικό της  ειρήνης προβάλλει και ο δουλευτής λαός. Πόσο, όμως, διαφορετικό περιεχόμενο έχουνε τα ιδανικά αυτά, όταν τα προβάλλει η κυρίαρχη τάξη.

Δ’) Εύκολα μπορούμε τώρα να ξεχωρίσουμε τα ιδανικά, ανάλογα με το περιεχόμενο και την αντίστοιχη αξία τους. Έχουμε τις ακόλουθες τρείς βασικές κατηγορίες:

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΚΑΛΝΤΕΡΟΝΙ-ΒΑΡΝΑΛΗΣ-ΣΩΤΗΡΙΟΥ- ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ pdf

ΤΟ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ
ΣΤΗ ΣΤΗΛΗ "ΛΟΓΙΑ ΠΟΥ ΚΑΙΝΕ"
ΑΥΓΗ 6 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1958

ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑΣ
 ΜΑΡΙΑ ΡΟΖΑ ΚΑΛΝΤΕΡΟΝΙ
ΑΥΓΗ 5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1958

                                                      

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΣΩΤΗΡΙΟΥ
ΑΥΓΗ 12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1958

Άρθρο του Κ. Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Αυγή»

 στις 12 Φεβρουαρίου 1958

Στη στήλη «Για τους νέους της Ελλάδας»

«Άδειασαν οι καρδιές μας από τις ελπίδες». «Για μας τους νέους καμιά φροντίδα. Μας λαβώνουνε τα ιδανικά μας, μας κρατάνε στην αμάθεια και στη μικρότητα». Αυτά τα καταδικαστικά λόγια για τη σημερινή κοινωνία γράφει με βαθύτατο ψυχικό σπαραγμό μια νέα στον ποιητή μας Κώστα Βάρναλη. ( «Αυγή» 6 Φεβρουαρίου, σελίδα 1^η).

Και συμπληρώνει τη θλιβερή εικόνα η Ιταλίδα φοιτήτρια Μαρία Ρόζα Καλντερόνι : «Η σημερινή νεολαία ανατρέφεται δίχως ιδανικά». «Το χρήμα αγοράζει τη μόρφωση, την εξουσία, τους τίτλους, τα αξιώματα, την ηδονή……». «Αδιαφορία και απογοήτεψη για κάθε τι που αφορά τη ζωή» επικρατεί στους νέους, ( «Αυγή» 5 Φεβρουαρίου, σελίδα 4η).

Βαρειά, αποπνιχτική η ατμόσφαιρα για τη νεολαία. Δραματική για τους περισσότερους νέους η κατάσταση. Αμορφωσιά! Ηθική κρίση. Τρομερό το αδιέξοδο. Αγωνία.

Η τραγική αυτή για τη νεολαία κατάσταση είναι η αναγκαία συνέπεια από την πολιτική που συνειδητά εφαρμόζει η πλουτοκρατική ολιγαρχία για τα παιδιά του λαού. Η πλουτοκρατική ολιγαρχία, η κυρίαρχη τάξη σ’ όλα τα καπιταλιστικά κράτη, θέλει τη νεολαία δουλικό όργανό της. Τη θέλει τυφλά υποταγμένη στα πλουτοκρατικά συμφέροντα. Και της ψαλιδίζει της νεολαίας τα φτερά και προσπαθεί να της σβήσει τη νεανική φλόγα, και να δαμάσει τη δημιουργική ορμή της.

*

Δυό είναι τα σπουδαιότερα μέσα που χρησιμοποιεί η κυρίαρχη τάξη. Η πρώτη της προσπάθεια είναι, να ξεριζώσει τα προοδευτικά ιδανικά και στη θέση τους να φυτέψει τα ιδανικά, που εκφράζουνε τα δικά της συμφέροντα. Αυτό πρέπει να το καταλάβει καλά η νεολαία.

Στη θέση του γνήσιου πατριωτισμού προβάλλεται σήμερα το ιδανικό της υποτέλειας. Να μην είναι νοικοκύρης ο λαός και η νεολαία στη χώρα μας. Να μην κρατάμε την τύχη στα χέρια μας. Να θυσιάσουμε την εθνική ανεξαρτησία μας, να ξεπέσει η πατρίδα μας και να γίνει αποικία και να τρέχει η νεολαία να πολεμάει όπου τη στείλουν οι άσπονδοι σύμμαχοι ακόμα και στην Κορέα, γιατί αυτό εξυπηρετεί τα οικονομικά συμφέροντα της ξένης πλουτοκρατίας.

Στη θέση της ιδέας για την ειρηνική συνύπαρξη προβάλλεται από το ένα μέρος ο κοσμοπολιτισμός και παράλληλα από το άλλο μέρος ο έξαλλος σωβινισμός. Όχι, δεν πρέπει ο κάθε λαός να είναι νοικοκύρης στον τόπο του, ούτε πρέπει ο κάθε λαός να αναπτύξει ελεύθερος τον εθνικό του πολιτισμό, μέσα στην αλληλοβοήθεια, τη συναδελφοσύνη, την αλληλεγγύη, και την ισότιμη συνεργασία όλων των λαών, όπως  κηρύχνει η ειρηνική συνύπαρξη. Όχι δεν πρέπει! Αντίθετα, να θυσιαστούνε τα κυριαρχικά δικαιώματα των λαών, να καταργηθούνε τα εθνικά σύνορα -αυτό θέλει ο καπιταλισμός- να μείνουμε χωρίς πατρίδα, για να μπορούν έτσι οι οικονομικά πανίσχυροι να επιβάλλουνε την παντοκρατορία τους.

