Μιχάλης Παπαμαύρος: "....εμείς οι φυλακισμένοι δεν έχουμε ανάγκη από ενθάρρυνση. Έχουμε κατανόηση και το φρόνημά μας είναι ακμαίο..." 7/12/1946

Η φιλία των Κώστα Σωτηρίου και Μιχάλη Παπαμαύρου είναι γνωστή.

Εδώ δημοσιεύεται ο Επικήδειος λόγος του Σωτηρίου

 στην κηδεία του Μιχάλη Παπαμαύρου τον Απρίλη του  1963.

Το χειρόγραφο του Σωτηρίου σε pdf: Χειρ. Σωτηρίου

Επίσης δημοσιεύεται ένα άρθρο του Μιχάλη Παπαμαύρου με τίτλο

 «Η πνευματική ζωή των συναγωνιστών μέσα στις φυλακές»

Ο Παπαμαύρος στέλνει ένα γράμμα στον Σωτηρίου στις 7/12/1946 από τη φυλακή

της Αίγινας στο οποίο περιγράφει την «πνευματική» δραστηριότητα των φυλακισμένων «συναγωνιστών» με τρόπο καταπληχτικό. Περιγράφει τη ζωή τους στη φυλακή της Καλλιθέας,

 μετά στη φυλακή Χατζηκώστα και στο τέλος στη φυλακή της Αίγινας.

Το γράμμα αυτό στέλνεται στον Σωτηρίου προκειμένου να δημοσιευθεί στο περιοδικό που θα εξέδιδε ο «Εκπαιδευτικός Όμιλος» με την ανασύστασή του το 1946. 

Το άρθρο αυτό μάλλον δεν δημοσιεύθηκε.

Το χειρόγραφο γράμμα του Μιχάλη Παπαμαύρου σε pdf: Το γράμμα Παπαμαύρου

 Στο αρχείο του ο Σωτηρίου έχει επίσης την δημοσίευση της εφημερίδας «Αυγή» 29/1/1963 (σε pdf: Αυγή )  για την βράβευση του Παπαμαύρου στη Μόσχα και το «κλητήριο Θέσπισμα» του Εφέτη Εισαγγελέα της Πάτρας να εμφανισθεί ενώπιον του Πενταμελούς Εφετείου της Πάτρας στις 29 Νοεμβρίου 1961 για να δικασθεί «ως συγγραφεύς του υπό τον τίτλον «Σύστημα νέας Παιδαγωγικής» βιβλίον» .

Μπορείτε να το κατεβάσετε σε pdf: Το κλητήριο θέσπισμα  

 Ο Επικήδειος λόγος του Κώστα Σωτηρίου

Σεμνός, ταπεινός, βαθιά ανθρωπιστής, υπέροχος εμπνευσμένος Δάσκαλος, φλογερός αγωνιστής στον εκπαιδευτικό και κοινωνικό αγώνα στάθηκες αλησμόνητε φίλε και πολύτιμε συνεργάτη, Μιχάλη Παπαμαύρο.

Ξεκίνησες απλός δάσκαλος στην πατρίδα σου στη Χίο και υψώθηκες άξιος στην κορυφή της δασκαλικής ιεραρχίας. Προοδευτικός φιλελεύθερος και δημοκράτης, από τα πρώτα σου βήματα, πρωτεργάτης μαζί με τόσους άλλους διαλεχτούς στον Εκπαιδευτικό Όμιλο, βάδισες γνήσιο παιδί του Λαού, σιγά – σιγά μα σταθερά και ολοένα αριστερά, τον ανηφορικό και γεμάτο εμπόδια δρόμο, και έφτασες με πίστη και αυτοθυσία στον επιστημονικό σοσιαλισμό. Μέσα στη λυτρωτική αυτή κοσμοθεωρία ωρίμασε η παιδαγωγική σου θεωρία και πράξη, και θεμελιώθηκε ο σοσιαλιστικός ανθρωπισμός σου.

Από τα πρώτα χρόνια της παιδαγωγικής σου δράσης, καταδιώχτηκες, συκοφαντήθηκες. Η αρχαιόπληχτη, μεσαιωνική και πατριδοκάπηλη αντίδραση σε πέταξε οριστικά το 1933 στο δρόμο και με σοφιστικούς δικολαβισμούς σου στέρησε τη μικρή σύνταξη, που δικαιωματικά έπρεπε να πάρεις. Δεν λύγισες όμως. Θαρραλέος και αισιόδοξος μαχητής πάλεψες σκληρά. Κάθε χτύπημα από την αντίδραση, σκαλοπάτι για το ανέβασμά σου, με χαλυβδωμένη τη θέλησή σου στην παιδαγωγική και αγωνιστική σου δράση. Η ηθική σου προσωπικότητα έλαμπε κάθε φορά με καινούργιο φωτοστέφανο.

Πήρες μέρος στον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης. Σπουδαία η πνευματική σου συμβολή. Πλούσια η αγωνιστική σου εισφορά. Συστήσαμε και διευθύναμε μαζί το Παιδαγωγικό Φροντιστήριο επάνω στην Ελεύθερη Ελλάδα στο Καρπενήσι και στο Τροβάτο στα Άγραφα. Ξεχείλισε εκεί η αγάπη σου στη νεολαία και πλημμύρισες την ψυχή των μαθητών μας με την πίστη σου στο ανυψωτικό και αναγεννητικό έργο του λαϊκού δασκάλου.

Οραματίστηκες αλησμόνητε φίλε, μια Ελλάδα λεύτερη, με ευτυχισμένο τον Ελληνικό Λαό και πρωτοπόρα τη νέα γενιά στο χτίσιμο του νεοελληνικού πολιτισμού, και αγωνίστηκες με ενθουσιασμό και αυτοθυσία κάτω από τη σημαία του ευγενικού και γνήσια ανθρωπιστικού τούτου ιδανικού. Για την φλογερή πατριωτική σου δράση συκοφαντήθηκες και φυλακίστηκες έπειτα από το διώξιμο του βάρβαρου καταχτητή 6 ολόκληρα χρόνια.

Πάντα αλύγιστος με το χαμόγελο στα χείλη, στάθηκες ως την τελευταία σου πνοή ιεροφάντης της επιστήμης, αλύγιστος αγωνιστής στο πλευρό του Ελληνικού Λαού, θαρραλέος οδηγητής της νεολαίας στο δρόμο της τιμής και της δημιουργικής δράσης, πιστός στρατιώτης στον αγώνα της ειρήνης.

Μέσα στον πολύπλευρο κατατρεγμό και τη σκληρή βιοπάλη, πλούσιο το συγγραφικό σου έργο. Κορύφωμα το τελευταίο σύγγραμμά σου «Σύστημα Νέας Παιδαγωγικής» το κύκνειο άσμα σου, όπως ειπώθηκε στη δίκη σου στο Εφετείο της Πάτρας.

Οι κακουχίες, οι στερήσεις, ο σκληρός αγώνας και η τελευταία σου εξάμηνη προφυλάκιση μέσα σε απάνθρωπες συνθήκες, συγκλόνισαν την υγεία σου και δεν άνθεξε ο οργανισμός σου στην τελευταία σου αρρώστεια. Με το ένα πόδι στον τάφο, δε δέχτηκες να μείνεις στην εγκαταστημένη στη Γερμανία κόρη σου. Το θεώρησες λιποταξία. Γύρισες ήρεμος στην αγαπημένη μας πατρίδα. Ήθελες να σταθείς πάλι στις επάλξεις του αγώνα για την πνευματική αναγέννηση της χώρας μας και την ειρήνη.

Θα μείνεις αλησμόνητος στη μνήμη των φίλων και θαυμαστών σου φωτεινό αστέρι στους νέους δασκάλους. Το όνομά σου γράφτηκε με το αίμα της καρδιάς σου στην ιστορία των λαϊκών αγωνιστών και των δασκάλων του Γένους.

Το γράμμα του Μιχάλη Παπαμαύρου στο Κώστα Σωτηρίου στις 7-12-1946

Αγαπητέ Κωστάκη

Σου ευχαριστώ  για τα καλά και ενθαρρυντικά σου λόγια. Ωστόσο εμείς οι φυλακισμένοι δεν έχουμε ανάγκη από ενθάρρυνση. Έχουμε κατανόηση και το φρόνημά μας είναι ακμαίο. Αν Κωστάκη μου παραβάλω τον εαυτό μου με τότε που ήμαστε στο βουνό, βρίσκω πως τότε ήμουνα ένα μηδέν.

Σου στέλνω τα χειρόγραφα τούτα σαν πρώτη συνεργασία στο περιοδικό του Ομίλου. Λυπούμαι που δεν μπορώ να συνεργαστώ πλατύτερα. Αν κρίνεις αναγκαίο, προτάσεις ένα μικρό πρόλογο της σύνταξης του περιοδικού.

Ευχαριστώ για τους κόπους Σου για μένα.

Με αγάπη

Μιχάλης Παπαμαύρος

7/12/1946

Το άρθρο του Μιχάλη Παπαμαύρου

Η πνευματική ζωή των συναγωνιστών μέσα στις φυλακές

Μέσα στα μπουντρούμια της Αίγινας όπου μας έκλεισαν οι μεταδεκεμβριανοί  «εθνικόφροννες», στέλνω στα μέλη του Εκπαιδευτικού Ομίλου και στους αγωνιστές του περιοδικού ένα θερμό δημοκρατικό χαιρετισμό. Μια που δεν μπορώ άμεσα να πάρω μέρος στη δεύτερη αυτή εξόρμηση του μοναδικού για τον τόπο μας Σωματείου, αρκούμαι να παρακολουθώ, μαζί με άλλους, τη δράση του από τις εφημερίδες.

