ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ (ΚΡΙΤΙΚΗ-ΣΧΟΛΙΑ): 1. «Δεν φτάνει η ταπεινοφροσύνη» 2. «Ποια αλήθεια;» 3. «Μερικά ερωτήματα» 4. «Μια περισπούδαστη μελέτη»

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ

ΚΡΙΤΙΚΗ – ΣΧΟΛΙΑ

Δημοσιεύθηκε στο «λαϊκό λόγο» στη στήλη «Εκπαιδευτικά»

Γενάρης 1966 Αρ. φύλλου 6 σελ.7-10

Ο «λαϊκός λόγος» σε pdf:"ΛΑΪΚΟΣ ΛΟΓΟΣ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ

Το πρώτο είναι κριτική σε «επιφυλλίδα» του Ε.Π. Πααπανούτσου στο

« ΤΟ ΒΗΜΑ» στις 5/12/1965 με  τίτλο «Το ήθος της επιστήμης»

Το δεύτερο και το τρίτο  είναι κριτική σε άρθρα της Καλλιόπης Μουστάκα

 στην ίδια εφημερίδα («Το Βήμα»)

το πρώτο στις 21/11/1965 με τίτλο «ΑΓΩΓΗ ΑΛΗΘΕΙΑΣ»

 και το δεύτερο στις 5/12/1965 με τίτλο «ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ»   

Στο αρχείο του υπάρχουν τα αποκόμματα  της εφημερίδας.

Το τέταρτο είναι κριτική  στη μελέτη του εκπαιδευτικού

Κων/ντινου Κίτσου «Η παιδεία του ανθρώπου της εποχής μας». 

Δεν φτάνει η ταπεινοφροσύνη

Σε μια του επιφυλλίδα (στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» 5 του Δεκέμβρη 1965) ο φίλος Ε .Π. Παπανούτσος τονίζει, πως το «ήθος της επιστήμης» «με λίγες λέξεις είναι εφεκτικότητα, άγρυπνος έλεγχος και ταπεινοφροσύνη» γιατί οι θεωρίες αλλάζουν και «δεν αποκλείεται ακόμη να έχωμε καταδικαστή»  να μην καταχτήσουμε την αλήθεια. Παραθέτει μάλιστα και τη γνώμη του H.  Poincaré  (από το βιβλίο του «Η αξία της επιστήμης») πως «Όχι μόνο η επιστήμη δεν μπορεί να μας κάνει γνωστή τη φύση των πραγμάτων, αλλά και τίποτε άλλο δεν είναι ικανό να την κάνει γνωστή». Και καταλήγει ο φίλος Παπανούτσος «Αυτά όλα δεν σημαίνουν ότι ο επιστήμονας ερευνητής πρέπει ν’ απελπιστή. Αλλά μόνον ότι πρέπει να είναι ταπεινόφρων».

Μα πως μπορεί να μην απελπιστεί ο επιστήμονας, όταν του ενσταλάζουμε με το σκεπτικισμό  την αμφιβολία και μαζί και την απαισιοδοξία, όταν του λέμε, πως είμαστε καταδικασμένοι να μην καταχτήσουμε την αλήθεια; Η ιστορία των επιστημών μας προσφέρει πλουσιότατο υλικό, για να μελετήσουμε την πορεία, που βάδισε και βαδίζει η ανθρωπότητα, για να καταχτήσει την αλήθεια. Μας διδάσκει, πως ο άνθρωπος καταχτάει σιγά- σιγά την αλήθεια στην ανηφορική πορεία του να γνωρίσει και να κυριαρχήσει τη φύση. Η πάλη ανάμεσα στην αντικειμενική πραγματικότητα και την επιστήμη, είναι αδιάκοπη. Η επιστήμη αναθεωρεί, τροποποιεί και ξεπερνάει τον εαυτό της. Και σε κάθε ξεπέρασμα μάς δίνει μεγαλύτερη δύναμη επάνω στη φύση. Αδιάκοπα ο άνθρωπος καταχτάει την αλήθεια,  αδιάκοπα προχωρεί και προοδεύει η επιστήμη. «Δεν υπάρχουν αντικείμενα, πράματα, που να μην μπορούμε να τα γνωρίσουμε. Υπάρχουν μόνο αντικείμενα, πράγματα, που δεν τα γνωρίσαμε ακόμη, που θα τα γνωρίσουμε όμως με την επιστήμη και την πράξη». Ο επιστήμονας λοιπόν πρέπει να είναι αισιόδοξος.

Και βέβαια πρέπει να είναι και «ταπεινόφρων» και όχι φουσκωμένος διάνος. Βέβαια η ταπεινοφροσύνη είναι στολίδι για τον επιστήμονα, μα και για κάθε δημιουργικό άνθρωπο. Μα δε φτάνει. Είναι στολίδι, όσο κι αν θέλετε λαμπερό. Πως μπορούμε όμως να αναγνωρίσουμε και να εχτιμήσουμε το στολισμένο με ταπεινοφροσύνη επιστήμονα, που γίνεται κακοποιός, όταν έχει θέσει τον εαυτό του στην υπηρεσία των εχθρών του λαού;  Όταν δουλεύει για τους αχόρταγους ιμπεριαλιστές (Χιροσίμα, Βιετνάμ) και τους πολεμοκάπηλους;

Εκείνο, που θα πρέπει να διδάξει στους νέους επιστήμονες ο φίλος Παπανούτσος είναι, εκτός από τη ρεαλιστική αισιοδοξία, η βαθιά συναίστηση για την κοινωνική τους αποστολή. Στη συναίστηση αυτή συμπυκνώνεται το «ήθος του επιστήμονα». Ο επιστήμονας πρέπει να νιώσει το χρέος του να υπηρετεί το δουλευτή λαό και όχι τους εχθρούς του, το χρέος του  λοιπόν να αγωνίζεται με την επιστήμη στο πλευρό του λαού, για να χαρεί και ο λαός τα υλικά και πνευματικά αγαθά, που ενώ τα παράγει με κόπο και ιδρώτα, τα καρπώνονται οι λίγοι, οι εκμεταλλευτές του. Ο επιστήμονας είναι άξιος ιεροφάντης, μόνο άμα εξυπηρετεί το λαό.  

ΠΟΙΑ ΑΛΗΘΕΙΑ;

Η Κα Καλλιόπη Μουστάκα δίνει από τις στήλες μιας πρωινής εφημερίδας («ΤΟ ΒΗΜΑ» 21 Νοεμβρίου 1965) ωραιοποιημένες χωρίς όμως καθορισμένο περιεχόμενο, συμβουλές στους γονείς για τα παιδιά τους. Στο άρθρο της με τίτλο «Αγωγή αληθείας» ύστερα από μια σοφή μα επιφανειακή , ας την ειπούμε, κοινωνιολογική ανάλυση, καταλήγει: «Το κρίμα δεν είναι δικό τους (δηλαδή των παιδιών) αλλά δικό μας. και δική μας είναι η ευθύνη να ξαναφέρωμε τα παιδιά στη χαρά της αλήθειας». «Ας κάνωμε την αλήθεια πίστη μας σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής. Στο σπίτι, το σχολείο. Στη δουλειά….»