Και ενώ προβάλλεται ο κοσμοπολιτισμός με το σύνθημα «μία ποίμνη και είς ο ποιμήν» , παράλληλα καλλιεργείται το μίσος και η εχθρότητα ανάμεσα στους λαούς. Τι κρύβεται κάτω από τα αντιπροοδευτικά αυτά ιδανικά, μας το δείχνουνε καθαρά οι αποικιοκράτες. Θεωρούνε τον εαυτό τους προνομιούχο και προβάλλουνε τον κοσμοπολιτισμό προπέτασμα για να καταδυναστεύουν ελεύθερα τους άλλους λαούς. Και βλέπουμε τους Άγγλους να φυλακίζουνε, να βασανίζουνε και να εκτελούνε τους Κύπριους πατριώτες, και τους Γάλλους να βομβαρδίζουν ανυπεράσπιστα χωριά στην Τύνιδα και στο Αλγέρι, και να θάβουνε τα παιδιά μέσα στα ερείπια.

Στη θέση του δημοκρατικού ιδανικού προβάλλεται ολοένα και πιο καθαρά το ιδανικό της σπαρτιατικής πειθαρχίας και της τυφλής υποταγής στις εντολές, μ’ άλλα λόγια στα συμφέροντα της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας. Και καταργούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι δημοκρατικές ελευθερίες, και καταπατούνται τα δικαιώματα της νεολαίας και ιδιαίτερα το δικαίωμά της να μορφωθεί  και να εξοπλιστεί για την παραγωγική δημιουργική της δράση. Και μένουνε τα παιδιά του λαού βυθισμένα στην αμορφωσιά.

*

Παράλληλα – και αυτή είναι η δεύτερη προσπάθεια- καλλιεργείται σκόπιμα το ηθικό κατρακύλισμα, η ηθική αποσύνθεση της νεολαίας με όλα τα μέσα, με τα πορνοθεάματα, τις γκακγστερικές ταινίες και τα πορνογραφήματα και προβάλλονται για «πρότυπα» με όλων των ειδών τις τυμπανοκρουσίες και τους φωτοστεφάνους, όσοι με το παράδειγμά  τους διδάσκουνε τη χυδαία απόλαυση και την ανάδειξη του ατόμου με απάνθρωπα και ανήθικα μέσα.

Έτσι πληγώνεται βαθειά και νεκρώνεται η ψυχή της νεολαίας. Τα όνειρα της νεολαίας γκρεμίζονται. Ο ενθουσιασμός της μαραίνεται. Πολλοί νέοι παραδίδονται στις «αισθησιακές  περιπέτειες» και πρόθυμοι για κάθε συμβιβασμό κατρακυλούνε στη «μικρότητα» και στην ηθική απώλεια. Άλλοι χάνουνε την αυτοπεποίθηση και πέφτουνε στην αδιαφορία, και άλλοι βυθίζονται στην απογοήτεψη και σέρνουνε τα βήματά τους, χωρίς να χαρούνε τη χαρά, που πηγάζει από τη δημιουργική δράση.

Δυό δρόμοι ανοίγονται μπροστά στη νεολαία. Ο πρώτος είναι κατηφορικός. Είναι ο δρόμος , όπου τη σπρώχνουνε τη νεολαία, όσοι τη θέλουν τυφλό όργανό τους. Είναι ο δρόμος της αδιαφορίας, της υποταγής στη μοίρα, της ηθικής απώλειας και του εξευτελισμού.

Ο άλλος είναι ανηφορικός. Είναι ο δρόμος της τιμής, της αξιοπρέπειας, του αγώνα. Τον φωτίζουνε τα σημερινά ευγενικά ιδανικά: το γνήσιο πατριωτικό ιδανικό, το ιδανικό της ειρήνης, το δημοκρατικό ιδανικό, το ιδανικό της κοινωνικής δικαιοσύνης και το ιδανικό της εργασίας.

Με αυτοπεποίθηση βαδίστε, Νέοι και Νέες, τον ανηφορικό δρόμο της τιμής και της δημιουργικής δράσης. Θα ξεσπάσει τότε ο ενθουσιασμός σας, θα ανάψει η φλόγα σας και η ορμή της νειότης θα υπερνικήσει όλα τα εμπόδια.