Οι συναγωνιστές εκπαιδευτικοί πρέπει να ξέρουν πως κι εμείς οι φυλακισμένοι δεν μείναμε με σταυρωμένα χέρια μπροστά στο μεγάλο πρόβλημα της πνευματικής καλλιέργειας και αναμόρφωσης του λαού μας. Βέβαια οι μεταδεκεμβριανοί  Κυβερνήτες του τόπου μας μάς έριξαν στις φυλακές με την κρυφή ελπίδα να μας εξοντώσουν πνευματικά και σωματικά. Ήθελαν να μας φέρουν σε συγχρωνισμό  με τους λογής-λογής κακοποιούς, να μάθουμε κι εμείς τις συνήθειές τους  και έτσι να εκφυλιστούμε και να γίνουμε ανίκανοι και ανάξιοι για το μεγάλο αγώνα του λαού μας. Μα εμείς από την πρώτη στιγμή, που περάσαμε το κατώφλι της φυλακής, πήραμε την απόφαση, όχι μόνο να βγούμε γεροί σωματικά, μα και ακμαίοι ψυχικά και προπάντων μορφωμένοι εγκυκλοπαιδικά και κοινωνικά και έτσι να φανούμε αντάξιοι του λαού μας και των συναγωνιστών μας. Και αντίς οι ποινικοί να αφομοιώσουν εμάς, κατορθώσαμε εμείς να διαφωτίσουμε, να σώσουμε τους περισσότερους ποινικούς από τις κακές τους συνήθειες  στις οποίες του εξωθούσαν οι ίδιες οι φυλακές και να τους κάνουμε συνειδητούς οπαδούς και εργάτες του αγώνα μας.

Κάποτε θα περιγραφεί διεξοδικά η ζωή των συναγωνιστών στις φυλακές. Εγώ εδώ θα θίξω μερικά κύρια σημεία από τον πνευματικό μόνο τομέα της ζωής τους. Τούτο το κάνω με το σκοπό και να γνωρίσουν οι συναγωνιστές την πλευρά αυτή της ζωής μας και να δείξω τι μπορεί να κατορθώσει ο λαός μας, όταν γίνει κύριος του εαυτού του και αφέντης στον τόπο του:

Όταν το μεγάλο λεωφορείο μας ξεφόρτωσε στη φυλακή της  Καλλιθέας, βρεθήκαμε ανάμεσα σε δοσίλογους και ποινικούς. Αυτό  όμως δεν μας μπόδισε καθόλου ν’ αρχίσουμε από την άλλη μέρα τα μαθήματά μας και τη διαφώτισή μας. Αμέσως βάλαμε μπρός την πρωινή Γυμναστική και την Πολιτική Οικονομία του Σεγκάλ. Αρχίσαμε να γράφουμε και την Εφημερίδα μας του τοίχου. Κάθε πρωί στη μεγάλη αυλή της φυλακής ο συναγωνιστής Νίκος διαμερισματάρχης της Πολιτοφυλακής γύμναζε τους Επονίτες μας και τους άλλους συναγωνιστές μας. Οι δοσίλογοι μας έβλεπαν με περιέργεια και φαίνονταν πως απορούσαν, πως ήταν δυνατό οι «εγκληματίες» κουκουέδες να ξέρουν τόσο ωραία γυμναστικά προστάγματα και να γυμνάζονται με τόση τάξη και ακρίβεια. Ανάμεσά τους ξεχώριζαν ο Παρθενίου, ο Πουλής, ο Λάμπου και άλλα μεγάλα προσώπατα της «εθνικόφρονας» Ελλάδας. Όταν τα βράδυα, την ώρα της ψυχαγωγίας μας, παίζαμε τα τραγούδια μας με τα προχειρότερα μέσα, με κουτάλια, με άδειες κονσέρβες και με τενεκέδες και  παίζαμε τα απλά σκετς μας μαζεύονταν και κείνοι στην αντικρυνή κιγκλίδα και μας παρακολουθούσαν σαν ξεχασμένοι.

Μα ούτε ο χώρος της φυλακής ούτε η παρουσία των δοσιλόγων μας επέτρεπαν να αναπτύξουμε πλατειά πνευματική κίνηση. Γι αυτό χαρήκαμε υπερβολικά όταν μια μέρα, την άνοιξη του 45, μας μετέφεραν στη φυλακή Χατζηκώστα.

Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΙΣ ΕΛΕΥΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

Το  άρθρο αυτό του Κώστα Σωτηρίου γράφτηκε στις

13 Οχτώβρη 1947 και ο Σωτηρίου το υπογράφει σαν Κώστας Σιδερίτης.

Δεν αναφέρεται που έχει δημοσιευθεί.

Στο αρχείο του υπάρχει το χειρόγραφο και το δακτυλογραφημένο

κείμενο. Εδώ μπορείτε να κατεβάσετε το χειρόγραφο σε pdf: Το χειρόγραφο 

Το νεοφασιστικό ελληνικό κράτος παίρνει συστηματικά όλα τα μέτρα, για να κρατάει το λαό στην αμορφωσιά και στο πνευματικό σκοτάδι και να υποτάξει την ηρωική νεολαία μας στους αντεθνικούς σκοπούς του. Χιλιάδες σχολεία μένουν κλειστά, τα καμένα σχολικά χτίρια μένουν ακόμη ερειπωμένα. Χιλιάδες σχολεία εξακολουθούν να είναι επιταγμένα. Μέσα στην ίδια την πρωτεύουσα τα καλύτερα σχολικά χτίρια είναι στρατώνες, αποθήκες, και στρατιωτικά νοσοκομεία. Και κάθε μέρα επιτάσσονται σ’ όλες τις πόλεις και άλλα σχολεία, για να στεγαστούν οι χιλιάδες πρόσφυγες που ξεσπιτώνει ο αγγλοαμερικανικός ιμπεριαλισμός , με τον εμφύλιο πόλεμο, που αυτός τον άναψε και τον τροφοδοτεί. Πολλαπλασιάζονται τα δίδαχτρα, τα εκπαιδευτικά τέλη, τα εξέταστρα και οι ποικιλόμορφες εκπαιδευτικές φορολογίες σ’ όλα τα σχολεία από το δημοτικό ως το πανεπιστήμιο. Στο γυμνάσιο η εγγραφή μόνο ανέβηκε στις τριάντα χιλιάδες και έφτασαν τα δίδαχτρα τις τριακόσιες χιλιάδες δραχμές το χρόνο στο πολυτεχνείο. Περιορίζεται ολοένα και περισσότερο ο αριθμός των «εισακτέων» στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τη στιγμή που η Ελλάδα χρειάζεται στρατό επιστήμονες  για την ανασυγκρότηση και την  ανοικοδόμηση. Κλείνουν οι μισόκλειστες πόρτες της μέσης και ανώτερης παιδείας για τα παιδιά του λαού, και η παιδεία γίνεται όλο και περισσότερο προνόμιο των λίγων. «Όσοι είναι φτωχοί, να μη σπουδάζουν» να ποια είναι η μια πλευρά της εκπαιδευτικής πολιτικής, που εφαρμόζουν οι μεταδεκεμβριανές φασιστικές κυβερνήσεις.

Οι διωγμοί, η «εξυγίανση» και οι εκτοπισμοί των εκπαιδευτικών συνεχίζονται. Το υπουργείο της παιδείας αποδιώχνει κάθε προοδευτικό κρατικό λειτουργό της παιδείας. Μαθητές αποβάλλονται για τα πατριωτικά τους φρονήματα, πολλοί σπουδαστές μένουν στα ξερονήσια του θανάτου εκτοπισμένοι, και άλλοι αποκλείονται, γιατί δεν προσκομίζουν από την «ειδική ασφάλεια» πιστοποιητικά για τα κοινωνικά τους φρονήματα μαζί με τα δαχτυλικά αποτυπώματα. Το δοσιλογικό αντιλαϊκό πνεύμα στρογγυλοκάθεται στην παιδεία και  η καθαρεύουσα ξαναμπαίνει στο δημοτικό σχολείο, θριαμβευτικά στις ανώτερες τάξεις και μασκαρεμένη στις τρεις κατώτερες.

Και ενώ εδώ η φασιστική ξενόδουλη κυβέρνηση εγκαθιδρύει το αστυνομικό κράτος μέσα στα σχολεία και κάνει ότι μπορεί για να στεριώσει τη φασιστική παιδεία, επάνω εκεί στις απελευτερωμένες από το δημοκρατικό στρατό περιοχές ανοίγουν τα σχολεία σ’ όλα τα χωριά, αναγνωρίζεται στα παιδιά του λαού το δικαίωμα να μορφωθούν, η εκπαιδευτική μεταρύθμιση οργανώνεται μεθοδικά, και το Γενικό Αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού της Ελλάδας με την πράξη αρ. 5 (δημοσιεύτηκε στην ΚΟΜΕΠ – Οχτώβρης 1947 σελ. 467) αρχίζει να χτίζει μέσα στη Λαϊκή Δημοκρατία και το οικοδόμημα της γνήσιας δημοκρατικής παιδείας.