Βέβαια η αλήθεια είναι το φως και το λουλούδι της ζωής. Μα ποια αλήθεια; Θα ειπούμε εμείς οι γονείς και δασκάλοι στα παιδιά, πως το δόγμα Τζόνσον είναι συνειδητή απάτη; Θα ειπούμε πως ο Πρόεδρος Τζόνσον δε λέει την αλήθεια, όταν διαλαλεί, πως πολεμάει, για να χαρίσει την ελευθερία στους Νοτιοβιετναμέζους; Πως, ενώ ο σκοπός του είναι να απλώσει την ιμπεριαλιστική σκλαβιά στη χώρα τους, πνίγει την ελευθερία τους και μαζί και την αλήθεια στο αίμα; Θα ειπεί ο βιομήχανος στο παιδί του την αλήθεια, πως καρπώνεται, με το μεροκάματο της πείνας, τον κόπο και τον ιδρώτα του εργάτη; Και η μητέρα που ξημεροβραδιάζει χαρτοπαίζοντας, θα ειπεί την αλήθεια στην κόρη της, πως δεν είναι καλή μητέρα; Και ο δάσκαλος θα τολμήσει να ειπεί την αλήθεια στο παιδί για τη γοργή πρόοδο και την υλική ευημερία και την ψυχική ανάταση, που πραγματοποιείται στις σοσιαλιστικές δημοκρατίες;

Ποια λοιπόν αλήθεια; Μήπως είναι συνειδητή απάτη;

Η Κα Καλιόπη Μπουστάκα, τώρα μάλιστα που ανέβηκε στο παιδαγωγικό Ινστιτούτο, θα συναιστανθεί βαθύτερα την ευθύνη της, και θα δίνει, ελπίζω στους γονείς μεστές σε αληθινό περιεχόμενο συμβουλές και όχι ομορφοστολισμένες ρομαντικές ηθικολογίες….

"ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΤΑΡΥΘΜΙΣΗ" Ομιλία του Κ. Σωτηρίου στο Σύνδεσμο «Φίλοι Γιάννη Κορδάτου» στις 15 Δεκεμβρίου 1965

Το χειρόγραφο κείμενο της ομιλίας μπορείτε να το δείτε εδώ σε pdf: ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΣΩΤΗΡΙΟΥ

Εδώ δημοσιεύεται το κείμενο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό

«λαϊκός λόγος» Δεκέμβρης 1965 Αριθ. φύλλου 5 σελ. 11 σε pdf: ΛΑΪΚΟΣ ΛΟΓΟΣ  

Πρόκειται για περίληψη της ομιλίας του που οργάνωσε ο Σύνδεσμος

 «Φίλοι Γιάννη Κορδάτου» στις 15 Δεκεμβρίου 1965.

Στο αρχείο του υπάρχει και χειρόγραφο κείμενο όχι του Σωτηρίου

 (μπορεί να είναι του Βασίλη Ρώτα ή της Βούλας Δαμιανάκου

 ή κάποιου άλλου συνεργάτη του περιοδικού) με τον χαρακτηρισμό

«συνέντευξη» και είναι το κείμενο που δημοσιεύτηκε στον «Λαϊκό λόγο»

 με μικρές τροποποιήσεις. Μπορείτε να το δείτε εδώ σε pdf:ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

                                            ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΤΑΡΥΘΜΙΣΗ[1]

Τα όσα πρότεινα, δεν είναι καινούργια. Όλα σχεδόν τα έχουνε λίγο πολύ προτείνει και άλλοι, από την αρχή του 19^ου αιώνα (1814) ως σήμερα. Ο σκοπός μου λοιπόν δεν είναι θεωρητικός. Ο σκοπός μου είναι καθαρά πραχτικός. Η ορθογραφία έχει καταντήσει μεγάλο εμπόδιο στην πρόοδο του λαού. Πιστεύω, πως όλοι, οι επιστήμονες, λογοτέχνες και εκπαιδευτικοί, όλοι όσοι αγωνιζόμαστε, για να φωτιστεί ο λαός και να μορφωθεί δημιουργικά η νέα γενιά, έχουμε χρέος να δεχτούμε τη ριζοσπαστική ορθογραφική μεταρύθμιση, και πρώτοι εμείς να την εφαρμόσουμε χωρίς κανένα δισταγμό. Η υπηρεσία, που θα προσφέρουμε, θα είναι πραγματικά εθνική.

Θα με ρωτήσετε: Είναι σήμερα επίκαιρη και απαραίτητη ριζοσπαστική ορθογραφική μεταρύθμιση;

Πριν να απαντήσω, θεωρώ σκόπιμο να υπενθυμίσω, πως και στην καθαρεύουσα και στη δημοτική δε γράφουμε όπως προφέρουμε. Η καθιερωμένη ορθογραφία είναι παραδοσιακή, μένει πιστή στην παράδοση στην ορθογραφία δηλαδή της αρχαίας αττικής γλώσσας, όπως τη διαμόρφωσαν οι Αλεξανδρινοί Γραμματικοί. Και με τη μορφή αυτή έφτασε ως τις ημέρες μας, μέσα στη μακρόχρονη πορεία, που βάδισε η νεκρή πια αρχαία ελληνική γλώσσα. Την ονομάζουμε όμως ιστορική ορθογραφία, γιατί γράφουμε τις λέξεις όχι σύμφωνα με την εικόνα που έχουμε σήμερα,  μα σύμφωνα με την ιστορική τους εικόνα, σύμφωνα δηλαδή με την εικόνα, που πήρανε στην αλεξανδρινή εποχή, εδώ και 2200 χρόνια.

Και τώρα έρχομαι στο ερώτημα, που μου θέσατε: Για την καθαρεύουσα ούτε σκόπιμη, ούτε απαραίτητη, ούτε πραγματοποιήσιμη είναι η ορθογραφική μεταρύθμιση. Αντίθετα, οι καθαρευουσιάνοι αποκρούουν με οργή κάθε προσπάθεια για ορθογραφική μεταρύθμιση. Τη θεωρούν «εθνοφθόρον». Βλέπουνε καθαρά, πως η καθαρεύουσα, ψεύτικη από γεννησιμιού της γλώσσα, δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς την ιστορική ορθογραφία, αυτή μόνο τη δένει με την νεκρή αρχαία ελληνική γλώσσα.

Για τη δημοτική όμως γλώσσα η ορθογραφική μεταρύθμιση είναι και επίκαιρη και ωφέλιμη και απαραίτητη. Είναι επίκαιρη, γιατί το Κράτος, σύμφωνα με την προοδευτική σε αρκετά σημεία εκπαιδευτική πολιτική, που εφάρμοσε η Κυβέρνηση του κ. Γ. Παπανδρέου, αναγνώρισε τη δημοτική γλώσσα ισότιμη με την καθαρεύουσα σ’ όλες τις βαθμίδες της Παιδείας, και τα ελληνόπουλα έχουνε πια το δικαίωμα να μιλάνε και να γράφουνε τη δημοτική. Και είναι φυσικό όλα τα παιδιά να προτιμήσουνε τη δημοτική γλώσσα και στον προφορικό και στον γραφτό τους λόγο, εκτός αν δεν τους το επιτρέπουν οι φανατικά καθαρευουσιάνοι γονείς τους και οι λιγοστοί αντιδραστικοί δασκάλοι. Προσθέτω ακόμη, πως το Κράτος έχει κάνει κιόλας δεχτή την ορθογραφική μεταρύθμιση, που είχε προτείνει και συστηματοποίησε στη «Νεοελληνική Γραμματική» του ο δημοτικιστής γλωσσολόγος Μανώλης Τριανταφυλίδης.

Είναι όμως και ωφέλιμη και απαραίτητη σήμερα η ριζοσπαστική ορθογραφική μεταρύθμιση για δυό προπάντων λόγους.