Ο μεγάλος του Έθνους δάσκαλος Δημήτρης Γληνός

Του Παιδαγωγού Κ. Δ. Σωτηρίου

Ομιλία μου στα είκοσι χρόνια έπειτα από το θάνατό του

22 Μαρτίου 1964 – στο θέατρο «Κεντρικόν»*

*Η ομιλία αυτή δημοσιεύτηκε απ’ ότι γνωρίζω

 στο περιοδικό «Επιθεώρηση  Τέχνης» 

 Εδώ δημοσιεύεται το χειρόγραφο κείμενο  

Η ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ- pdf
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ-pdf
ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ -pdf

ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ-pdf

"ΑΥΓΗ"
22/3/1964

"ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" 22-3-1964  

Κυρίες και Κύριοι

 Το Δημήτρη Γληνό, το μεγάλο του Έθνους δάσκαλο, τον πρωτογνώρισα στα 1912 Διευθυντή στο Διδασκαλείο της Μέσης Παιδείας. Βαθιά χαραγμένη μέσα μου και πάντα ζωντανή η πρώτη μου εντύπωση. Ένιωσα, μαθητής τότε κι εγώ μαζί με τόσους άλλους μαθητές του, να μας μαγνητίζει, να μας υψώνει, να μας δείχνει, φωτισμένο με το αχτιδοβόλο πολυεδρικό μυαλό του, το δρόμο προς την αλήθεια και την πρόοδο, και να μας σπρώχνει στη γόνιμη δημιουργική δράση.

Και θεωρούσε γόνιμη δημιουργική δράση μια μόνο: την ανυστερόβουλη σ’ όλους τους τομείς δράση για το καλό του λαού. Και αληθινή πρόοδο, την πρόοδο, που ανοίγει το δρόμο για την υλική και πνευματική ανύψωση του λαού, για την ευτυχία του. «Το λαό πρέπει ν’ ανεβάσουμε» δίδασκε σ’ όλη του τη ζωή «γι’ αυτόν πρέπει να δουλεύουμε». Όπλο στο σκληρό αυτό αγώνα η επιστήμη. Με την επιστήμη σκίζει ο άνθρωπος τα σκοτάδια, με το φως της ξεδιαλύνει τα μυστήρια και γίνεται κυρίαρχος επάνω στη γη.

Ο Δημήτρης Γληνός δεν ήταν ρομαντικός οραματιστής. Ήταν ο βαθυστόχαστος της ζωής και της κοινωνίας ερευνητής. Έσκυβε συμπονετικά ν’ ακούσει τον πόνο, την αγωνία και τις λαχτάρες του λαού, και αγωνιζόταν, ακατάβλητος αγωνιστής, ιεροφάντης της αλήθειας, για το λυτρωμό του λαού. Βαθιά η πίστη του στην αξία της ζωής και του ανθρώπου. Ακλόνητη η ρεαλιστική του αισιοδοξία. Ιδανικό του η ευτυχία των λαών επάνω στη γη. Ηρωική η προσπάθειά του να υψώνεται και να υψώνει και τους άλλους στο γνήσιο ανθρωπισμό. Έγινε ο φωτεινός του λαού και της νεολαίας  ο οδηγητής, ο αναμορφωτής, ο μεγάλος του Έθνους δάσκαλος.

Άξιο παιδί του λαού αγάπησε με πάθος το λαό, και αγαπήθηκε βαθιά. Μα και άλλο τόσο μισήθηκε από τους εχθρούς του λαού. Καυτηρίαζε και χτυπούσε τους εκμεταλλευτές, και τους πολύμορφους στον πνευματικό τομέα υποταχτικούς των καθώς και τα αργυρώνητα όργανά τους. Τίποτε δεν τον φόβιζε. Ούτε η συκοφαντία, ούτε ο διωγμός, ούτε η φυλάκιση, ούτε η εξορία. Ήξερε, μας το λέει ο ίδιος, πως «ο δρόμος της αλήθειας είναι ο δρόμος του Γολγοθά»[1]. Μ’ ολύμπια γαλήνη τα αντιμετώπιζε όλα, πιστός στην εσωτερική φωνή του χρέους. Καμιά λιγοψυχία. «Ευτυχισμένος ο άνθρωπος, που ζει και πεθαίνει για ένα μεγάλο ιδανικό»[2] δίδασκε, δεσμώτης, στην Ακροναυπλία. Και σ’ ένα γράμμα του από την Ανάφη, εξόριστος, γράφει : «Για ένα υψηλό σκοπό ο αγώνας είναι η χαρά, και ο θάνατος για τέτοιον αγώνα, μεθύσι και χαρά»[3]. Και όταν πλάκωσε η μαύρη σκλαβιά, και ο βάρβαρος φασίστας μόλυνε τα ιερά χώματα της πατρίδας μας, πρώτος ανάμεσα στους πρώτους μπήκε μπροστά στον πονεμένο λαό. Αγωνίστηκε παλικαρίσια μαζί του, και έπεσε στις 24 του Δεκέμβρη 1943, στις επάλξεις του λαολυτρωτικού αγώνα με το νικητήριο παιάνα στο στόμα του και με μεγαλόπρεπο όραμα επάνω στην επιθανάτια κλίνη του, την τελική νίκη του λαού.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Από το βιβλίο Ο ΚΩΣΤΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ αφηγείται σελίδα 57-58:

ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑΝΝΗ ΖΕΥΓΟΥ 21-5-1944 pdf

« Την άλλη μέρα, ή την πάρα πάνω Κυριακή, θ αφιερωθεί η πρωινή συνεδρίαση για το Γληνό. Μου ανάθεσαν να μιλήσω για το Γληνό. Θα μιλούσε ο Γιάννης Ζεύγος σύντομα κι εγώ πλατύτερα. Δεν κοιμόμουνα στις Κορυσχάδες, γιατί δεν είχα κατάλυμα καλό. Εγύριζα κάθε βράδυ με τα πόδια στο Καρπενήσι είχα ωραιότατο κατάλυμα στη βίλα του Τσαμπούνα, με περιποιόντουσαν πολύ και εκεί έκανα ένα σκίτσο για την ομιλία. Με τα κύρια σημεία για την εκπαιδευτική δράση του Γληνού γιατί το θέμα μου ήταν : Ο Μεγάλος του Έθνους Δάσκαλος Δημήτρης Γληνός. Την άλλη μέρα μίλησα, κράτησε καμιά ώρα η ομιλία μου. Ανάλυσα το θέμα και σ αυτή, και απ’ αυτήν την ομιλία, βγήκε το άρθρο που δημοσιεύτηκε στα τρία χρόνια του Γληνού, όταν κατεβήκαμε και  με βάση το άρθρο αυτό έκανα την ομιλία μου για το Γληνό Παιδαγωγό, στο θέατρο «Βρετάνια»  απάνω στο Σύνταγμα»

        ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΙΣ ΚΟΡΥΣΧΑΔΕΣ 21-5-1944-pdf

21-5-1944 Η ΟΜΙΛΙΑ- ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ-pdf

Η ΟΜΙΛΙΑ 26-12-1945

«Το άρθρο που δημοσιεύτηκε στα τρία χρόνια του Γληνού»

Χειρόγραφο

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Η ματιά του μαγνήτιζε, η ομιλία του μάγευε, το πολυεδρικό μυαλό του αχτινοβολούσε, η διάνοιά του φώτιζε, η καρδιά του πυρπολούσε. Ένιωθες να σε αρπάζει μα τα γερά του χέρια, να σε ανεβάζει ψηλά να σου δείχνει το δρόμο της προόδου, και να σε σπρώχνει στη γόνιμη δημιουργική δράση. Αυτή είναι η πρώτη μου εντύπωση, όταν μαθητής του κι εγώ τον πρωτογνώρισα στα 1912 Διευθυντή στο Διδασκαλείο της μέσης Παιδείας.

Δεν ήταν ο Δημήτρης Γληνός ο κλεισμένος στο απόμερο γραφείο του επιστήμονας, συλλέχτης ή πλάστης θεωριών. Ήταν αληθινός της επιστήμης ιεροφάντης. Φώτιζε το δρόμο στους συνοδοιπόρους του, αληθινός εργάτης της ζωής, καθοδηγητής των συνανθρώπων του, δημιουργός της ευτυχίας τους.

Δεν ήταν ο αποτραβηγμένος στον ελεφάντινο πύργο του ρωμαντικός οραματιστής της ζωής. Ο Δημήτρης Γληνός ήταν βαθυστόχαστος της ζωής και της κοινωνίας ερευνητής. Έσκυβε συμπονετικά να συλλάβει τον πόνο, την αγωνία και τις λαχτάρες του λαού, και ενσαρκωτής των ιδανικών του λαού, αγωνιζόταν, ακατάβλητος αγωνιστής, για την πραγματοποίησή τους, για ν’ ανοίξει το δρόμο του λυτρωμού. Θέλησε να γίνει καταλυτής του πόνου και οικοδόμος της ευτυχίας. Βαθειά η πίστη του στην αξία της ζωής και του ανθρώπου. Ακλόνητη η αισιοδοξία του. Ηρωική η προσπάθειά του να υψώνεται και να υψώνει και τους άλλους αδιάκοπα στο γνήσιο ανθρωπισμό. Έτσι έγινε ο φωτεινός της νεολαίας και του λαού καθοδηγητής, ο αναμορφωτής, ο μεγάλος του Έθνους δάσκαλος. Η ζωή του αξεκούραστος αγώνας. Γνήσιο παιδί του λαού, έμεινε σ’ όλη του τη ζωή στο πλευρό του. Γι’ αυτό και αγαπήθηκε βαθιά. Μα και άλλο τόσο μισήθηκε από τους εχτρούς, τους εκμεταλλευτές του λαού. Καυτηρίαζε και χτυπούσε ατρόμητα. Τίποτε δεν τον φόβιζε. Ούτε οι συκοφαντίες, ούτε οι διωγμοί, ούτε οι φυλακίσεις, ούτε οι εξορίες. Με ολύμπια γαλήνη τ’ αντιμετώπιζε όλα, πιστός στην εσωτερική φωνή του χρέους. Και όταν πλάκωσε η μαύρη σκλαβιά, πρώτος ανάμεσα στους πρώτους, ένιωσε τον πόνο και τον παλμό της λαϊκής ψυχής και πρώτος ανάμεσα στους πρώτους μπήκε μπροστά στον πονεμένο λαό. Αγωνίστηκε παλικαρίσια μαζί του, και έπεσε στις επάλξεις του λαολυτρωτικού αγώνα, με το νικητήριο παιάνα στο στόμα, με το μεγαλόπρεπο όραμα της τελικής νίκης του λαού.