Δυό είναι τα σπουδαιότερα μέτρα που παίρνει το Γενικό Αρχηγείο με την πέμπτη πράξη «για την οργάνωση της λαϊκής εκπαίδευσης». Δεν μπορούσε άλλωστε μέσα στις σημερινές συνθήκες να απλώσει περισσότερο την εκπαιδευτική μεταρύθμιση. Με τα δυό όμως αυτά μέτρα χτίζει τα πρώτα θεμέλια της δημοκρατικής παιδείας. Και τα μέτρα αυτά είναι:

α! Επίσημη γλώσσα είναι η δημοτική. Σ’ αυτήν γίνεται η διδασκαλία σ’ όλες τις τάξεις (άρθρο 4) και β! «Για τα παιδιά που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες ιδρύονται ιδιαίτερα σχολεία από τα Λαϊκά Συμβούλια. Η διδασκαλία γίνεται στη γλώσσα της μειονότητας» (άρθρο 5).

α! Το Γενικό Αρχηγείο χτίζει μεθοδικά τη Λαϊκή Δημοκρατία. Και όπως η Π.Ε.Ε.Α. και το «Εθνικό Συμβούλιο» με το ιστορικό του ψήφισμα στους Κορυσχάδες της Ευρυτανίας το Μάη του 1944, έτσι και το Γενικό Αρχηγείο,  εκτός από τα άλλα, λύνει με την πέμπτη «πράξη» του ριζικά και χωρίς κανένα συμβιβασμό και το άλυτο ως τώρα γλωσσικό πρόβλημα. Η επίσημη καθιέρωση της εθνικής μας γλώσσας, της δημοτικής, έχει διπλή σημασία, παιδαγωγική και εθνική.

Είναι αξίωμα της παιδαγωγικής επιστήμης, πως βάση για την πρώτη διδασκαλία πρέπει να είναι η μητρική γλώσσα. Το μικρό παιδί, όταν πρωτομπεί στο σχολείο, δεν είναι άγλωσσο. Έχει αναπτύξει σε μεγάλο βαθμό το γλωσσικό του όργανο. Το έχει καλλιεργήσει μέσα στη ζωή, και το χρησιμοποιεί ολοένα και καλύτερα για τη ζωή του. Μ’ αυτό έχει γνωρίσει τη γύρω του φύση, μ’ αυτό επικοινωνεί με τους γύρω του ανθρώπους και προάγει την αυτομόρφωσή του, μ’ αυτό εκφράζει τον εσωτερικό του κόσμο και ικανοποιεί τις δικές του ανάγκες. Το γλωσσικό όργανο του παιδιού είναι η μητρική του γλώσσα. Δουλειά του σχολείου είναι να καλλιεργήσει συστηματικά το γλωσσικό τούτο όργανο, να το πλουτίσει, να το αναπτύξει.  Μόνον έτσι θα βοηθήσει το παιδί να μορφωθεί πραγματικά.

Το νεοελληνικό όμως κράτος, αντιδραστικό και αντιλαϊκό από την πρώτη στιγμή που γεννήθηκε, πέταξε έξω από το σχολείο τη μητρική γλώσσα, τη γλώσσα του ελληνικού λαού – τη θεωρούσε χυδαία και βάρβαρη! – και στη θέση της έβαλε την καθαρεύουσα, μια γλώσσα φτιαχτή και νεκρή, που κανένας  δεν μιλούσε ούτε μέσα ούτε έξω από το σχολείο. Έτσι  το σχολείο αντί να οικοδομούσε, γκρέμιζε, και αντί να μορφώνει, αποβαρβάρωνε. Το παιδί πάθαινε γλωσσική παράλυση, γινόταν άγλωσσο, και αγωνιζόταν όχι να μορφώνεται, όχι να μαθαίνει τα πράγματα, παρά να παπαγαλίζει τα καινούργια άψυχα ονόματά τους και να χορταίνει με τις λέξεις. Και τα παιδιά του λαού έβγαιναν από το δημοτικό σχολείο αμόρφωτα, απροσανατόλιστα στη ζωή, και ανίκανα να ζήσουν. Από το γλωσσικό τούτο εφιάλτη, την καθαρεύουσα, λυτρώνονται τα παιδιά του λαού με την καθιέρωση της δημοτικής, και γκρεμίζεται ένας από τους μεγαλύτερους φραγμούς στην πρόοδό τους.

Μα πέφτει και ένας από τους πιο γερούς προμαχώνες της αντίδρασης, φραγμός στην πρόοδο του λαού. Ξέρουμε, πως η αστική τάξη σ’ όλες τις ευρωπαϊκές χώρες στην προοδευτική της εξόρμηση έλυσε εδώ και δυό τρεις αιώνες το γλωσσικό πρόβλημα, καθιέρωσε την εθνική γλώσσα, και άνοιξε το δρόμο για να καλλιεργήσει κάθε έθνος τις πνευματικές του ικανότητες και να δημιουργήσει τον πολιτισμό του.

Σε μας όμως η αστική τάξη πρόδωσε τον ιστορικό της ρόλο συμβιβάστηκε με τα νεοελληνικά φεουδαρχικά στοιχεία, πέρασε από τα πρώτα της βήματα στην αντίδραση, πρόβαλε στον ελληνικό λαό το πλανερό αντιλαϊκό ιδανικό της «Μεγάλης Ιδέας» και άφησε άλυτα όλα τα αστικοδημοκρατικά προβλήματα και μαζί τους και το γλωσσικό πρόβλημα. Δεν άκουσε τη φωνή των φωτισμένων δημοτικιστών μεγάλων του Έθνους δασκάλων. Δεν άκουσε τις διαμαρτυρίες των προοδευτικών παιδαγωγών. Αγνόησε τις μορφωτικές ανάγκες του λαού. Δεν έκανε την παιδεία συντελεστή στην προκοπή του Έθνους.  Αντιδραστική όπως ήταν, διαπότισε την παιδεία με το αντιδραστικό θεοκρατικό πνεύμα, με στυλοβάτη την αρχαϊζουσα στην αρχή, την καθαρεύουσα έπειτα. Το δημοτικισμό, που στην εξέλιξή του συμπύκνωσε όλα τα δημοκρατικά προβλήματα, τον κυνήγησε η αστική τάξη με όλα τα μέσα έχοντας συμπαραστάτη της την Εκκλησία και το Πατριαρχείο. Και συκοφάντησε αδιάντροπα τους δημοτικιστές τους παρουσίαζε πουλημένους στην τσαρική Ρωσία και όργανα των πανσλαβιστών για να αντικόψει κάθε προοδευτική κίνηση. Θέλησε να κρατήσει το λαό  βυθισμένο στην αμορφωσιά και το πνευματικό σκοτάδι, για να τον αποκοιμίζει με περσμένα μεγαλεία, για να τον παραπλανά με ψεύτικα όνειρα και να τον εκμεταλλεύεται, για να τον έχει πειθήνιο όργανο και να τον σέρνει θύμα στο άπιαστο πουλί της «Μεγάλης Ιδέας». Διόλου λοιπόν περίεργο, που το σημερινό φασιστικό κράτος αποδιώχνει τη δημοτική από τα δημοτικά σχολεία, όπου είχε κρυφομπεί τα τελευταία χρόνια έπειτα από τόσους αγώνες. Τον προμαχώνα τούτον της αντίδρασης, την καθαρεύουσα, την γκρεμίζει το Γενικό Αρχηγείο με την ιστορική πέμπτη  πράξη του, και ανοίγει το δρόμο για την πρόοδο και την ανάπτυξη του νεοελληνικού πολιτισμού.

β! Μα και έναν άλλον προμαχώνα της φασιστικής αντίδρασης γκρεμίζει το Γενικό Αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού, τον ιμπεριαλιστικό προμαχώνα του «σλαβικού κιντύνου». Με την πέμπτη «πράξη» αναγνωρίζει το Γενικό Αρχηγείο στις εθνικές μειονότητες τα δικαιώματά τους. Ιδρύει ξεχωριστά σχολεία «για τα παιδιά που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες» και ορίζει «η διδασκαλία να γίνεται στη γλώσσα της μειονότητας» στη μητρική δηλαδή γλώσσα των παιδιών. Έδειξα παραπάνω τη μεγάλη παιδαγωγική σημασία που έχει η μητρική γλώσσα για την ανάπτυξη και το άνθισμα του παιδικού οργανισμού. Η απόφαση όμως του Γενικού Αρχηγείου έχει ακόμη και τεράστια πολιτική και εθνική σημασία.