Πρώτος λόγος: Τα τελευταία χρόνια έχει ογκωθεί το «κύμα της ανορθογραφίας». Τα παιδιά ώρες ατέλειωτες  βασανίζονται, αγκομαχούν να αποστηθίζουνε τους κανόνες της ιστορικής ορθογραφίας, δεν τους εφαρμόζουν όμως και βυθίζονται στην ανορθογραφία. Καταλαβαίνουνε, πως πάει χαμένος ο καιρός τους, αγανακτούν και αντιδρούνε ποικιλότροπα. Παράλληλα και στη συνείδηση των δασκάλων έχει ξεπέσει η ιστορική ορθογραφία. Οι δασκάλοι – εκτός βέβαια από όσους ανήκουν στην αντιδραστική φεουδαρχική σκοταδιστική  γλωσσοεκπαιδευτική  παράταξη – δε θεωρούνε πια την ορθογραφία κριτήριο για την αξία και την προκοπή του μαθητή.

Το Εθνικό Συμβούλιο και η Παιδεία

Του Κ. Δ. Σωτηρίου

Δημοσιεύτηκε  στην «Επιθεώρηση της Τέχνης»

στο τεύχος του Μάρτη 1962. Εδώ δημοσιεύεται το

κείμενο όπως δημοσιεύτηκε στην «Επιθεώρηση Τέχνης».  

Το τεύχος της «Επιθεώρησης Τέχνης» μπορείτε να το δείτε εδώ: ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΣ

Στο αρχείο του υπάρχει το πρόχειρο χειρόγραφο κείμενο

Πρώτη σελίδα από το χειρόγραφο 

Ιστορική θα μείνει η Εθνοσυνέλευση της Ελεύθερης Ελλάδας. Η Σύνοδος του Εθνικού Συμβουλίου το Μάη του 1944 στο όμορφο χωριό Κορυσχάδες[1] της Ευρυτανίας, είναι σταθμός, μα και καινούργια αφετηρία στο μακρόχρονο αγώνα, που με ενθουσιασμό και αυτοθυσία αγωνίζεται ο Ελληνικός Λαός, για να καταχτήσει τα δικαιώματά του. Εκεί στο ιστορικό αυτό χωριό, μέσα σε ατμόσφαιρα γεμάτη φλογερό πατριωτισμό και ηρωική αγάπη στο δουλευτή Ελληνικό Λαό, το Εθνικό Συμβούλιο έβαλε γερά τα θεμέλια για να υψωθεί πανέμορφο το οικοδόμημα της γνήσιας Δημοκρατίας και άνοιξε το δρόμο για την προκοπή του Ελληνικού Λαού.

Εκεί με τον ίδιο ενθουσιασμό γκρεμίστηκε η αντιλαϊκή, αντιδημοκρατική, ατομιστική και σκοταδιστική Παιδεία, που η κυρίαρχη τάξη, η πλουτοκρατική ολιγαρχία, είχε εγκαθιδρύσει στη λαμπερή πατρίδα μας, και θεμελιώθηκε η γνήσια λαϊκή και βαθιά ανθρωπιστική Παιδεία. Ο Ελληνικός Λαός πρώτη φορά από την Επανάσταση του 1821, θα πάρει στα χέρια του το κατάλληλο όργανο, για να χτίσει τον καινούργιο, το νεοελληνικό πολιτισμό, πολύχρωμο λουλούδι μέσα στον κήπο του παγκόσμιου πολιτισμού.

Η Κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας, η ιστορική ΠΕΕΑ έπειτα από εξονυχιστική συζήτηση με τους εκπαιδευτικούς συμβούλους της, είχε υιοθετήσει τις βασικές θέσεις για την οργάνωση, για το πρόγραμμα και τη διοίκηση της λαϊκής ανθρωπιστικής Παιδείας, που είχανε με βαθιά επιστημονικότητα προετοιμάσει διαλεχτοί πρωτοπόροι εκπαιδευτικοί στη σκλαβωμένη Αθήνα, με δύο συνεργεία: με το εκπαιδευτικό συνεργείο της ΕΠΟΝ και παράλληλα με το αντίστοιχο συνεργείο του ΕΑΜ.

Τις πρωτοποριακές αυτέ θέσεις για την ουσιαστική αληθινή εκπαιδευτική  μεταρρύθμιση τις εισηγήθηκε στο Εθνικό Συμβούλιο ο Γραμματέας (Υπουργός) της Παιδείας στην ΠΕΕΑ αλησμόνητος Πέτρος Κόκκαλης. Την πλατύτερη ανάπτυξη είχα την εξαιρετική τιμή και ευτυχία να την παρουσιάσω εγώ, Εθνοσύμβουλος και εγώ της Αθήνας.

Βαθιά χαραγμένη μένει μέσα μας η Σύνοδος του Εθνικού Συμβουλίου. Ο ηρωικός Ελληνικός Λαός έγραψε εκεί ένα νέο κεφάλαιο στην ένδοξη ιστορία του. Δημιουργική η ψυχική ανάταση. Έλαμπε στα μάτια όλων των Εθνοσυμβούλων η δημιουργική χαρά. Ξεχείλιζε ο ενθουσιασμός. Μέστωναν οι ελπίδες. Και μένει ακόμη βαθιά ριζωμένη η αισιόδοξη πίστη, πως ο Ελληνικός Λαός θα ολοκληρώσει τη νίκη του.

***

Η λαϊκή ανθρωπιστική παιδεία θεμελιώθηκε επάνω στα ακόλουθα, όσο θυμάμαι[2] βασικά αιτήματα του Ελληνικού Λαού.

α’) Αναγνωρίστηκε επίσημη γλώσσα του νεοελληνικού Κράτους και κατοχυρώθηκε συνταγματικά η δημοτική, η περιφρονημένη και κυνηγημένη γλώσσα του Ελληνικού Λαού. Ψηφίστηκε από το Εθνικό Συμβούλιο να αποδιωχτεί από τα σχολεία η αντεθνική καθαρεύουσα, μ’ όποια μορφή κι αν παρουσιάζεται, και να καθιερωθεί μοναδική γλώσσα η δημοτική σ’ όλες τις βαθμίδες της Παιδείας, από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο και τ’ άλλα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Γιατί όπως τονίστηκε, η λαϊκή παιδεία μόνο με μοναδικό γλωσσικό της όργανο τη δημοτική γλώσσα θα είναι γόνιμη. Ψηφίστηκε ακόμα να γράφονται στη δημοτική γλώσσα οι νόμοι, οι επίσημες πράξεις και η αλληλογραφία του Κράτους, καθώς και οι δικαστικές αποφάσεις, τα συμβόλαια, και οι εφημερίδες. Εκεί λοιπόν στο Εθνικό Συμβούλιο δικαιώθηκε ο σκληρός αγώνας, που χρόνια αγωνιζόντουσαν όλοι οι προοδευτικοί και ιδιαίτερα ο πρωτοπόροι εκπαιδευτικοί και άνοιξε ο δρόμος για την πραγματική λαϊκή μόρφωση.

β’) Αναγνωρίστηκε με τον πιο πανηγυρικό τρόπο, το δικαίωμα της νέας γενιάς για την ολοκληρωτική σωματική και πνευματική  της ανάπτυξη και την πολύπλευρη μόρφωσή της. Η μόρφωση της νεολαίας, είναι επιταχτική υποχρέωση του Κράτους και όχι απλή παραχώρηση, τόνισαν όλοι οι εκπαιδευτικοί Εθνοσύμβουλοι. Στη γνήσια Δημοκρατία – κι αυτή όπως είπα, θεμελιώθηκε από το Εθνικό Συμβούλιο – το Λαϊκό Κράτος έχει την υποχρέωση να πάρει όλα τα μέτρα και να χορηγήσει όλα τα μέσα σ’ όλα τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, να αναπτύξουνε τις σωματικές και πνευματικές τους ικανότητες. Μόνο τότε και μόνο έτσι, τονίστηκε, θα πραγματώσει η νέα γενιά την ανθρώπινη υπόστασή της. Εκεί λοιπόν στο Εθνικό Συμβούλιο η παιδεία από προνόμιο των λίγων, των πλουσίων που ήτανε, γίνεται πραγματικά λαϊκή, όργανο δηλαδή στα χέρια του Ελληνικού Λαού.