Ο Γληνός εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το καλοκαίρι του 1911 αμέσως έπειτα από την τρίχρονη σπουδή στη Γερμανία. Πρωτοδιορίστηκε Ελληνοδιδάσκαλος στο 6^ο Ελληνικό σχολείο της Αθήνας. Παράλληλα η Φιλοεκπαιδευτική Εταιρεία του ανάθεσε να διδάξει τα παιδαγωγικά στο Αρσάκειο. Από την πρώτη στιγμή μπήκε στον «Εκπαιδευτικό Όμιλο» πολύ γλήγορα υψώθηκε σε ηγετικό του στέλεχος και άρχισε την πλούσια, πολύπλευρη και τόσο γόνιμη επιστημονική και εκπαιδευτική του δράση. Την εκπαιδευτική του δράση θα προσπαθήσω να παρουσιάσω σε αδρές γραμμές στη σημερινή σύντομη ομιλία μου.

Τρία στάδια μπορούμε να ξεχωρίσουμε στο ορμητικό ξετύλιγμα της εκπαιδευτικής του δράσης. Προοδευτικός αστός παιδαγωγός στην πρώτη περίοδο 1911-1921, ριζοσπάστης δημοκράτης παιδαγωγός στη δεύτερη 1921-1927, σοσιαλιστής παιδαγωγός, αρχηγός του κοινωνικού δημοτικισμού και μεγάλος του ‘Έθνους δάσκαλος στην Τρίτη περίοδο.

«ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΛΗΝΟ»

 Κ. Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ 

Το άρθρο αυτό έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό "Επιθεώρηση  Τέχνης" το 1964. 

Εδώ έχει αναρτηθεί το χειρόγραφο κείμενο του Κ. Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ

ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ-pdf

Η γνωριμία μου με το Γληνό 

Πήρα το πτυχίο μου το Μάη του 1911. Ζήτησα αμέσως να διοριστώ στην Αθήνα. Ήθελα να μείνω στην πρωτεύουσα, να ξαστερώσει ο σκοτεινιασμένος από την αρχαιόπληχτη φιλολογική σχολή πνευματικός μου ορίζοντας, και να μάθω γερμανικά, για να μπορέσω με πρώτη ευκαιρία να ικανοποιήσω το ζωηρό, φλογερό, πόθο μου, να πάω στη Γερμανία, να συμπληρώσω τη μόρφωσή μου και να ειδικευθώ στην ιστορία. Η περίσταση ήταν ευνοϊκή για μένα να πετύχω το διορισμό μου στην Αθήνα. Ο πατέρας μου χρόνια δήμαρχος στο Δήμο Κρωπίας, είχε μεγάλη πολιτική και κομματική δύναμη, και η οικογένειά μας συνδεότανε φιλικά με τον πανίσχυρο τότε Υπουργό των Εσωτερικών Ρέπουλη. Έτσι ο Υπουργός της Παιδείας Αλεξανδρής υποσχέθηκε, πως θα με διορίσει στην Αθήνα στη μοναδική τότε κενή θέση Ελληνοδιδασκάλου στο ΣΤ’ Ελληνικό Σχολείο στην Πλάκα. Έμεινα λοιπόν ήσυχος. Το Σεπτέμβριο θα είχα σίγουρα το διορισμό στα χέρια μου.

Και ήρθε ο Σεπτέμβριος, και επιτέλους δημοσιεύτηκαν «αι εκπαιδευτικαί μεταβολαί». Ψάχνω στους διορισμούς και βλέπω «Διορίζονται  Δ.Α. Γληνός εις το ΣΤ’ Ελληνικόν  Σχολείον Αθηνών…….Κ.Δ. Σωτηρίου εις το Ελληνικόν Σχολείον Αχαρνών». Έτριβα τα μάτια μου. ποιος είναι αυτός ο Γληνός; Από πού ξεφύτρωσε; Μπορεί να είχε περισσότερα μέσα από μένα; Αδύνατο κάποιο λάθος θα έγινε. Λάθος δεν έγινε. Έγινε όμως κάτι καλύτερο για μένα. Ύστερα από «έντονα διαβήματα» στο Υπουργείο της Παιδείας διορίστηκα κι εγώ Ελληνοδιδάσκαλος στην Αθήνα στο Ζ’ Ελληνικό σχολείο πέμπτος φιλόλογος – δυό φορές δηλαδή υπεράριθμος- με 8 ώρες την εβδομάδα – αντί 20 – διδασκαλία. Είχα λοιπόν όλο τον καιρό να αφοσιωθώ στη μελέτη και να μάθω γερμανικά. Έτσι ο Γληνός, πριν ακόμη να τον γνωρίσω, με βοήθησε σημαντικά στην αρχή της σταδιοδρομίας μου. Και ο Γληνός πως διορίστηκε; Με πολιτικά μέσα; Όχι. Παρουσιάστηκε, όπως έμαθα αργότερα, ο ίδιος στον Υπουργό της Παιδείας, έδειξε τα πιστοποιητικά των σπουδών του στη Γερμανία και ζήτησε να τον χρησιμοποιήσει το Κράτος. Και τότε διορίστηκε, με την αξία του, Ελληνοδιδάσκαλος στο ΣΤ΄ Ελληνικό Σχολείο και ταυτόχρονα καθηγητής στα Παιδαγωγικά στο Αρσάκειο.