Ο ελληνικός λαός αιώνες είχε ζήσει ειρηνικά και συνεργαζόταν με τους άλλους βαλκανικούς λαούς. Όλοι τους είχαν ένα κοινό εχθρό τον τούρκο καταχτητή. Την ειρηνική συμβίωση και συνεργασία την πολέμησε με όλα τα μέσα η πλουτοκρατική ολιγαρχία όταν πήρε την εξουσία στα χέρια της με την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους. Ύψωσε τη σημαία της «Μεγάλης Ιδέας» καλλιέργησε το φυλετικό μίσος και την εχθρότητα, για να υποδουλώσει και να εκμεταλλεύεται τους γειτονικούς βαλκανικούς λαούς. Και το ελληνικό κράτος, ενώ έχει αναγνωρίσει τα δικαιώματα στην τουρκική μειονότητα στη Δυτική Θράκη, χρόνια τώρα καταδυναστεύει και καταπιέζει τη μικρή σλαβομακεδονική μειονότητα. Ήθελε να πνίξει τον εθνισμό της, με πρόσχημα την αυτονομιστική της διάθεση και τον βαλκανικό ανταγωνισμό, που ίσα - ίσα το ίδιο το κράτος τα καλλιεργούσε με τα βάρβαρα αντεθνικά μέτρα του. Οι νεοφασιστικές ξενόδουλες μεταδεκεμβριανές κυβερνήσεις προχώρησαν ακόμη περισσότερο. Με το σύνθημα του «σλαβικού κιντύνου»[1] κήρυξαν τη σλαβομακεδονική μειονότητα σε εξοντωτικό διωγμό, μολονότι οι σλαβόφωνοι της Μακεδονίας – έλληνες πολίτες – πολέμησαν μαζί με τον ελληνικό λαό τον ιταλό φασίστα στα αλβανικά βουνά και πήρανε μέρος στον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης.

Ξέρουμε ποιοι είναι εκείνοι, που προβάλλουν το φάντασμα του σλαβικού κιντύνου. Είναι η δοσιλογική πλουτοκρατία και οι ξένοι προστάτες της, οι Άγγλοι και Αμερικανοί, οι καινούργιοι καταχτητές της χώρας μας, οι τροφοδότες του εμφυλίου πολέμου, οι εμπρηστές της ειρήνης.

Βλέπουμε καθαρά ποιοι είναι οι σκοποί τους. Με την ψευτιά του «σλαβικού κιντύνου» η σημερινή νεοφασιστική πλουτοκρατία εκμεταλλεύεται το πατριωτικό αίστημα του ελληνικού λαού και ολοκληρώνει την αντεθνική πολιτική της. Θέλει να αναστηλώσει το γκρεμισμένο λάβαρο της «Μεγάλης Ιδέας» , μολονότι πρόδωσε και θυσίασε τις πραγματικές εθνικές διεκδικήσεις. Θέλει να αποτραβήξει την προσοχή του ελληνικού λαού από την τραγική πραγματικότητα, που η ίδια δημιούργησε.  Θέλει να κρύψει την προδοσία και το δοσιλογισμό της, και την καινούργια προδοσία της, το ξεπούλημα της Ελλάδας στον αγγλοσαξωνικό ιμπεριαλισμό. Θέλει να παρουσιάσει προδοτικό τον αγώνα του ελληνικού λαού και του Δημοκρατικού Στρατού για την ανεξαρτησία της πατρίδας και το χτίσιμο της Λαϊκής Δημοκρατίας και στη χώρα μας.

Το «σλαβικό κίντυνο» τον αναζωπύρωσε και τον καλλιεργεί με όλα τα μέσα και ο αγγλοσαξωνικός ιμπεριαλισμός. Φανεροί οι σκοποί του. Με το πρόσχημα να μας προστατέψει από τους βόρειους γείτονες εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα και την έκανε νεοφασιστικό αντιβαλκανικό προγεφύρωμα. Τροφοδοτεί τον εμφύλιο πόλεμο, που άναψε, για να διαιωνίσει την αναταραχή στα Βαλκάνια, για να δημιουργήσει καινούργιες συγκρούσεις, για να χτυπήσει τις γειτονικές λαϊκές δημοκρατίες, για να προκαλέσει ξενική επέμβαση, για να αναστηλώσει την ερειπωμένη οικονομική και πολιτική κυριαρχία του στη νοτιοανατολική και κεντρική Ευρώπη. Ο σλαβικός λοιπόν κίντυνος κρύβει ιμπεριαλιστικά, αντιβαλκανικά, και αντεθνικά συμφέροντα.

Βλέπουμε που μας οδηγεί η αντεθνική τούτη πολιτική, που τόσο δουλικά εφαρμόζει η σημερινή Κυβέρνηση. Και ξέρουμε πως ο μόνος σωστός δρόμος – και αυτόν βαδίζει με αυτοθυσία και ηρωισμό ο Ελληνικός λαός – είναι να αποχτήσουμε την ανεξαρτησία, να χτίσουμε τη Λαϊκή Δημοκρατία και να συνεργαστούμε φιλικά και ισότιμα με τους γειτονικούς λαούς. Μας συνδέουν οι κοινοί αγώνες κατά του τούρκου καταχτητή. Μας συνδέουν κοινά οικονομικά συμφέροντα.

Ένα πρώτο βήμα για την ειρηνική συμβίωση και τη φιλική συνεργασία με τις γειτονικές λαϊκές δημοκρατίες είναι να αναγνωρίσουμε κι εμείς στις εθνικές μειονότητες τα δικαιώματά τους. Το Γενικό Αρχηγείο με την ιστορική πέμπτη «πράξη» του χτυπάει τις ιμπεριαλιστικές μηχανοραφίες, και βάζει το πρώτο θεμέλιο για τη συνεργασία και τη φιλία με τους βαλκανικούς λαούς. Δεν είναι λοιπόν μόνον ανθρωπιστική, είναι κόμη και βαθιά δημοκρατική και εθνική η απόφασή του.

Με την πέμπτη  «πράξη» το Γενικό Αρχηγείο χτίζει τα πρώτα θεμέλια της δημοκρατικής παιδείας. Και όσο απλώνει τη νικηφόρα δράση του, όσο χτίζει τη Λαϊκή Δημοκρατία και στη χώρα μας, τόσο θα οργανώνει και θα απλώνει και τη ριζική εκπαιδευτική μεταρύθμιση, τόσο το φως θα νικάει το νεοφασιστικό σκοταδισμό.

13- Οχτώβρη -1947

---

[1] Γιάννη Ζεύγου «Ο σλαβικός κίνδυνος» Αθήνα 1947 – Εκδόσεις της κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ.Ε. αριθ. 18

ΤΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΤΙΚΑ ΙΔΑΝΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Το άρθρο  αυτό του Κώστα Σωτηρίου που υπογράφει

σαν Τέλης Κωνσταντίνου πρέπει να έχει γραφτεί μεταξύ 1944-1947

Το «Τέλης» ήταν το ψευδώνυμο που είχε στην Ε.Π.Ο.Ν.

Δεν αναφέρεται που έχει δημοσιευθεί.

Το κείμενο υπάρχει όπως είχε ετοιμαστεί για δημοσίευση όπου 

ο Σωτηρίου κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις,  σβήνει

 το όνομά του και βάζει το ψευδώνυμο Τέλης Κωνσταντίνου

Μπορείτε να το κατεβάσετε σε pdf: Τα αντ. και παρ. ιδανικά της Παιδείας  

Η παιδεία μας στα 120 χρόνια της ελεύτερης ζωής μας ήταν  και εξακολουθεί να είναι διαποτισμένη από τα αντιδραστικά και παραπλανητικά ιδανικά. Τέσσερα είναι τα κυριώτερα. Ας τα εξετάσουμε σύντομα.

1. Το ασκητικό ιδανικό. Δεν υπάρχει σε τούτη τη ζωή ευτυχία. Την αληθινή ευτυχία και μακαριότητα μόνο στη μελλοντική ζωή μετά το θάνατο θα τη γευτεί ο άνθρωπος. Μα για να την απολαύσει, πρέπει σε τούτη τη ζωή να πεινάσει, να υποφέρει, να πονέσει. Και όσο πιο πολύ υποφέρει, τόσο πιο ευτυχισμένος θα είναι. Έτσι οι φτωχοί, οι βασανισμένοι σε τούτη τη ζωή θα καταχτήσουν την ευτυχία στην άλλη ζωή, ενώ οι πλούσιοι, όσοι καλοπερνούνε, θα το πληρώσουν ακριβά, θα βυθιστούν στην αιώνια δυστυχία. Υπέρτατη  λοιπόν αρετή, ποτ πρέπει να  καλλιεργηθεί στον ελληνικό λαό, είναι η λιτότητα, η ολιγοφαγία, η ικανότητα να δέχεται θεληματικά τη στέρηση την εξαθλίωση.

Για την κατάχτηση της ικανότητας αυτής πρέπει να διαπαιδαγωγηθεί το παιδί από την πιο τρυφερή ηλικία. Γι αυτό το σχολείο φυλακή της παιδικής ψυχής. Να παίξει, να χαρεί το παιδί; Μα αυτό είναι αμαρτία!  Αντίθετα η σχολική ζωή, πρέπει να είναι σκυθρωπή, πένθιμη, και η σχολική εργασία να γίνεται με τον ιδρώτα του σώματος και της ψυχής, γιατί έτσι θα μάθει το παιδί να υποφέρει αδιαμαρτύρητα τη στέρηση και την εξαθλίωση και θα κερδίσει σίγουρα την ευτυχία στην άλλη ζωή.

Το ασκητικό λοιπόν ιδανικό εξιδανικεύει την τραγική πραγματικότητα, όπου μέσα ζούμε ο λαός και η νεολαία, και διδάσκει τη μοιρολατρική  αποδοχή μας. Το χρησιμοποίησε περίτεχνα η πλουτοκρατική ολιγαρχία για να διατηρήσει τα προνόμιά της, και να εξυπηρετήσει ανενόχλητη τα συμφέροντά της.