γ’) Διακηρύχτηκε στο Εθνικό Συμβούλιο, πως η Παιδεία πρέπει να εξοπλίσει τη νέα γενιά και να την καταστήσει ικανή να πραγματοποιήσει τον αληθινό προορισμό της, να γίνει δηλαδή δημιουργικός συντελεστής μέσα στο σύγχρονο πολιτισμό. Η μόρφωση λοιπόν, που θα πάρει η νέα γενιά, από διακοσμητική που είναι, πρέπει να γίνει πραγματικά δημιουργική. Το Εθνικό Συμβούλιο υιοθέτησε το δωδεκάλογο της νεολαίας (μπορείτε να τον διαβάσετε εδώ:Ο Δωδεκάλογος της Νεολαίας της Ελλάδας ) που είχε συντάξει η ΕΠΟΝ, και διακήρυξε, πως ο Ελληνικός Λαός θέλει τα νιάτα ευτυχισμένα, μέσα στη χαρά της δημιουργικής δράσης. Μα για να είναι πραγματικά δημιουργική η μόρφωση, πρέπει η Παιδεία πλούσια να εφοδιάσει τη νέα γενιά με αληθινά επιστημονικές γνώσεις, οργανικά δεμένες στην θεωρία και στην πράξη, σε στενό δηλαδή σύνδεσμο του σχολείου με τη ζωή, με την παραγωγική εργασία. Έτσι θα γνωρίσει η νέα γενιά το φυσικό κόσμο και θα ερμηνέψει σωστά τα φαινόμενά του, καθώς και τη νομοτελειακή πορεία, που βαδίζει η κοινωνία. Μόνο με επιστημονικές γνώσεις εξοπλισμένη η νέα γενιά, θα μπορέσει να λυτρωθεί και να κυριαρχήσει στη φύση και να γίνει συντελεστής στην πρόοδο και την ευτυχία του Ελληνικού Λαού.

Ο ΜΑΥΡΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Η ΚΑΡΑΜΑΝΛΙΚΗ «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ»

Ο ΜΑΥΡΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Του παιδαγωγού βουλευτή κ. Κ. Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ

Δημοσιεύτηκε στην «Αυγή» 18 & 20  Ιουνίου 1961

Η εφημερίδα  σε pdf:Ο ΜΑΥΡΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ  

Στο αρχείο του υπάρχει και το πρόχειρο χειρόγραφο του άρθρου

και Τα "Επίσημα Πρακτικά της Βουλής" της 9 Ιουνίου 1961.

 Στη Βουλή ο Σωτηρίου ζήτησε να μιλήσει για το θέμα 

αλλά η "σειρά του" δεν ήρθε ποτέ.

   

Α!

ΣΤΟΝ ΠΛΟΥΣΙΟ  μαύρο πίνακα των βιβλίων που καταρτίζει και συμπληρώνει με διάφορα όργανά του το Υπουργείο της Ασφάλειας, πρόσθεσε τώρα τελευταία  η «Ανωτάτη Στρατιωτική Διοίκησις Αττικής και Νήσων» -ΑΣΔΑΝ- με πρωτοπαλίκαρό της την ΑΒΥΠ, άλλα 36 βιβλία, με μοναδική δικαιολογία «ότι αναεκοινώθη δια της εφημερίδος ΑΥΓΗ η έκδοσή τους» [Σημ. Οι φράσεις ανάμεσα σε εισαγωγικά είναι παρμένες από τα Επίσημα Πρακτικά της Βουλής της 9 Ιουνίου 1961 σελίδες 10-16]

Ανάμεσα στα βιβλία που στηλιτεύονται και απαγορεύεται στους αξιωματικούς να τα πιάνουνε στο χέρι είναι: Του Ρήγα Φεραίου το Θούριο, τα Δίκαια του ανθρώπου και το Σύνταγμα του Κ. Παλαμά, Γράμματα στη Ραχήλ, Γενική Ογκολογία του Πετρώφ, η Προσευχή του Ρενάν στην Ακρόπολη – ο ύμνος αυτός στην Ελλάδα – τα αισθήματα μειονεκτικότητας του γιατρού Ασπιώτη κτλ. Εκτός από τα 36 αυτά βιβλία με άλλη διαταγή απαγορεύεται – όπως ανακοινώθηκε στη Βουλή – και του Ελ. Βενιζέλου η μετάφραση του Θουκυδίδη με τον Επιτάφιο του Περικλή ( και στη διχτατορία του Μεταξά ένας Γενικός Επιθεωρητής της Παιδείας είχε κι αυτός απαγορέψει να διδάσκεται στα Γυμνάσια ο Επιτάφιος του Περικλή), και η ανθολογία του Αποστολίδη. Πρόσθεσε ακόμη στο μαύρο πίνακα από το βήμα της Βουλής ο υπουργός κ. Μακρής τον Κανάρη και τον Καραϊσκάκη του Δημήτρη Φωτιάδη και η χωροφυλακή του Αγρινίου τη Συγκριτική Παιδαγωγική του προοδευτικού παιδαγωγού και  τίμιου αγωνιστή Μιχάλη Παπαμαύρου.

Στη συζήτηση που έγινε στη Βουλή πρόβαλαν θερμοί υποστηρικτές του μαύρου πίνακα των βιβλίων ο υπουργός κ. Δ. Μακρής και ο υπουργός και ακαδημαϊκός κ. Κ. Τσάτσος.

Την απαγορευτική διαταγή της ΑΣΔΑΝ και ΑΒΥΠ ο αρχηγός του Δ.Κ. κ. Γ. Παπανδρέου την χαρακτήρισε «καταγέλαστον». «Ουδείς, νομίζω, είναι δυνατόν» να την εγκρίνει. «Υπήρξε», προσέθεσε, «βαρύ λάθος». Μα οι δύο Υπουργοί μπορεί μέσα τους να τη θεώρησαν καταγέλαστη, δεν την αποκήρυξαν, όμως, ούτε αναγνώρισαν πως «υπήρξε βαρύ λάθος». Αντίθετα προσπάθησαν να τη δικαιολογήσουν  και να την εξωραΐσουν. Δύο είναι τα σπουδαιότερα επιχειρήματά τους. Θα τα συζητήσω και τα δύο όσο γίνεται συντομότερα.

***

Το πρώτο επιχείρημα: Έχουν εκδοθεί, είπε ο υπουργός κ. Δ. Μακρής «ιστορικά συγγράμματα», «τα οποία, είτε δια του υποβολιμαίου προλόγου», είτε με το περιεχόμενό τους «διαστρέφουν την ιστορικήν αλήθειαν». Τέτοια είναι «π.χ. ο Κανάρης, ο Καραϊσκάκης, ο Ρήγας Φεραίος και άλλοι». Την ίδια κατηγορία δεν δίστασε να την επαναλάβει και ο υπουργός κ. Κ. Τσάτσος. Ώστε - αυτό είναι το συμπέρασμά τους- καλά έκανε η Ανωτάτη Στρατιωτική Διοίκηση που απαγόρεψε στους αξιωματικούς και στρατιώτες να τα πιάνουν στο χέρι.