Το Νοέμβρη του 1909, λίγους μήνες έπειτα το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί, ιδρύθηκε ο «Εκπαιδευτικός Όμιλος». Ένας από τους ιδρυτές του, ο νεότερος, ήμουνα κι εγώ. Έτυχε να βρεθώ στην πρώτη ιδρυτική συγκέντρωση. Από τα πρώτα του βήματα, ο Εκπαιδευτικός Όμιλος γίνεται το σπουδαιότερο παιδαγωγικό και αγωνιστικό κέντρο των δημοτικιστών για την προοδευτική γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Από κει μέσα αναβλύζει 30 και πάνω  χρόνια η προοδευτική γλωσσοεκπαιδευτική κίνηση.

ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΝΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΘΕΙ ΡΙΖΙΚΩΣ

Άρθρο  Κ. Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ

  που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα

 « Κυριακάτικος Ταχυδρόμος» στις 26 Μαΐου 1951

Επί του τεθέντος υπό του «Ελληνικού Ινστιτούτου Γκάλοπ»

 Ερωτήματος «Είσθε ευχαριστημένος από την σημερινήν εκπαίδευσην»

Τέσσερα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της παιδείας μας από την ίδρυση του νεοελληνικού Κράτους ως σήμερα. Σ’ όλο το χρονικό αυτό διάστημα η παιδεία μας είναι :

Α’. Αντιλαϊκή και γι’ αυτό αντιπροοδευτική. Διαποτισμένη με το ψευτοκλασσικό  ιδανικό και τη στείρα αρχαιολατρεία η παιδεία μας, δεν εξυπηρετεί ούτε τις υλικές ούτε τις πνευματικές ανάγκες του ελληνικού λαού. Στραβές και αντιλαϊκές οι κατευθύνσεις της, απολιθωμένο το πρόγραμμα, αντιπαιδαγωγικές και ψυχοκτόνες οι μεθοδές της.

Β’ . Η παιδεία μας είναι διακοσμητική και αντιοικονομική. Στολίζει τη νεολαία με κάποιες διακοσμητικές γνώσεις και προσόντα για θεσιθηρία, δε δημιουργεί όμως τα κατώτερα και ανώτερα στελέχη για την πλουτοπαραγωγική ανάπτυξη της χώρας.

Γ’ .  Η παιδεία μας είναι αντιεπιστημονική. Δεν καλλιεργεί το επιστημονικό πνεύμα, δεν παράγει την επιστημονική έρευνα. Τα εκπαιδευτικά μας ιδρύματα, από το δημοτικό σχολείο ως το πανεπιστήμιο, μοναδική φροντίδα έχουν να μπουκώσουν το μυαλό των παιδιών και των σπουδαστών με άχρηστες πολλές φορές και συχνά αντιεπιστημονικές γνώσεις.

Δ’ . Η παιδεία μας είναι κατασταλτική και ατομιστική. Παράλληλα προβάλει για ιδανικό  στη νεολαία τον ατομικισμό  στην χειρότερη του μορφή, την επικράτηση δηλαδή του ατόμου με κάθε μέσο. Η παιδεία μας δεν καλλιεργεί ουσιαστικά τα κοινωνικά συναιστήματα, δεν επιδιώκει να υψώσει τα άτομα σε προσωπικότητες πρόθυμες να εξυπηρετήσουν, με όλη τους τη δύναμη το κοινωνικό σύνολο.

Δίκαιη λοιπόν είναι η γενική  κατακραυγή  για το κατάντημα της παιδείας μας, και εθνική η επιταχτική ανάγκη για τη ριζική μεταρρύθμισή της. Και η ανάγκη αυτή γίνεται επιταχτικότερη τώρα στις ημέρες μας. Ερειπωμένο είναι σήμερα το οικοδόμημα της παιδείας. Βεβηλωμένος ο ναός της Επιστήμης. Ο αναλφαβητισμός και η αγραμματοσύνη έχουν φουντώσει. Πυκνό το πνευματικό σκοτάδι.

Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Αντάρτικα Νειάτα
σελ.2 Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ 

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Αντάρτικα Νειάτα»

ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΝΕΩΝ Της 1ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ

Χρόνος 1ος –αρ. φύλλου 1 Δεκέμβρης 1943

Χειρόγραφο σημείωμα του Κώστα Σωτηρίου: Σε συνεργασία με την παιδαγωγό κ. Ρόζα Ιμβριώτη

Τελικό χτένισμα δικό μου. Υπογραφή 
Στο βιβλίο "Ο Κώστας Σωτηρίου αφηγείται"  μιλάει για τον σκοπό για τον οποίο γράφτηκε ο "Δωδεκάλογος" . Είναι στη σελίδα 25-26 του pdf:  Ο ΚΩΣΤΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ"

Εφημερίδα -ΑΝΤΑΡΤΙΚΑ ΝΕΙΑΤΑ- pdf

Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ

ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

1.- Θέλουμε τα νιάτα ευτυχισμένα, μέσα στη χαρά της δημιουργικής δράσης.