2. Το ψευτοκλασικό ιδανικό. Και το ιδανικό τούτο της προγονοπληξίας αποστρέφει την προσοχή του ελληνικού λαού από την τραγική πραγματικότητα και τον παραπλανά προβάλλοντας στα μάτια του τα περασμένα μεγαλεία. Τίποτε άλλο δεν έχει αξία παρά η εξωτερική μίμηση και η παθητική ενατένιση του πολιτισμού των ενδόξων προγόνων μας. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να παραπονούμαστε για την κατάντια μας. Είμαστε κληρονόμοι ενός υπέροχου πολιτισμού. Και ο μοναδικός τρόπος να πάρουμε αξία είναι να φορέσουμε ιμάτια και χιτώνες και να φτάσουμε σιγά –σιγά να μιλήσουμε την αρχαία αττική γλώσσα. Τότε  όλος ο κόσμος θα πέσει να μας προσκυνήσει. Είμαστε ο περιούσιος λαός.

Το ψευτοκλασικό αυτό ιδανικό διαποτίζει ακόμη και σήμερα ολόκληρο το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Δε χρειάζεται, λένε ακόμη και σήμερα ωρισμένοι κρυφοφασίστες παιδαγωγοί, να προσαρμοστεί η παιδεία μας στις υλικές και πνευματικές ανάγκες του λαού και της νεολαίας. Δε μας χρειάζεται η επιστημονική εκμετάλλεψη των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας μας. Η τέτια εργασία είναι αξιοπεριφρόνητη, βάναυση και ανάξια για τους απογόνους ένδοξων προγόνων. Δε μας χρειάζεται η δημιουργική δράση για να χτίσουμε το νεοελληνικό πολιτισμό παίρνοντας από τους αρχαίους προγόνους μας κάθε γόνιμο στοιχείο. Έτσι βασίλεψε στην παιδεία μας ο σχολαστικισμός, η τυπολατρεία, η γραμματική, το συνταχτικό, η καθαρεύουσα, η παθητική μίμηση, η ξεραΐλα. Και ο περιούσιος λαός έμεινε βυθισμένος στο πνευματικό σκοτάδι, με 50% αναλφαβητισμό και αγραμματοσύνη. Έτσι λοιπόν και το ψευτοκλασικό ιδανικό έγινε πολύτιμο όργανο στα χέρια των εκμεταλλευτών του λαού.

3. Το πατριδοκαπηλικό ιδανικό. Το αντιλαϊκό κράτος εκμεταλλεύτηκε περίτεχνα την βαθειά ριζωμένη αγάπη του λαού και της νεολαίας στην πατρίδα και πρόβαλλε τη «μεγάλη ιδέα» την ανασύσταση της βυζαντινής αυτοκρατορίας, για να αποτρέψει την προσοχή του λαού από την τραγική κατάντια του και να τον σέρνει πρόθυμο στο μακελιό των ιμπεριαλιστικών πολέμων. Ο ελληνικός λαός έπρεπε να πληρώνει αδιαμαρτύρητα το βαρύτατο φόρο (σε χρήμα) και αίμα, για να θησαυρίζουν κάθε φορά οι εκμεταλλευτές του. Μπροστά στη «μεγάλη ιδέα» καμιά θυσία δεν είναι βαρειά. Να δουλεύουμε σκληρά, να σκύβουμε σκλάβοι το κεφάλι, χωρίς καμιά διαμαρτυρία! Αυτό  απαιτούν τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα!

Ολόκληρη η παιδεία μας είναι διαποτισμένη από το πατριδοκαπηλικό ιδανικό.

Με όλα τα μέσα έγινε η προσπάθεια να καλλιεργηθεί ο άκρατος εθνικισμός και το φυλετικό μίσος. Έγκλημα η αμοιβαία κατανόηση και η ειρηνική συνεργασία ανάμεσα στους λαούς και τις νεολαίες. Καμιά  δημιουργική δράση για να ανθίσει ο εθνικός πολιτισμός μέσα στο θερμοκήπιο της ειρήνης. Καμιά καλλιέργεια της αληθινής αγάπης στην πατρίδα.

Πόσο αντιδραστικό είναι το πατριδοκαπηλικό ιδανικό το βλέπουμε καθαρά σήμερα. Οι κόρακες της πατριδοκαπηλείας ξαναρίχνουν τα ίδια συνθήματα, προβάλλουν  και πάλι τη «μεγάλη ιδέα» για να φράξουν το δρόμο της προόδου, και να αφαιρέσουν από τον ελληνικό λαό τα δικαιώματά του που τα κατάχτησε με τον ηρωικό ένδοξο αγώνα του.

4. Το φασιστικό ιδανικό. Το ζήσαμε όλοι μας μέσα στη μοναρχοφασιστική τυραννία της 4^ης Αυγούστου και την τετράχρονη μαύρη σκλαβιά. Είναι το  πιο αντιδραστικό, το πιο παραπλανητικό. Συμπυκνώνει μέσα του και τα άλλα τρία ιδανικά, προβάλλει τα πιο παραπλανητικά συνθήματα. Κάτω από «την πειθαρχημένη ελευτερία» κρύβει την πιο δουλική υποταγή, και αντικόβει κάθε πρωτοβουλία και δημιουργική δράση. Κάτω από « την κοινωνική δικαιοσύνη» που διακηρύχνει, κρύβει την πιο βάρβαρη, την πιο ωμή τυραννία, και παραδίδει αλυσοδεμένο το λαό και τη νεολαία στους εκμεταλλευτές των. Και με το σύνθημα της «νέας τάξης» προσπαθεί να σκεπάσει την πιο αρπαχτική βουλιμία και διαιωνίζει τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους.

Το φασιστικό ιδανικό μένει ακόμη θρονιασμένο στην παιδεία μας. Πόσο καταστρεφτικά είναι τα παιδαγωγικά αποτελέσματά του μας το δείχνει καθαρά η ΕΟΝ, το διαφθορείο αυτό της ελληνικής νεολαίας. Με το φασιστικό ιδανικό επιδιώχτηκε να γίνει η νεολαία μας όργανο καταστροφής, όπως έγινε η χιτλερική νεολαία ο δήμιος της ανθρωπότητας και ο νεκροθάφτης του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Με αυτά τα αντιδραστικά ιδανικά θέλησε το αντιλαϊκό Κράτος μας να διαπαιδαγωγήσει τη νεολαία μας. Μα τα ελληνικά νιάτα που ποτάμι έχυσαν το αίμα τους στο πλευρό του λαού για το διώξιμο του καταχτητή και το ξερίζωμα του φασισμού και από τη χώρα μας, θα γκρεμίσουν τα παραπλανητικά αυτά ιδανικά. Στη θέση τους πρέπει να μπουν τα γνήσια ζωντανά ιδανικά. Αυτά που ενσαρκώνουν τους πόθους, τις λαχτάρες του λαού. Μόνον τότε θα γίνει η νέα γενιά μας όργανο προόδου, δημιουργικός συντελεστής στο χτίσιμο της ευτυχίας της και της ευτυχίας του τίμια εργαζόμενου ελληνικού λαού.

Κ.Δ. Σωτηρίου (σβησμένο)

Τέλης Κων/νου

Κώστα Σωτηρίου: Αναμνήσεις από το “Βουνό” (3)

Εδώ δημοσιεύεται ένα κείμενο του Κώστα Σωτηρίου που γράφτηκε τον Φλεβάρη του 1945 και είναι το τελευταίο που υπάρχει στο αρχείο του με τίτλο «Αναμνήσεις από το Βουνό».

Το κείμενο αυτό (χειρόγραφο και δακτυλογραφημένο) αφού κάνει μια  σύντομη αναφορά της Παιδείας στην διάρκεια της «τετράχρονης μαύρης σκλαβιάς» είναι ένα κείμενο προτάσεων για την λειτουργία της Παιδείας, γιατί όπως λέει : «Μπορούν όμως στη σημερινή περίοδο να λυθούν τα άμεσα εκπαιδευτικά προβλήματα. Και πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για τη λύση τους» Στη συνέχεια αναπτύσσει τις προτάσεις του για :  Ι. «Ν’ ανοίξουν αμέσως και να λειτουργήσουν κανονικά όλα τα σχολεία» ΙΙ.  «Σχετικά με το περιεχόμενο της Παιδείας». ΙΙΙ. «Σχετικά με τη διοίκηση της Παιδείας»

Το χειρόγραφο κείμενο σε αρχείο pdf : Το χειρόγραφο

Το δακτυλογραφημένο κείμενο σε αρχείο pdf: Το δακτυλογραφημένο  

Το χειρόγραφο κείμενο

Τρίκαλα        Φλεβάρης 1945 (Εγκύκλιος)

Προς τις …………….

Μέσα στη τετράχρονη μαύρη σκλαβιά ο καταχτητής και η ντόπια αντίδραση με εθελόδουλο όργανό της την εθνοπροδοτική Κυβέρνηση βύθισαν τη νεολαία μας ακόμη πιο βαθειά στο πνευματικό σκοτάδι. Ζήτησαν με όλα τα βάρβαρα μέσα να την εξαθλιώσουν σωματικά και πνευματικά για να πνίξουν το εθνικό της φρόνημα. Τα σχολεία έμειναν κλειστά. Ο αναλφαβητισμός θέριεψε. Καμιά φροντίδα για κοινωνική πρόνοια και τη διατροφή των παιδιών μας. Συθέμελα κλονισμένη η υγεία της νεολαίας μας. Συστηματική προσπάθεια να νεκρώσουν τη δημιουργική της χαρά.