Διαμαρτύρονται, λοιπόν, οι δύο υπουργοί γιατί σύγχρονοι προοδευτικοί ιστορικοί, που στέκουν στο πλευρό του δουλευτή λαού, τοποθέτησαν σωστά κοινωνιολογικά τον εθνομάρτυρα Ρήγα Φεραίο και αποκατάστησαν την παρασιωπημένη ιστορική αλήθεια. Δεν έπρεπε, λοιπόν, να τονιστεί η βαθειά δημοκρατική και βαλκανική συνείδηση του Ρήγα Φεραίου, η διαποτισμένη από τα κηρύγματα της Γαλλικής Επανάστασης; Δεν έπρεπε να στιγματιστεί  η  φεουδαρχική πολιτική της αντιδραστικής Αυστρίας, που παρέδωσε το Ρήγα στα χέρια του δημίου; Δεν είναι ο φλογερός πατριώτης και εθνομάρτυρας Ρήγας ο κήρυκας της βαλκανικής αλληλεγγύης; Και δεν εργάστηκε να θεμελιώσει σε δημοκρατική βάση τη βαλκανική Ομοσπονδία; Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια.

Να αποκαταστήσει την ιστορική αλήθεια επιχείρησε ο σεμνός λογοτέχνης και αγωνιστής στο πλευρό του λαού Δημήτρης Φωτιάδης με τα τρία ιστορικά του συγγράμματα το «Μεσολόγγι», ο «Κανάρης» και ο «Καραϊσκάκης».

Οι ιστοριογράφοι της κυρίαρχης τάξης χρόνια τώρα διαστρέβλωναν την ιστορική αλήθεια και παρουσίαζαν λίγο πολύ, προδότες όλους τους ιστορικούς ήρωες του 1821. Προδότης ο Οικονόμου της Ύδρας και ο Καρατζάς στην Πάτρα, προδότης ο ήρωας της Γραβιάς Οδυσσέας Ανδρούτσος, αντάρτης και προδότης ο Καραϊσκάκης και τόσο άλλοι. Και μεγάλοι πατριώτες οι κοτζαμπάσηδες και ο «εκλαμπρότατος» πρίγκιπας  Μαυροκορδάτος και οι σύντροφοί του!! Μα έφτασε η στιγμή να μάθει ο λαός την αλήθεια. Το εθνικό αυτό έργο θεώρησαν χρέος τους να το αναλάβουν οι προοδευτικοί ιστορικοί ερευνητές.

Με την κριτική ιστορική του έρευνα, βασισμένος στα απομνημονεύματα αγωνιστών της Επανάστασης μας έδειξε ο Φωτιάδης πόσο εγκληματική ήταν η πολιτική που άφησε αβοήθητο να πέσει το Μεσολόγγι και με πόσο πάθος και με ποιες μηχανορραφίες ο «εκλαμπρότατος» Μαυροκορδάτος σκηνοθέτησε τη δίκη του Καραϊσκάκη για προδοσία, για να τον βγάλει κι αυτόν από τη μέση, γιατί και ο Καραϊσκάκης όπως και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος και άλλοι λαϊκοί ηγέτες, ήταν κι αυτός εμπόδιο στη δουλόπρεπη στους Άγγλους αντεθνική πολιτική του και στην αντιδημοκρατική φιλοδοξία του να γίνει ηγεμόνας στην Πελοπόννησο.  Έπρεπε, λοιπόν, να μείνουν στιγματισμένοι αντάρτες και προδότες ο Καραϊσκάκης με την ασύγκριτη στρατιωτική μεγαλοφυΐα του, ο ήρωας Οδυσσέας και τόσοι άλλοι; Έπρεπε να εξακολουθεί να μένει διαστρεβλωμένη η ιστορική αλήθεια και να μη μάθει ο λαός ποιοι σφετερίστηκαν ξένες δάφνες;

Μα μήπως και στις ημέρες μας ένας άλλος σεμνός  ήρωας, ο Μανώλης Γλέζος δεν καταδικάστηκε δυό φορές και βρίσκεται για δεύτερη φορά στη φυλακή με την κατηγορία πως είναι κατάσκοπος; Και θα διαστρεβλώσει τάχα την  ιστορική αλήθεια ο ιστορικός που θα διακηρύξει με ποιο πάθος η κυρίαρχη σήμερα τάξη καταδιώκει τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης; Ή μήπως η αντιδημοκρατική σήμερα κυβέρνηση δεν καταδιώκει τους αγωνιστές του λαού, μόνο και μόνο γιατί αντιστρατεύονται στα συμφέροντα και τα προνόμια της κυρίαρχης τάξης;

Β!

«Αυγή» 20 Ιουνίου 1961

ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ: Τα βιβλία τα σημειωμένα στο μαύρο πίνακα κάνουν διαβρωτική προπαγάνδα. Ιδιαίτερα στο στρατό και έπρεπε να απαγορευθούνε. Το επιχείρημα τούτο το ανάπτυξε από το βήμα της  Βουλής ο υπουργός. κ. Κ. Τσάτσος. Προσπάθησε για να φανεί αντικειμενικός, να το εξωραΐσει και να το θεμελιώσει κοινωνιολογικά.

Κ. Δ. Σωτηρίου: Σημειώματα για ομιλίες στη δεκαετία του 50: Ομιλία στη νεολαία της ΕΔΑ στον Πειραιά «Να σώσουμε το Μανώλη Γλέζο» 1959 – Ομιλία στη Νεολαία της ΕΔΑ στον Πειραιά «Ο αθλητισμός και η σημασία του στη σημερινή κοινωνία» 1959

Ομιλία στη νεολαία της ΕΔΑ στον Πειραιά 11-02-1959

Θέμα: Να σώσουμε το Μανώλη Γλέζο

Κλεισμένος στο Ιτζεδίν ο ήρωας …. μας στέλνει το μήνυμα : Όλοι στις επάλξεις για την Ελλάδα και τον Ελληνικό λαό.

Η πράξη: - το κατέβασμα της σημαίας [σελίδα 5]

Ο Γλέζος στον αγώνα και το λαϊκό κίνημα  [σελ.6]

Γιατί τον έπιασαν [σελ. 2 τέλος, σελ. 7, σελ. 9]

Ποιοι τον έπιασαν και τον κατηγορούν. Χθεσινοί συνεργάτες των καταχτητών.

Υποτέλεια – Κύπρος, εγκληματίες πολέμου.

 Βάσεις κ.τ.λ. – Φτώχεια, ανεργία,- Διχτατορία

«Ο αθλητισμός και η σημασία του στη σημερινή κοινωνία»

Ομιλία μου στη Νεολαία της ΕΔΑ του Πειραιά 9 Δεκεμβρίου 1959

Το χειρόγραφο σε pdf:ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ

Στο pdf  υπάρχουν και οι σημειώσεις του από εγκυκλοπαίδειες 

Πρόλογος: Ποια η αιτία και ποια η αφορμή, που κάνω τη σημερινή ομιλία μου.

-Παραστρατημένος ο αθλητισμός στη χώρα μας

-Με τον αθλητισμό πιστεύουν πως θα σώσουν τη νεολαία από τη διαφθορά

Σύντομη ιστορική αναδρομή

Ποια η σημασία του αθλητισμού στις διάφορες εποχές. Πρωτογεννήθηκε στην πρωτόγονη εποχή

α! Η σωματική άσκηση – τρέξιμο, πήδημα, σκοποβολή , τοξοβολία – απαραίτητα στο κυνήγι των ζώων (Δημ. Φωτιάδη «Ζωή κ Τέχνη» σελ. 32)

Ο αθλητισμός προς τιμήν των θεοτήτων (Κρήτη, (οι θεοί ευχαριστιούνται με τα αθλητικά θεάματα)

β! για πολεμικούς σκοπούς – προστάτες οι Θεοί  τέλεση αγώνων κατά την ταφή νεκρού.