2.- Πιστοί στρατιώτες στα ιδανικά της κοινωνικής δικαιοσύνης, θ’ αγωνιστούμε να περάσουμε  από το βάρβαρο καταναγκασμό στη δημιουργική λευτεριά.

3.- Θα αγωνιστούμε παληκαρίσια να γκρεμίσουμε όλους τους πολιτικούς και οικονομικούς φραγμούς και όλα τα εμπόδια, που έστησε ο καπιταλισμός και ο φασισμός, για να καταχτήσουμε κι εμείς τα δικαιώματα της ηλικίας μας, και να επιβάλουμε το σεβασμό τους.

           4. – Κανένας φραγμός και κανένα εμπόδιο στην αρμονική σωματική μας ανάπτυξη και ψυχική μας εξέλιξη. Ζητάμε όλα τα μέσα για ν’ αναπτύξουμε τον πλούσιο δυναμισμό της ηλικίας μας και να φτιάξουμε γερό το σώμα και χαρούμενη και ακμαία την ψυχή.

5.- Ζητάμε ίσα δικαιώματα για όλα τα παιδιά, πολύπλευρη παιδεία και ποιοτική μόρφωση, διαποτισμένη με το πνεύμα της λαοκρατικής Δημοκρατίας, σφραγίζοντας ο καθένας μας την προσωπική του αξία και εξύψωση με το δημιουργικό του έργο.

6.- Θέλουμε να γίνουμε, σύμφωνα με τις ατομικές του ο καθένας ικανότητες, φωτισμένοι και ειδικευμένοι εργάτες της ζωής και της επιστήμης, ικανοί ν’ ανταποκριθούμε σ’ όλες τις υλικές και πνευματικές ανάγκες της χώρας μας και δημιουργικοί συντελεστές στο ξαναχτίσιμο του πολιτισμού στον τόπο μας, υποτάσσοντας τους ατομικούς μας σκοπούς στην ευτυχία και εξύψωση του λαού.

7.- Θα αγωνιστούμε να πετύχουμε σ’ όλα τα επίπεδα της δράσης μας πραγματική, και μ’ εσωτερική πειθαρχία, αυτοδιοίκηση.

8.- Θέλουμε, εμείς οι Νέες, λυτρωμένες από τον απατηλό και παραστρατημένο φεμινισμό, να σπάσουμε τις αλυσίδες της πολύμορφης σκλαβιάς μας, και ν’ αγωνιστούμε ολόψυχα, πλάϊ και μαζί με τους νέους, για να καταχτήσουμε την οικονομική, την κοινωνική και την πολιτική μας ισότητα. Μόνον έτσι θα λάμψει ο αληθινός εαυτός μας και θα υψωθούμε στον γνήσιο γυναικείο ανθρωπισμό.

9.- Θα αγωνιστούμε παληκαρίσια, όλοι μαζί, Νέοι και Νέες, και σήμερα και πάντοτε ενάντια σε κάθε εξωτερικό εχτρό, για ν’ αναχτήσουμε και να θρονιάσουμε τη λευτεριά στον τόπο μας, προασπίζοντας με κάθε θυσία την ακεραιότητα της Ελλάδας μας, και ολοκληρώνοντας την εθνική μας ενότητα, μ’ απόλυτο όμως σεβασμό στην «αυτοδιάθεση των λαών».

10.- Θέλουμε κι εμείς, πρωτοπόροι συναγωνιστές μαζί με όλους τους νέους του κόσμου, να υπερνικήσουμε τον γεμάτο προκαταλήψεις στενόκαρδο εθνικισμό, να υψωθούμε πέρα κι επάνω από κάθε ιμπεριαλισμό και να χτίσουμε όλοι μαζί, με αδελφική συνεργασία, το μεγαλόπρεπο ναό της ειρηνικής διαβίωσης των λαών, όπου μέσα θα στήσουμε το βωμό στις αληθινά ανθρώπινες αξίες.

11.- Θα αγωνιστούμε κι εμείς ολόψυχα και σήμερα και πάντοτε ενάντια σε κάθε εσωτερικό εχτρό, για να καταχτήσουμε και να κατοχυρώσουμε τις ελευτερίες του λαού.

Θα βοηθήσουμε μ’ όλη μας τη δύναμη, άξιοι, συνεργάτες και άγρυπνοι φρουροί, να θεμελιωθεί, να προκόψει, και να ολοκληρωθεί η ελληνική λαοκρατική Δημοκρατία.

12.- Δίνουμε την υπόσχεση, πως θα προετοιμάσουμε το έδαφος για το ριζοβόλημα και το πλούσιο άνθισμα ενός πρωτοπόρου νεοελληνικού σοσιαλιστικού πολιτισμού. Μόνον έτσι θα καταχτήσουμε κι εμείς την εσωτερική ευτυχία.