Επιταχτική λοιπόν η ανάγκη να αναστηλώσουμε την υγεία της νεολαίας μας και να της δώσουμε τη χαρά. Και εθνική  η ανάγκη το φως της μόρφωσης, το φως της επιστήμης να φωτίσει και πάλι την ηρωική νεολαία μας στο βαρύ ανοικοδομητικό της έργο.

Βέβαια η αληθινή εκπαιδευτική αναγέννηση  δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα στις σημερινές σκληρές  συνθήκες. Μπορούν όμως στη σημερινή μεταβατική περίοδο να λυθούν τα άμεσα εκπαιδευτικά προβλήματα. Και πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για τη λύση τους.

I. Ν’ ανοίξουν αμέσως και να λειτουργήσουν κανονικά όλα τα σχολεία

Για να λειτουργήσουν τα σχολεία είναι απαραίτητο:

1. Να λυθούν από την επίταξη όσο μπορεί περισσότερα σχολικά χτίρια.

Να επισκευαστούν από την Αυτοδιοίκηση με τη βοήθεια της ΕΠΟΝ όσα έχουν ανάγκη.

Να στεγαστούν τα καμένα σχολεία σε ιδιωτικά σπίτια, στις εκκλησίες, σε μπαράγκες.

2. Να γυρίσουν οι δασκάλοι στα σχολεία. Οι οργανώσεις ν’ απαλλάξουν όσο μπορούν τους δασκάλους από την πολλή δουλειά τους στις οργανώσεις.

Να συμπληρωθούν οι κενές θέσεις α) με απόφοιτους Διδασκαλείων και Παιδαγωγικών Ακαδημιών – β) με πρόσφυγες δασκάλους από τις αγγλοκρατούμενες περιοχές- γ) με προσωρινούς δασκάλους τελειόφοιτους Γυμνασίων και Παιδαγωγικών φροντιστηρίων δ) με μορφωμένους επονίτες και επονίτισσες.

Να ιδρυθούν το γληγορότερο παιδαγωγικά φροντιστήρια σε κάθε περιοχή. (Σας στέλνουμε σύντομο οργανισμό της λειτουργίας των).

3. Να γίνει  υποχρεωτική η φοίτηση στα Δημοτικά σχολεία. Για να το πετύχουμε χρειάζεται:

Να ιδρυθούν παιδικοί σταθμοί, μαθητικά συσσίτια και στο τελευταίο χωριό.

Να δοθούν δωρεάν βιβλία και γραφική ύλη στα άπορα παιδιά.

Να προσαρμοστεί η λειτουργία των σχολείων στις εργασίες των κατοίκων.- Ο δάσκαλος κάθε χωριού να συνεννοηθεί με τους γονείς και να κανονίσει μαζί τους ποιες και πόσες ώρες την ημέρα θα φοιτούν προπάντων τα μεγαλύτερα παιδιά στο σχολείο.

Να ιδρυθούν νέα σχολεία σε χωριά που απλώνονται σε μεγάλη απόσταση.

Να επεμβαίνει το Λαϊκό Δικαστήριο, άμα οι γονείς, ύστερα από τα παραπάνω μέτρα, δυστροπούν να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο.

4. Να γίνει ιατρική εξέταση όλων των παιδιών και να παρθούν όλα τα μέτρα για την υγεία τους.

Να οργανωθεί ανάλογα με τις σημερινές συνθήκες η μαθητική περίθαλψη.

5. Να ιδρυθούν ειδικά ιδρύματα, ορφανοτροφεία, για τα απροστάτευτα και ορφανά παιδιά των θυμάτων του εθνικοαπαελυθερωτικού αγώνα. Είναι υπέρτατη υποχρέωση όλων μας η προστασία και η μόρφωση των παιδιών τούτων.

6. Να ιδρυθούν ειδικά φροντιστήρια για τους μαθητές των Γυμνασίων, που δεν μπόρεσαν στα χρόνια της σκλαβιάς να παρακολουθήσουν τα μαθήματα. Δεν είναι δίκαιο να χάσουν ένα δυό χρόνια τα παιδιά αυτά, αφού τα περισσότερά τους ήσαν αγωνιστές. Το πρόγραμμα της ύλης να περιοριστεί στις απαραίτητες γνώσεις, για να μπορέσουν τα παιδιά αυτά να περάσουν μέσα σε μια σχολική χρονιά δυό τάξεις. Στα ειδικά αυτά φροντιστήρια να διδάσκουν υποχρεωτικά καθηγητές των Γυμνασίων.

7.  Ν’ αναλάβουν οι τοπικές Αυτοδιοικήσεις με τη βοήθεια της ΕΤΑ τη διατροφή και τη στέγαση των δασκάλων και καθηγητών και των οικογενειών τους φυσικά όσο δεν παίρνουν το μιστό τους.

8.  Να οργανωθεί ο αγώνας ενάντια στον αναλφαβητισμό και στο τελευταίο χωριό. Είναι Εθνική ανάγκη να νικήσουμε και στη μάχη αυτή. Πολύτιμη βοήθεια στον αγώνα τούτο θα μας προσφέρει η ΕΠΟΝ.

ΙΙ. Σχετικά με το περιεχόμενο της Παιδείας

Και μέσα στις σημερινές συνθήκες επιβάλλεται να γίνουν ορισμένες μεταρρυθμίσεις στο περιεχόμενο της Παιδείας. Τρείς είναι οι βασικές αρχές, όπου θα στηριχτούμε.

Α!   Να ενταχθεί η παιδεία –(δημοτική και μέση) στο σημερινό λαολυτρωτικό αγώνα. Για την εφαρμογή της αρχής αυτής χρειάζεται να παρθούν τα ακόλουθα μέτρα:

1. Να ξεκαθαριστεί το πρόγραμμα της ύλης και στη Δημοτική και στη Μέση Παιδεία από κάθε στοιχείο, που έρχεται σε αντίθεση μα τον αγώνα του λαού. Ξερίζωμα λοιπόν του φασισμού από το πρόγραμμα της ύλης

2. Να απαγορευθούν όλα εκείνα τα διδαχτικά βιβλία της επαίσχυντης φασιστικής διχτατορίας τη; 4^ης Αυγούστου, που προβάλλουν το φασιστικό ιδανικό, εξυμνούν τον τύραννο, διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα και ψευτίζουν την ιστορική αλήθεια.

Ν’ απαγορευθούν ιδιαίτερα τα Αναγνωστικά του Δημοτικού της 4^ης Αυγούστου, τα Νεοελληνικά Αναγνώσματα του Γυμνασίου, και οι Νεοελληνικές Ιστορίες του Γυμνασίου.

Ας εισαχτούν προσωρινά στα σχολεία μας τα αντίστοιχα διδαχτικά βιβλία, που είχαν εγκριθεί πριν από το 1936.

3.  Να εκτυπωθούν σε κάθε περιοχή σε ανάλογο με τη δυναμικότητά της αριθμό αντίτυπα και να κυκλοφορήσουν τα δυό Αναγνωστικά της ΠΕΕΑ «Τα’ αετόπουλο» ( για την Γ’ και Δ’ ) και «Ελεύθερη Ελλάδα» (για την Ε! και ΣΤ’. τάξη του Δημοτικού). Και τα δύο αυτά Αναγνωστικά δημιούργημα του σημερινού αγώνα γραμμένα από το εκπαιδευτικό επιτελείο της ΠΕΕΑ, πυρπολούν την ψυχή του παιδιού με την αγάπη στην πατρίδα, εξυψώνουν το φρόνημά του και το καθοδηγούν στο δρόμο της προόδου.

4.   Να συνειδητοποιηθούν σ’ όλα τα παιδιά με την ανάλογη διδασκαλία οι σκοποί και του εθνικοαπελυθερωτικού και του λαολυτρωτικού αγώνα.

5.   Οι λειτουργοί της παιδείας στη διδασκαλία τους να αποκαταστήσουν την ιστορική αλήθεια, και να εξαίρουν σε κάθε περίοδο της Ελληνικής και πανανθρώπινης ιστορίας τους λαϊκούς αγώνες για τη λευτεριά και τον κοινωνικό λυτρωμό. Πολύτιμο βοήθημα για όσους θα διδάξουν την Νεοελληνική ιστορία είναι το βιβλίο του συναγωνιστή Ζεύγου «Σύντομη μελέτη της νεοελληνικής Ιστορίας» 1944

Κώστα Σωτηρίου: Αναμνήσεις από το "Βουνό" (2)

Εδώ δημοσιεύονται δύο χειρόγραφα κείμενα του Κώστα Σωτηρίου σχετικά με την Παιδεία  στο «Βουνό».

 Το πρώτο είναι γραμμένο σε μικρά φύλλα χαρτιού διαστάσεων 16x17,5εκ. και αποτελείται από 11 φύλλα. (φύλλο 1 «Παιδαγωγικό Φροντιστήριο», φύλλο 2 «Άνοιγμα και λειτουργία σχολείων», φύλλο 3- 11 «ΠΡΑΞΗ –Οργανισμός της Κεντρικής Υπηρεσίας της Γραμματείας Παιδείας και Θρησκευμάτων».  Μπορείτε να το δείτε σε αρχείο pdf: ΠΑΙΔ ΦΡ

Το χειρόγραφο μπορείτε να το διαβάσετε παρακάτω. Σε κάποια σημεία το κείμενο φύλλα 3-11 έχει με κόκκινη ξυλομπογιά σημειωμένες κάποιες λέξεις ή φράσεις. Αυτές έχουν γραφτεί με πλάγια γραφή, στην αντιγραφή του κειμένου.