-              Αχιλλεύς επιτάφιους αγώνες στην κηδεία του Πάτροκλου

Θεοί – Νεκροί ήρωες να προστατέψουν νικητές για να γίνουν άξια παλικάρια

γ! Σωματική ρώμης και παλικαριά για σεξουαλική κατάχτηση

Εύρυτος βασιλιάς Οιχαλίας τοξοβολία – Οινόμαος βασιλιάς … άθλο Ιπποδάμεια  Αταλάντη

Κλασική εποχή

α! Καλοί πολεμιστές – Σπάρτη  - Αθήνα αγώνες

β!  ωραία σώματα, αρμονική ανάπτυξη – αρχαία αγάλματα

εκτίμηση αξίας του ανθρώπου

εκτίμηση αξίας ανθρώπινης ζωής

Χαρά , υγεία , ομορφιά

Μεσαιωνική εποχή

Ιπποτικοί αγώνες – Ασκητισμός

Αστική τάξη α) αρμονική ανάπτυξη σώματος και ψυχής β) Καλοί στρατιώτες – γυμναστική, στρατιωτικές ασκήσεις

ανάπτυξη βιολογίας – γυμναστική στο σχολείο – αθλητισμός, σχολικοί αγώνες

Επαγγελματικός αθλητισμός

σεξουαλική κατάχτηση – (πυγμαχία, ταυρομαχία, κερδοσκοπία, ξεπεσμός

Νεολαία

Σχεδόν μοναδικό μέσο για τόνωση και ψυχική υγεία (έτσι τον παρουσιάζουν τον αθλητισμό)

Επιχειρήματα καλλιεργεί θέληση, θάρρος, αυτοπεποίθηση αυτοκυβέρνηση αυτοκυριαρχία. Όμως κάτω από αυτά – κερδοσκοπία

Προ προ  - φυγή από την  πραγματικότητα κ.τ.λ.

Σοσιαλιστικές χώρες – αγώνες, αθλητισμός εξυψώνει γιατί υπάρχουν ιδανικά

Ο αθλητισμός απαραίτητος στη Νεολαία μα παράλληλα : ιδανικά, πρωτοπόροι οι νέοι στο χτίσιμο του πολιτισμού και καλλιτεχνική αισθητική εξύψωση

Συνέχεια ομιλίας στις 16 Δεκέμβρη 1959

Νεότερη εποχή: Αστική τάξη και αθλητισμός

Η αστική τάξη δέχεται αθλητισμό

α! αρχαίος ελληνικός πολιτισμός – ανθρωπισμός

Η αστική τάξη θέλει να χαρεί τη ζωή, θέλει ωραία σώματα αρμονική ανάπτυξη σώματος και ψυχής, όπως και στην αρχαία Αθήνα – Αναγέννηση – Τέχνη,  όχι ασκητικό ιδανικό

β! Όταν πήρε την εξουσία στα χέρια της η αστική τάξη – γυμναστική στο σχολείο –Αντίστοιχα με πρόοδο ανατομίας και υγιεινής – γερμανικό σύστημα, σουηδική γυμναστική, ρυθμική γυμναστική , αθλοπαιδιές

γ! στρατιωτικές ασκήσεις , αθλητισμός, ολυμπιακοί αγώνες, σχολικοί αγώνες

δ! επαγγελματικός αθλητισμός

Ώστε: Τις γυμναστικές ασκήσεις και τον αθλητισμό τις καλλιέργησε η αστική τάξη για τους ακόλουθους σκοπούς:

1. αρμονική ανάπτυξη – γερά και όμορφα σώματα – αντιασκητισμός

2. Πολεμικοί σκοποί – καλοί και γεροί στρατιώτες και πολεμιστές για τα συμφέροντά της

3. Σωματική ρώμη και παλικαριά για σεξουαλική κατάχτηση

4. Κερδοσκοπία – ξεπεσμός – προ-προ

5. Φυγή από την πραγματικότητα

Αθλητισμός και Νεολαία

Ο αθλητισμός λένε σχεδόν μοναδικό μέσο για σωματική και ψυχική τόνωση και υγεία και για ηθικοποίηση της Νεολαίας

Ο αθλητισμός τονίζουν καλλιεργεί θέληση, αυτοπεποίθηση, αυτοκυβέρνηση αυτοκυριαρχία

- όμως κερδοσκοπία , προ προ. φυγή από την πραγματικότητα

Σοσιαλιστικές χώρες κ αθλητισμός

καλοί στρατιώτες – ψυχαγωγία  - άμιλλα – καλλιέργεια εθνισμού – ανύψωση στη σφαίρα του ωραίου – καλλιτεχνική και αισθητική εξύψωση

Αθλητισμός απαραίτητος στη Νεολαία – Μα βασικοί σκοποί, τα ευγενικά και προοδευτικά ιδανικά.

Κ. Δ. Σωτηρίου: Σημειώματα για ομιλίες στη δεκαετία του 50: Εισήγηση για την «Εκπαιδευτική Πολιτική» σε σύσκεψη Εκπαιδευτικών το 1956- Σύντομη εισήγηση για την Παιδεία στην παναθηναϊκή συνδιάσκεψη της Ε.Δ.Α. το 1956 – Συζήτηση για τις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης. Συζήτηση για την Παιδεία το 1958

Η εκπαιδευτική πολιτική

Εισήγηση σε σύσκεψη εκπαιδευτικών

29 του Απρίλη 1956 (αναβλήθηκε για τις 11 του Μάη)

Το χειρόγραφο σε pdf: ΕΙΣΗΓΗΣΗ

Γενικές αρχές.

α! Μέσα στην ταξική κοινωνία δε υπάρχει ούτε υπερταξική ούτε υπερκομματική παιδεία. Η παιδεία είναι ταξική – όργανο της κυρίαρχης τάξης. Η κυρίαρχη τάξη σήμερα σε μας υποθάλπει με όλα τα πλάγια μέσα τη αγραμματοσύνη και το σκοταδισμό για το λαό.

β! Η παιδεία πρέπει να γίνει όπλο στα χέρια του λαού, όργανο που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες του λαού.

Η παιδεία λοιπόν πρέπει να γίνει πραγματικά λαϊκή, αληθινά δημοκρατική, γνήσια ανθρωπιστική.

Ο Σωτηρίου για τις 11 του Μάη που είχε θέμα «Η εκπαιδευτική πολιτική της Ε.Δ.Α.» και ήταν πάλι «Εισήγηση σε σύσκεψη εκπαιδευτικών»  έγραψε ένα νέο κείμενο για τις «Γενικές αρχές»  και είναι αυτό:

Γενικές αρχές

α! Μέσα στην ταξική κοινωνία δεν υπάρχει ούτε υπερταξική ούτε υπερκομματική παιδεία. Η παιδεία είναι ταξική όργανο της κυρίαρχης τάξης για τα άμεσα και απώτερα συμφέροντά της.

Άρα:

1. Η κυρίαρχη τάξη σήμερα σε μας υποθάλπει με όλα τα μέσα – έμμεσα πλάγια και άμεσα – την αγραμματοσύνη, και το σκοταδισμό του λαού, καθώς και την πολύπλευρη διαφθορά της νεολαίας.

2. Θα χρειαστεί σκληρός αγώνας και έντονος διαφωτισμός του λαού και της νεολαίας για να γίνει και η παραμικρή μεταρρύθμιση στην παιδεία, η παραμικρή πρόοδος για την προστασία του παιδιού και τη μόρφωσή του. Η Ε.Δ.Α. να πρωτοστατήσει.

β! Η παιδεία πρέπει να είναι γνήσια δημοκρατική. Να εξυπηρετεί δηλαδή τις πνευματικές και υλικές ανάγκες του λαού.