                                                                                                 

Η ΚΑΘΑΡΕΥΟΥΣΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΑΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ- pdf

 Βρυκόλακες

Η ΚΑΘΑΡΕΥΟΥΣΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΑΣ

ΟΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΙ ΔΕΛΜΟΥΖΟΣ και ΣΩΤΗΡΙΟΥ

ΜΙΛΟΥΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ»

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ελεύθερη Ελλάδα»

ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ

 ΟΡΓΑΝΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΑΜ

στις 28 Ιουνίου 1947

«Βγάζουν τα μάτια του λαού και τα δικά τους»

Μετά τον καθηγητά του Πανεπιστημίου κ. Χρ. Θεοδωρίδη , ο διαπρεπής παιδαγωγός, ένας από τους πρώτους και συνεπέστερους σκαπανείς της εκπαιδευτικής μεταρρυθμίσεως ο καθηγητής κ. Σωτηρίου με όλη τη δίκαιη αγανάκτηση, που προκαλεί σε όλους τους πνευματικούς ανθρώπους η κυβερνητική ενέργεια καταδικάζει αυστηρότατα την επαναφορά  της καθαρεύουσας στη δημοτική εκπαίδευση και υπογραμμίζει τους κινδύνους που δημιουργούνται για την εκπαίδευση :

Διάβασα κι’ εγώ την προκήρυξη του διαγωνισμού για τα αναγνωστικά του δημοτικού σχολείου και είδα όχι μόνο να στερεώνεται η καθαρεύουσα στις δυό τελευταίες τάξεις, παρά και να μπαίνει καμαρωτά στην δ’ τάξη και μασκαρεμένη με κουρέλια της δημοτικής  και στις τρείς κατώτερες τάξεις. Ομολογώ πως δεν μου έκανε εντύπωση. Η σημερινή Κυβέρνηση με όλα τα αντιλαϊκά μέτρα, που παίρνει, σε ένα αποβλέπει, να στραγγαλίσει κάθε ελευθερία του λαού. Φυσικό είναι να επιχειρήσει να καταργήσει και το αναφαίρετο δικαίωμα που έχει κάθε λαός να μιλάει, να γράφει και να μορφώνεται με τη δική του ζωντανή γλώσσα. Όλοι μας ξέρουμε – τον ζήσαμε άλλωστε – τον αγώνα που έκανε ο ελληνικός λαός για να υψώσει την γλώσσα του σε εθνική γλώσσα. Η σημερινή κυβέρνηση με την προοδοφοβία της θέλει και το δικαίωμα τούτο να του το αφαιρέσει. Ιδιαίτερα το υπουργείο της Παιδείας δεν είναι υπερβολή να πεί κανείς πως μοναδικό σκοπό του έχει θέσει να ξαναρίξει τη νέα γενιά στο πνευματικό σκοτάδι. Κάνει ό,τι μπορεί για να πραγματοποιήσει τον σκοπό του τούτο. Χιλιάδες σχολεία μένουν ακόμα κλειστά. Όλοι οι προοδευτικοί και αντιφασίστες λειτουργοί της παιδείας «εξυγιαίνονται». Η φαυλοκρατία στη διοίκηση είναι ασύστολη. Η νύχτα του Μεσαίωνα απλώνει τα φτερά της στην Παιδεία μας. Γιατί λοιπόν να μας κάνει εντύπωση και η επαναφορά της καθαρεύουσας στη δημοτική παιδεία; Η σημερινή Κυβέρνηση θέλει τη νεολαία μας χωρίς πρωτοβουλία, δουλική, αμόρφωτη, άγλωσση, για να την κάνει όργανο για τους αντιλαϊκούς της σκοπούς. Πρέπει να το καταλάβουμε καλά και ιδιαίτερα εμείς οι εκπαιδευτικοί, πώς μόνο η αληθινή Δημοκρατία θα αναλάβει μέσα στα πλαίσια της γενικής ανοικοδόμησης και την ριζική αναγέννηση της Παιδείας. Τότε η δημοτική θα γίνει η επίσημη γλώσσα και η μοναδική σ’ όλους τους βαθμούς της Παιδείας, από το Νηπιαγωγείο ως και το Πανεπιστήμιο. Και μαζί με την ολοκληρωτική νίκη της δημοτικής θα αλλάξει και το σχολαστικό μεσαιωνικό ασκητικό και αντιλαϊκό πνεύμα που έχει σαν βραχνάς επικαθίσει στην Παιδεία μας. Το φώς της επιστήμης , το φώς της αλήθειας, το φώς της προόδου θα αναζωογονήσει τότε την Παιδεία μας και θα την κάνει άξια του ελληνικού λαού και της ηρωϊκής ελληνικής νεολαίας.

Ο κ. Δελμούζος 

Ο καθηγητής της Παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κ. Αλέξανδρος Δελμούζος, ένας από τους πρωτοπόρους αγωνιστές του αγώνα του δημοτικισμού στην Ελλάδα, μας είπε ότι «δεν έχει να μας κάνει δηλώσεις». Το πράγμα μιλάει μόνο του. Οι κρατούντες σήμερα θέλουν να ρίξουν στο πνευματικό σκοτάδι το λαό. Ο σεβαστός καθηγητής αρκέσθηκε να μας πει επιγραμματικά τα εξής για εκείνους που πήραν την πρωτοβουλία να επαναφέρουν την καθαρεύουσα στο δημοτικό σχολείο:

-Σηκώνουν τα χέρια τους και βγάζουν τα μάτια και του κόσμου και τα δικά τους.