Το δεύτερο είναι  α) «Αιτιολογική Έκθεση προς την Πολιτική Επιτροπή Ε.Α» β) «Πράξη –Οργανισμός της κεντρικής Υπηρεσίας της Γραμματείας Παιδείας και Θρησκευμάτων». Είναι γραμμένα σε κανονικές σελίδες (κόλες αναφοράς λεγόντουσαν νομίζω τότε) και έχει ημερομηνία Μάης 1944.

Από το δεύτερο χειρόγραφο μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω μόνο το α) «Αιτιολογική έκθεση προς την Πολιτική Επιτροπή Ε.Α.» .Το β) έχει πολλές διορθώσεις καθώς και διορθώσεις με μολύβι (όχι με γράμματα του Σωτηρίου)  δυσανάγνωστες  και για το λόγο αυτό παραλείπεται.

Το χειρόγραφο ολόκληρο (α+β) μπορείτε να το δείτε σε αρχείο pdf: ΑΙΤΙΟΛ. ΕΚΘ

Επίσης μπορείτε να δείτε και στο «ΑΡΧΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ» Περιοδική Έκδοση της Εταιρείας «ΤΑ ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ» Τόμος 1^ος Τεύχος Β!  Αύγουστος 1946 - σελ. 94-95 Την Απόφαση «Ίδρυση Παιδαγωγικών Φροντιστηρίων» που δημοσιεύθηκε στις 8 Ιούνη 1944, και στην σελ. 96-97 την «Αιτιολογική Έκθεση» και την ΠΡΑΞΗ 44 «Οργανισμός Γραμματείας Παιδείας και Θρησκευμάτων» που δημοσιεύθηκε στις 23 Ιούλη 1944.

Σε αρχείο pdf: ΑΡΧ ΕΘΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

Παιδαγωγικό Φροντιστήριο

1)  Πρέπει να γίνει, γιατί έχουμε ανάγκη από δασκάλους

2)  Πότε; Το νωρίτερο 15 Ιουνίου. Να επιταχύνουμε εξετάσεις Γυμνασίων

3)  Διάρκεια – 2 μήνες

4)  Πού; Στη Μαραθιά (κοντά μας εδώ) ή Κορυσχάδες 1 ½ ώρα από το Καρπενήσι

5)  Θα πάρουμε α) φοιτητές – β) απόφοιτους Γυμνασίου γ) αν υπάρχουν θέσεις κ απόφοιτους της Ε! τάξης 6χρονου Γυμνασίου

Ηλικία από 18 χρονών – 25

6)  Όλοι τους θα είναι προσωρινοί δάσκαλοι

7)  Χρειάζονται υπεύθυνες πληροφορίες για το ήθος κ την ζωτικότητα των υποψηφίων

8)  Προσωπικό – Ο Διευθυντής – 2-3 διαλεχτοί δασκάλοι. και άλλοι ειδικοί (- Ρώτας)

9)  Πρόγραμμα

     α)  Παιδαγωγικά – κ παιδαγ. Φροντιστήριο

     β)  Φροντιστηριακές ομιλίες για Νεοελληνική  Ιστορία

     γ)  Πολιτικά μαθήματα

     δ)  Μαθήματα – Ομιλίες πολιτ. οικονομίας

     ε)  Λογοτεχνία – Παιδικό θέατρο

2. Άνοιγμα και λειτουργία σχολείων

1)  Σχολικά χτίρια τα περισσότερα ή καμένα  άλλα λεηλατημένα και μερικά επιταγμένα από τους αντάρτες

Να γίνει κάθε προσπάθεια να λυθεί το πρόβλημα σχολ. χτιρίων. Είναι πολύ ευκολώτερο απ’ ό,τι φαίνεται, άμα νιώσουμε πως τα παιδιά πρέπει να μορφώνονται μέσα στη ζωή κ μέσα στην παραγωγή για τη ζωή και για την παραγωγή.

2)  Εποπτικά μέσα  υπάρχουν άφθονα παντού μέσα στη ζωή κ μέσα στην παραγωγή

3)  Βιβλία = Το καλύτερο είναι το ειδικό περιοδικό «Τα αετόπουλα»

4)  Προσωπικό

     α)  Δασκάλοι που δουλεύουν στις οργανώσεις αν δεν είναι απαραίτητοι να γυρίσουν στο δασκαλικό έργο

     β)  Να διοριστούν προσωρινά τελειόφοιτοι Γυμνασίου ή φοιτητές

     γ)  Παιδαγωγικά Φροντιστήρια

     δ)  Οι δάσκαλοι που δουλεύουν στα σχολεία σήμερα, να πάνε το καλοκαίρι σε σχολεία κλειστά, για να διδάξουν κι εκεί.

     ε)  Να εξασφαλιστεί τροφή κ κατοικία από την Τοπ. Αυτοδιοίκηση

     στ)  Να πάρουμε αποφοίτους Παιδ. Ακαδημίας Λαμίας με πρωτοβουλία της ΕΠΟΝ

Γυμνάσια να επηρεάσουμε με την ΕΠΟΝ

α)  Ν’ ανοίξουν

β)  Να προσαρμοστεί το πρόγραμμα κ ο χρόνος διδασκαλίας στις σημερινές συνθήκες

ΠΡΑΞΗ

Οργανισμός της Κεντρικής Υπηρεσίας

της Γραμματείας της Παιδείας και Θρησκευμάτων

Με βάση την Ιδρυτική μας Πράξη της 10 του Μάρτη 1944 αποφασίζουμε:

Άρθρο 1

Η Παιδεία της Ελληνικής νεολαίας πρέπει να είναι ενιαία, προοδευτική, ολοκληρωτική, με ίσα δικαιώματα για όλα τα παιδιά και διαποτισμένη με το πνεύμα της λαϊκής Δημοκρατίας.

Άρθρο 2

Το έργο της Γραμματείας της Παιδείας και Θρησκευμάτων είναι:

α)  Να καθορίζει τους σκοπούς, τα ιδανικά, το περιεχόμενο και την οργάνωση της Παιδείας. Να παίρνει όλα τα οικονομικά και επιστημονικά μέτρα για την ποιοτική μόρφωση της νεολαίας μέσα στη ζωή και μέσα στην παραγωγή για τη ζωή και την παραγωγή. Και να καθοδηγεί και να εποπτεύει για την καλή λειτουργία της Παιδείας.

β)  Να εποπτεύει  τα εκκλησιαστικά  σύμφωνα με τις θεμελιακές διατάξεις που ρυθμίζουν τη σχέση της Εκκλησίας και Κράτους, να φροντίζει για την ηθική κ υλική εξύψωση του κλήρου και να εποπτεύει την καλή διαχείριση  της εκκλησιαστικής περιουσίας

Άρθρο 3

Οι βαθμίδες της Παιδείας είναι τρεις : Πρώτος βαθμός της Παιδείας, δεύτερος βαθμός και ανώτερη Παιδεία.

Άρθρο 4

Η αρμοδιότητα της Γραμματείας της Παιδείας απλώνεται σ’ όλες τις μορφές της Παιδείας του πρώτου και δεύτερου βαθμού σ’ όλα τα σχολεία δηλαδή της γενικής και της επαγγελματικής , αγροτικής, ναυτικής αι τεχνικής μόρφωσης του πρώτου και του δεύτερου βαθμού και στα ανώτατα εκείνα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, που καταρτίζουν το διδαχτικό προσωπικό για τα σχολεία του πρώτου και δεύτερου βαθμού.

Άρθρο 5

Η κεντρική Υπηρεσία της Γραμματείας της Παιδείας και Θρησκευμάτων κατανέμεται στις ακόλουθες ειδικές υπηρεσίες και γραφεία:

1)  Γραφείο του Γραμματέα της Παιδείας

2)  Γραφείου του προϊσταμένου της Παιδείας

3)  Υπηρεσία για τα Θρησκεύματα

4)  Γραφείο για τον εφημεριακό κλήρο

5)  Υπηρεσία για την Παιδεία πρώτου βαθμού

6)  Υπηρεσία για την Παιδεία του δεύτερου βαθμού

7)  Υπηρεσία για την ανώτερη Παιδεία

8)  Υπηρεσία για  την υγεία και την κοινωνική πρόνοια της νεολαίας

9)  Υπηρεσία για την παιδική τέχνη και την παιδική λογοτεχνία. Υπηρεσία για την σωματική αγωγή και τις πολιτιστικές οργανώσεις της νεολαίας

10) Υπηρεσία για τα σχολικά χτίρια

11) Υπηρεσία για τα εποπτικά μέσα και τα όργανα της διδασκαλίας

12) Γραφείο για τους αναλφάβητους

13) Γραφείο για το Δελτίο της Γραμματείας της Παιδείας

Η κατανομή των παραπάνω Υπηρεσιών σε γραφεία, το προσωπικό και η λειτουργία των γραφείων τούτων καθώς και η προσθήκη νέων υπηρεσιών θα καθορίζεται κάθε φορά σύμφωνα με τις ανάγκες και με απόφαση του Γραμματέα της Παιδείας και Θρησκευμάτων

Κώστα Σωτηρίου: Αναμνήσεις από το " Βουνό" (1)

Ι. Καταστατικό Ευρυτανικού Συλλόγου προστασίας του παιδιού.