γ! Η παιδεία πρέπει να είναι ανθρωπιστική.  Ν’ αναγνωρίζονται και να ικανοποιούνται δηλαδή όλα τα δικαιώματα του παιδιού και του ανθρώπου, και η κοινωνία, το Κράτος να έχει βαθειά συναίσθηση και την ευθύνη να τα ικανοποιήσει.

Βασικά αιτήματα

(Κοίταξε μελέτη μου «Ανθρωπισμός και Παιδεία»)

1. Ν’ αναγνωριστεί το δικαίωμα για τη ζωή (υγεία, διατροφή, σωματική ανάπτυξη) για όλα τα παιδιά.

2. Ν’ αναγνωριστεί σ’ όλα τα παιδιά και να ικανοποιηθεί το δικαίωμά τους για την ψυχική και πνευματική τους ανάπτυξη, με την ολόπλευρη μόρφωσή τους.

3. Ν’ αξιοποιηθεί και να δραστηριοποιηθεί η νεολαία. Δύο προϋποθέσεις α! αρμονική ανάπτυξη – άνθισμα ολόπλευρο της προσωπικότητας. β! εξοπλισμός της για τη ζωή και μέσα στη ζωή με την επιστήμη, την αλήθεια.

4! Ν’ αναγνωριστεί και να ικανοποιηθεί το δικαίωμα για την ελευτερία. Η παιδεία πρέπει να μορφώσει ανθρώπους ελεύτερους, και όχι δούλους.

5! Ν’ αξιοποιηθούν όλες οι ικανότητες, όχι για την ανάδειξη του ατόμου σε βάρος των άλλων. Ιδανικό πρέπει να είναι η ευτυχία του συνόλου.

6! Ενεργητική συμμετοχή της νεολαίας στο χτίσιμο του πολιτισμού για την ευτυχία του συνόλου.

7! Να καλλιεργεί η παιδεία την πίστη στον άνθρωπο, την πίστη στην αξία και τις ικανότητες του ανθρώπου, και το ελπιδοφόρο και νικηφόρο αντίκρυσμα της ζωής.

Από τις γενικές αυτές αρχές πρέπει να εμπνέεται η εκπαιδευτική πολιτική, και τα βασικά αυτά αιτήματα πρέπει να εκφράζει. Από τις γενικές αυτές αρχές και τα βασικά αυτά αιτήματα απορρέουν τα ακόλουθα άμεσα αιτήματα, που πρέπει με την εκπαιδευτική μας πολιτική να επιδιώξουμε την πραγματοποίησή τους.

Άμεσα αιτήματα  [Σταυροφορία για τη διαφθορά της νεολαίας –επερωτήσεις –Πανεπιστήμιο –Εκκλησία]

Νηπιακή ηλικία

Η μόρφωση πρέπει να αρχίσει από τη νηπιακή ηλικία

1. Να ιδρυθούν παιδικοί σταθμοί για τα νήπια των εργαζομένων γυναικών

2. Να ιδρυθούν βρεφοκομικοί σταθμοί

3. Να ιδρυθούν Ιατροπαιδαγωγικοί συμβουλευτικοί σταθμοί (Σταυροφορία για το παιδί. Δήμοι- Κοινότητες)

4. Να ιδρυθούν νηπιαγωγεία (Σήμερα καμιά 700 σε ξενόφωνες περιοχές)

Δημοτική Παιδεία- Μέση Παιδεία

1. Να ιδρυθούν καινούργια δημοτικά σχολεία

2. Να διοριστούν δασκάλοι στις κενές θέσεις – είναι σήμερα 1.000

3. Έχουμε σήμερα γύρω στους 19.000 δασκάλους. Μας λείπουν (1.200.000:40=30.000) το λιγότερο 10.000 δασκάλοι. Να ληφθούν όλα τα μέτρα για να σταματήσει ο υπερπληθωρισμός των τάξεων.

4. Να χτιστούν τα απαραίτητα σχολικά χτίρια.

5. Να εφοδιαστούν όλα τα σχολεία με τα απαραίτητα έπιπλα, σχολικά όργανα, εργαστήρια, σχολικούς κήπους.

6. Σχολική πρόνοια, υγειονομική περίθαλψη (συσσίτια, παιδικές εξοχές κ.τ.λ.)

7. Επαγγελματική μόρφωση. Διακλαδισμός Μέσης Παιδείας. Λυτρωμός από την ψευτοκλασική μάθηση. Επαγγελματικές σχολές.

8. Προγράμματα παμπάλαια. Βάση η ποσοτική μάθηση.

9. Εξοπλισμός με την επιστήμη.  Ποιοτική μόρφωση.

10. Διδακτικό προσωπικό  αμείβεται πολύ φτωχικά, εξαθλιωμένο και όχι καλά καταρτισμένο.

α! Τιμαριθμική αμοιβή

β! Συνδικαλιστικές ελευθερίες

γ!  Επαναφορά και αποκατάστασις

Χαραχτηριστική η αδράνεια της Ε.Δ.Α. ως σήμερα.

11. Διοίκηση της Παιδείας

α! Να γίνει δημοκρατική

β!  Σύνθεση όλων συμβουλίων και με αιρετούς

12. Σχολικά βιβλία

Ελεύθερα αναγνώσματα (Τα σημερινά είναι προχειρογραμμένα αντιεπιστημονικό περιεχόμενο. εξωσχολικά αναγνώσματα βλαβερά)  Έντονη κριτική

13. Ηθική και ψυχική εξύψωση της νεολαίας

Ανώτερη Παιδεία

1. Επιστημονικό πνεύμα

2. Οργάνωση βασισμένη σε πραγματική γενική μόρφωση

3. Βιβλία – βιβλιοθήκες

4. Εξετάσεις – εξέταστρα

5. Δουλειά στους Πτυχιούχους

Γι όλα αυτά να αυξηθούν οι πιστώσεις για την Παιδεία και υγεία των παιδιών από 28% το λιγότερο σε 14% με αντίστοιχη περικοπή των στρατιωτικών δαπανών.

Σύντομη εισήγηση για την Παιδεία

στην παναθηναϊκή συνδιάσκεψη της Ε.Δ.Α.

13 Ιουνίου 1956

Το χειρόγραφο σε pdf: ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ

Γενική εισήγηση για την εκπαιδευτική πολιτική της Ε.Δ.Α.  θα γίνει στην Πανελλαδική συνδιάσκεψη

Σήμερα θα κάνω μερικές προτάσεις για την εκπαιδευτική πολιτική της επιτροπής πόλης της Αθήνας.

Α! Σημερινή κατάσταση της Παιδείας

Γενικά: Η παιδεία είναι αντιλαϊκή, ατομιστική, αντιδημοκρατική , αντιανθρωπιστική, αντιπαραγωγική. Τώρα γίνεται και αντιανεξαρτισιακή. Η Παιδεία στην Αθήνα φέρνει ολοφάνερα όλα τα χαραχτηριστικά αυτά.

Μια εικόνα, για την κατάσταση μας την έδωσε ο εισηγητής για τα ζωτικά (μαζικά) προβλήματα της Αθήνας.

Β! Προτάσεις

α! Γενικά η Εκπαιδευτική πολιτική της Ε.Δ.Α., άρα και της επιτροπής πόλης πρέπει να εμπνέεται από τις ακόλουθες βασικές αρχές: Η παιδεία να γίνει λαϊκή – δημοκρατική – εθνική – ανθρωπιστική – και να υψώσει σε μέθοδο για την μόρφωση και την αγωγή την παραγωγική εργασία.

Ο αγώνας θα είναι σκληρός. Η παιδεία ταξική. Γι αυτό χρειάζεται σταυροφορία για την παιδεία.

Προτείνω:

Κ. Δ. Σωτηρίου: Σημειώματα για ομιλίες στη δεκαετία του 50: «Ανθρωπισμός και ανθρωπιστικό ιδανικό» ομιλία σε νέους στα γραφεία της Ε.Δ.Α. το 1955 – «Πως πρέπει να διαβάζουμε» ομιλία σε σπουδαστές και σπουδάστριες στον Πειραιά το 1956

Ανθρωπισμός και ανθρωπιστικό ιδανικό

Ομιλία σε νέους στα γραφεία της Ε.Δ.Α. 27-11-1955

Το χειρόγραφο σε pdf:ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟ ΙΔΑΝΙΚΟ

Με μπλε γράμματα είναι το κείμενο που

 γράφει ο Σωτηρίου στο περιθώριο  της σελίδας.

Ανθρωπισμός στην καθημερινή ομιλία = η γεμάτη καλωσύνη και πλούσια σε ευγενικά συναιστήματα συμπεριφορά, η ανώτερη ψυχική καλλιέργεια,  η πρόθυμη και εξυπηρετική αγάπη προς τους συνανθρώπους.

Αντίθετο = η σκληρή απάνθρωπη συμπεριφορά, όπου κυριαρχούν οι πρωτόγονες εγωιστικές ορμές, η σκληρή  απάνθρωπη και εξαθλιωτική εκμετάλλευση που κάνει ο άνθρωπος στο συνάνθρωπό του. Αυτοί λέμε δεν είναι «άνθρωποι».

Στην ιστορία του πολιτισμού ο «ανθρωπισμός» πολύ πλατύτερο περιεχόμενο, υψώθηκε σε ιδανικό.

«Ανθρωπισμός» ή Ουμανισμός ονομάστηκε το προοδευτικό ρεύμα, η βιοθεωρία που ανάπτυξε η αστική τάξη στο 14^ο και 15^ο αιώνα, είναι το πρώτο ιδανικό της.

Το ανθρωπιστικό ιδανικό πέρασε πολλές φάσεις. Μα όλο μεστώνει και ηλεχτρίζει. Όλο φουντώνει ο αγώνας να καταχτήσει ο άνθρωπος τα δικαιώματά του και να λυτρωθούν οι λαοί από την πολιτική, οικονομική και πνευματική σκλαβιά τους

Όλο δυναμώνει η αλληλεγγύη, η συνεργασία ……….

Σήμερα κυματίζει η σημαία του ανθρωπισμού και εμπνέει το κίνημα για την ειρήνη.

Βασικά γνωρίσματα

α! Η αναγνώριση ο σεβασμός και η εχτίμηση στην αξία και αξιοπρέπεια του ανθρώπου

Ο λυτρωμός από κάθε σκλαβιά = η πρώτη προϋπόθεση για να πραγματώνεται η ανθρώπινη υπόστασή του

Κορύφωμα: Το δικαίωμα και το χρέος να καταχτήσει την ελευθερία. Η ελευθερία όχι προνόμιο των λίγων.

β! Η πίστη στον άνθρωπο, στις ικανότητές του και ιδιαίτερα στο λογικό.

Κορύφωμα: Το δικαίωμα και το χρέος να μορφωθεί πολύπλευρα (= η αξιοποίηση του ανθρώπου) να αναπτύξει όλες τις ικανότητες, για να ανθίσει το καθαυτό ανθρώπινο μέσα του, η ανθρώπινη υπόστασή του. Τότε μεστώνει η ανθρώπινη συνείδηση, ο αυτοσεβασμός, και ο άνθρωπος μπορεί να γίνει «άνθρωπος»

Αλλιώς δούλος του περίγυρου, όπως οι άγριοι και πρωτόγονοι λαοί, που δεν έχουνε καταχτήσει τον ανθρωπισμό τους.

Το άνθισμα και το κάρπισμα της προσωπικότητας = η δεύτερη προϋπόθεση για να πραγματώνεται η ανθρώπινη υπόσταση.

Υποχρέωση: Όλα τα μέσα, όλες οι ευνοϊκές συνθήκες για την πολύπλευρη μόρφωση.

γ! Η αναγνώριση και η εχτίμηση στην ανθρώπινη ζωή.

Κορύφωμα: Το δικαίωμα και το χρέος να καταχτήσει την ευτυχία του. Η ανθρώπινη ζωή δεν είναι αμαρτία, -(λύπη, στέρηση, ασκητισμός)

Όχι λοιπόν λίγοι προνομιούχοι

Επάνω στην επιστήμη θεμελιώνεται το ανθρωπιστικό ιδανικό

δ! Η ανυπόκριτη και ανυστερόβουλη αγάπη στον άνθρωπο

Κορύφωμα: Χρέος να βασιλέψει η κοινωνική δικαιοσύνη, και η ευτυχία του συνόλου

Εγωιστική ατομική ευτυχία = αντιανθρωπιστική

Βασικά κίνητρα = η αγάπη, η αμοιβαία κατανόηση, ο αλληλοσεβασμός , αλληλεγγύη, αδελφοσύνη

Μα για όλα αυτά απαραίτητη προϋπόθεση η Ειρήνη

Ομιλία σε σπουδαστές και σπουδάστριες

στον Πειραιά 17 Απριλίου 1956

Το χειρόγραφο σε pdf:ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΆΖΟΥΜΕ

Θέμα: Πως πρέπει να διαβάζουμε

Α!

Γιατί και πως διαβάζουν σήμερα

α! Διαβάζουμε για να περάσει η ώρα. Πλήξη και ανία. (Εφημερίδες, φυλλάδες, περιοδικά)

Διάβασμα μηχανικό, κοιμισμένο – ούτε πολυπροσέχουν το περιεχόμενο

β! Φυγή από τη σκληρή πραγματικότητα (Ρωμάντζα, μυθιστορήματα, αστυνομικά περιπέτειες, ταξίδια). Διάβασμα με ενδιαφέρο, άχριστο όμως, άγονο.

γ! Διέγερση ηδονής. Διάβασμα ερεθιστικό, κουραστικό, κατρακυλιστικό.

Τα τρία αυτά είδη καλλιεργεί, τροφοδοτεί, και εκμεταλλεύεται ο τύπος, εφημερίδες, περιοδικά, εκδότες, διαφθορείς του λαού και της νεολαίας.

δ! Διαβάζουμε για να μορφωθούμε

1. Για να αποχτήσουμε γνώσεις, για διακόσμηση- Διακοσμητική μάθηση – εγκυκλοπαιδισμός – ξερή πολυμάθεια

2. Για να μορφωθούμε πραγματικά. Ποιοτική μόρφωση

Β!

Γιατί πρέπει να διαβάζουμε

Για να μορφωθούμε πραγματικά. Ποιοτική μόρφωση

Τι είναι η γνώση

Όχι αυτόνομες, αυτοδύναμες, αυτοτάξιες οντότητες. Οι γνώσεις είναι όργανα για την ικανοποίηση πνευματικών και υλικών αγαθών.

Γι αυτό γνώση πρέπει να είναι αληθινή, κατάχτηση της αλήθειας, αντανάκλαση στη νόησή μας της αντικειμενικής πραγματικότητας για την κυριαρχία των ανθρώπων στη φύση. Γι αυτό αναπόσπαστα δεμένη η θεωρία με την πράξη

Λοιπόν διαβάζουμε για να αποχτήσουμε τέτοιες γνώσεις:

γνώσεις που γίνονται πολύτιμα όργανα στα χέρια μας

γνώσεις που μας καθοδηγούν

γνώσεις που λύνουν προβλήματα

Και αυτές τις γνώσεις μας τις δίνουν δυό τα πιο πολύτιμα δημιουργήματα του ανθρώπου: η Επιστήμη και η Τέχνη