Μπορείτε να το κατεβάσετε σε pdf:ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ

ΙΙ. Β’ ΣΥΝΔΙΑΚΣΕΨΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ Ε.Π.Ο.Ν. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ), 1-8-1944 ως 3-8-1944

 (Τρίπτυχο). Στο «Απ’ τη διακήρυξη του Κ.Σ.» υπάρχει ένα τυπογραφικό λάθος αντί «γίνετε καταλυτές της σκλαβιάς» έχει γραφτεί «δίνετε καταλυτές της σκλαβιάς».

ΤΟ ΤΡΙΠΤΥΧΟ 1 

ΤΟ ΤΡΙΠΤΥΧΟ 2
εδώ είναι το λάθος 

ΙΙΙ. Δράση κατοχής στον εκπαιδευτικό τομέα (πρακτικά συνεδρίασης στο Βουνό (χειρ. φύλλα 15). Κατά πάσα πιθανότητα είναι από την Β Συνδιάσκεψη της Ε.Π.Ο.Ν. Στερεάς Ελλάδας.

Στα πρώτα τέσσερα φύλλα (με μπλε γράμματα) Ο Σωτηρίου διατυπώνει 27 θέματα και ερωτήματα που τον απασχολούν σχετικά με την Ε.Π.Ο.Ν.

Στα υπόλοιπα 11 φύλλα κρατάει σημειώσεις από τις ομιλίες  όσων πήραν μέρος στη  «συνεδρίαση στο Βουνό». Από τις σημειώσεις αυτές προκύπτει ότι παρακολούθησε όλη τη «συνεδρίαση» γιατί σε κάποιο σημείο γράφει «έλειψα δυό ώρες…..». Οι σημειώσεις έχουν γραφτεί με μολύβι και σε μερικά σημεία είναι δυσανάγνωστες. Όπου για το κείμενο ή για κάποια λέξη  υπάρχει αμφιβολία και δεν είναι δυνατόν να διαβαστούν  σημειώνονται  με κόκκινο.

Οι χειρόγραφες σημειώσεις σε pdf: ΠΡΑΚΤΙΚΑ

Το χειρόγραφο

1.     Παιδικοί σταθμοί δάσκαλοι επονίτες (περιεχόμενο αγωγής)

2.     Πως θα αφομοιώσουν σκοπούς ΕΠΟΝ κ ιδανικά

3.     σεξουαλικό πρόβλημα

4.     Πως η ΕΠΟΝ θα διοχετέψει στα σχολειά την προοδευτικά αγωγή.

5.     Περιεχόμενο κ οργάνωση Μ+Δ (Μόρφωση+ Διαφωτισμός) μέσα στην ΕΠΟΝ

6.     Ο φεμινισμός μέσα στην ΕΠΟΝ (τσιγάρα κ.τ.λ.)

7.     Πως θα επηρεάσουμε αγροτόπαιδα κ παιδιά χτηνοτρόφων; (πιο πολύ στρατολογεί από μικροαστούς)

8.     Γιατί τα παιδιά προβάλλουν το «όχι» σε ωρισμένες εκπολιτιστικές εργασίες;

9.     Αναλφαβητισμός- Τρόπος δουλειάς

10.  Πολιτιστικοί σύλλογοι – Οι νέες δεν μπαίνουν όπως κ στην ΕΠΟΝ  γιατί φοβούνται τα κουτσομπολιά

11.  Πως καινούργια στελέχη;

12.  Πως θα κερδίσουμε τα παιδιά που επηρεάζονται από την αντίδραση;

13.  Πως θα σπάσουμε το πνεύμα του τοπικισμού. π.χ. λένε «εγώ δουλεύω στο χωριό μου όχι έξω ή ένα   καινούργιο στέλεχος που μας στέλνετε μας ξυνοφαίνεται»

14.  Ποια καθοδήγηση για διαφωτισμό γονέων;

15.  Μονομέρεια καλλιτεχνική. Μόνο οι Επονίτες θεατρίνοι.

16.  Πως θα διαφωτίσουμε Επονίτες για να δώσει η ΕΠΟΝ Ευρυτανίας 50 στα έμπεδα για να γυμναστούν ή να γίνουν αντάρτες.

17.  Πως θα οργανώσουμε τα παιδιά που ζουν σε απόμερες ή απομακρυσμένες καλύβες;

18.  Πως θ’ αντιμετωπίσουμε την τάση ωρισμένων κομμάτων για υπαγωγή Επονιτών σε κόμμα;

19.  Πως θα ξυπνήσουμε όρεξη κοριτσιών να διαβάζουν και να μορφώνονται; Τι ομιλίες να τους κάνουμε για να τις ωθήσουμε;

20.  Γιατί όταν φεύγει ο καθοδηγητής, ζητάνε να πάει καθοδηγητής; Ποιος φταίει;

21.  Να ιδρύσουμε Γεωργική σχολή. Πώς να την οργανώσουμε καλύτερα;

22.  Πως θα αντιμετωπίσουμε τη δυσπιστία των ενηλίκων (ΕΑμιτών) κ αντίστροφα;

23.  Δύο βασικά προβλήματα νεολαίας α) το σεξουαλικό β) το μέλλον. Ποια η σωστή λύση; Τότε θα καταχτήσουμε τη νεολαία;

24.  Πολλά στελέχη βγαίνουν από την παραγωγή κ επαγγελματοποιούνται. Έτσι κίνδυνος να εκφυλιστούν κ να γίνουν πραιτωριανοί. Ποια η σωστή λύση για να αποφύγουμε τον κίντυνο του επονιτοπατέρα

25.  Πως θα χτυπήσουμε στη γέννησή της τη νέα γραφειοκρατία; Διπλό το κακό α) να προσκολληθούν σε γραφεία και να βολευτούν κ β) χάνουν επαφή με ομάδα με την ίδια τη ζωή.

26.  Η ποινή μέσα στην ΕΠΟΝ. Ποια η μορφή της; Πρέπει να υπάρχει;

27.  Πως θα πιάσουμε τα αετόπουλα; Ποια η οργάνωση; Ποιο το περιεχόμενο;

Γιώργος Καμένος  ( πέρασε τη θηλειά μόνος του –μίλησε ¼ ώρας)

«Τι κιάν με κρεμάτε σκυλιά. Το θάνατό μου θα τον εκδικηθούν χιλιάδες αγωνιστές του λαού».

«Επέσατε  θύματα» κ.τ.λ. να μπει στο «Αναγνωστικό» . Επίσης να μπουν «Στ’ άρματα» «Δεκάλογος αντάρτη» «Δωδεκάλογος Νεολαίας» «Τ’ αετόπουλα».

Ομιλία του Γραμματέα Αλέξη

Επονίτικες  ανταρτομάδες σημαντικό ρόλο στο διαφωτισμό και ψυχαγωγία.

(θύματα 145 από το Σεπτέμβρη)

Η διαπαιδαγώγηση αδυναμία, δεν ξεσήκωσε επονίτες να τρέξουν στα έμπεδα. Η διαφώτιση να έχει άξονα: να υψώσει πολεμικό μένος. Όλοι οι επονίτες – συμβούλια κ.τ.λ. στον ΕΛΑΣ Να ανεβάσουμε ηρωισμό, αυτοθυσία – Η διαπαιδαγώγηση διηνεκώς ηρωική, μαχητική. Ένας επονίτης μπήκε στην υπηρεσία Γερμανών, κ.τ.λ. τους πήρε το βενζινόπλοιο 11 μίλια την ώρα – Στο Ιόνιο δικό τους πλοίο. Ένα αετόπουλο έγγραφα στο αυτί του γαϊδάρου.

Μαζικές κινητοποιήσεις- επιβεβαίωση κ.τ.λ.

Συμμετοχή στη σπορά – σπάρθηκαν 250 στρέμα για την ΕΠΟΝ

100 συνεργεία – Θήβα – για καταπολέμηση ακρίδας

Συμμετοχή στο θέρισμα – 150 μεροκάματα για να θερίσουν χωράφια ανταρτών, φτωχών

Κινητοποίηση για φάρμακα, για πυρόπαθους

Κινητοποίηση για εκλογές

Κινητοποίηση μαζική εναντίον Γλύξμπουργκ – Παπαντρέου

Κινητοποίηση για παιδικούς σταθμούς 129 – 18.000 παιδιά

Στην Ευρυτανία Σύλλογος Προστασίας παιδικής ηλικίας – κινητοποίηση 1.300 ο κ. τρόφιμοι κ.τ.λ. ιδρύθηκαν 12 παιδ. σταθμοί.

Καθήκον: εξασφάλιση παραγωγής

Καθήκον : τα συσσίτια να γίνουν παιδ. σταθμοί – χαρά

Καθήκον : διεκδικήσεις για εργάτες – νέους – μέχρι 16 χρονών όχι βαριά δουλειά – μόρφωση – ίσο μεροκάματο

Καθήκον : να πρωτοστατήσει στην επιτυχία συνεταιρισμών

Καθήκον : ενίσχυση Ε.Α. και πυρόπαθων

Καθήκον : να διαδηλώσει μίσος κατά Γλύξμπουργκ – Παπαντρέου