«Πανελλήνιος Λέσχη Αγωνιστών Εθνικής Αντιστάσεως» (Το 1965 ονομάστηκε «Πανελλήνια Οργάνωση Αγωνιστών Εθνικής Αντιστάσεως»)

Εορτασμός της επετείου της Εθνικής Εορτής

Θέατρο «Κεντρικόν»

Κυριακή 5 Απριλίου  1964 11π.μ.

Στο βιβλίο «Ο Κώστας Σωτηρίου αφηγείται» που έχει αναρτηθεί εδώ:

 Ο ΚΩΣΤΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ

μπορείτε να διαβάσετε την αφήγησή του σχετικά με την ίδρυσή της.

 Σελίδα 46-49 του pdf (σελίδα 87-92 του βιβλίου).

Αποκόμματα εφημερίδων της εποχής που υπάρχουν στο αρχείο του:

1) «ΑΥΓΗ» 24/7/1964 «Η «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΛΕΣΧΗ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ» ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΕΡΓΙΕΣ» -2) «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» 29/7/1964 «Η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΛΕΣΧΗ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΟΥΣ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΔΑ» -3) «ΑΥΓΗ» 30/7/1964 Η ΕΔΑ ΑΠΑΝΤΑ ΣΕ ΕΝΑ ΕΠΑΙΣΧΥΝΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ «Τίνος παιχνίδι παίζει η «Λέσχη Αντιστάσεως»»; -4) «ΑΥΓΗ» 8/8/1964 «Διάλογος με τον αναγνώστη» - Απάντησις στις θεωρίες της «Λέσχης Αγωνιστών»».

Μπορείτε να δείτε τα αποκόμματα των εφημερίδων εδώ σε pdf:ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ

Για τον «Εορτασμό της Επετείου της Εθνικής Εορτής» κυκλοφόρησε και ένα «Αναμνηστικό Τεύχος» το οποίο περιλαμβάνει  όλες τις ομιλίες και απαγγελίες.  Μπορείτε να το δείτε εδώ σε pdf:ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ μαζί με την πρόσκληση που τυπώθηκε τότε και περιελάμβανε το πρόγραμμα της «Εορτής».

Ο Σωτηρίου αφηγείται ότι ο «πανηγυρικός» που εκφώνησε τότε  ο Βασίλης Ρώτας «Είναι μια από τις καλύτερες ομιλίες που έχει γράψει ως τώρα». Μπορείτε να τον διαβάσετε στο «Αναμνηστικό Τεύχος».

Παρακάτω δημοσιεύεται η ομιλία του Σωτηρίου. Το χειρόγραφο σε pdf:  ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ   

Η Ομιλία του Κ. Δ. Σωτηρίου

Η Πανελλήνια Λέσχη των Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, μας κάλεσε σήμερα, Κυρίες και  Κύριοι, για να εορτάσουμε όλοι μαζί την Εθνική μας Εορτή.

Χρέος μα και δικαίωμά μας να τιμήσουμε τους αγωνιστές του 1821. Χρέος μας, γιατί με τον αγώνα τους – ας θυμηθούμε  το σύνθημά τους «Ελευθερία ή θάνατος» - αποτίναξαν τον τουρκικό ζυγό, σπάσανε τις αλυσίδες της σκλαβιάς και καταχτήσανε την εθνική λευτεριά. Αγωνίστηκαν ηρωικά, μαρτύρησαν, ποτάμι χύσανε το αίμα, μεγαλούργησαν, στήσανε τρόπαια και μας  αφήσανε μονάκριβη (πολύτιμη) κληρονομιά τη λευτεριά.

Μα και δικαίωμά μας να εορτάσουμε την Εθνική μας Εορτή. Σταθήκαμε άξια παιδιά των αγωνιστών του 1821. Άξιοι απόγονοι ένδοξων προγόνων. Συνεχίσαμε το απελευθερωτικό τους έργο και γράψαμε το έπος στα Αλβανικά βουνά και το αθάνατο έπος της Εθνικής Αντίστασης. Λευτερώσαμε και εμείς την πατρίδα και διώξαμε από τα ιερά χώματά της το βάρβαρο φασίστα καταχτητή. Εφάμιλλος ο ηρωισμός των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Παραδειγματική η αυτοθυσία. Με το τραγούδι στο στόμα πολεμούσανε. Με το τραγούδι στο στόμα βαδίζανε στο θάνατο και αντιμετωπίζανε το εκτελεστικό απόσπασμα. Χαλύβδινη η θέλησή τους! Ακλόνητη η αποφασιστικότητά τους. Δόξα και τιμή στους αγωνιστές του 1821. Δόξα και τιμή στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης.

Το έργο όμως των αγωνιστών του 1821 δεν ολοκληρώθηκε ακόμη. Ούτε ο αγώνας της Εθνικής Αντίστασης. Καινούργια επιταχτικά καθήκοντα καλούν όλους εμάς και ιδιαίτερα τη νεολαία. Και κανείς γνήσιος αγωνιστής δε θα αρνηθεί το καινούργιο τούτο χρέος του. Όμως μόνο όλοι ενωμένοι θα μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε το έργο της Επανάστασης του 1821 και της Εθνικής Αντίστασης. Όλοι ενωμένοι και μόνον τότε, θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τα νέα μας καθήκοντα. Τούτο το πολύτιμο δίδαγμα μας προσφέρει η Επανάσταση του 1821 και η Εθνική Αντίσταση.

Η διχόνοια και ο εμφύλιος σπαραγμός στα χρόνια της Επανάστασης του 1821 συγκλόνισαν συθέμελα το νικηφόρο αγώνα και λίγο έλειψε να τον εκμηδενίσουν. Η διχόνοια και ο διχασμός συγκλόνισαν και την Εθνική Αντίσταση. Ενιαία όμως ήταν η Επανάσταση του 1821 και πανελλήνια ήταν και έπρεπε να είναι και η Εθνική Αντίσταση. Ένας και μοναδικός ο σκοπός. Τότε ο λυτρωμός από τον Τούρκο δεσπότη, τώρα στην Εθνική Αντίσταση ο λυτρωμός από το βάρβαρο φασίστα καταχτητή. Όλοι οι ηρωικοί αγωνιστές και τότε και χτες και σήμερα στα βουνά και στους κάμπους, στα ποτάμια και στις θάλασσες, στα χωριά και στις πόλεις για ένα σκοπό αγωνίζονταν, να λευτερώσουνε την πατρίδα, και να σπάσουνε τις αλυσίδες της σκλαβιάς.

Οι σκοτεινές όμως και γνωστές σε όλους μας δυνάμεις, και τότε και σήμερα έσπερναν με τις μηχανοραφίες τους τη διχόνοια, καλλιεργούσανε με παραπλανητικά και εκφοβιστικά συνθήματα το μίσος, υπονόμευαν το απελευθερωτικό και λυτρωτικό έργο και ύφαιναν αδιάκοπα τα δεσμευτικά νήματα της υποτέλειας γύρω στον ελληνικό λαό. Σκοπός τους να προασπίσουνε τα αντιλαϊκά και ξένα συμφέροντα [και να διαιωνίσουν τα ανίερα προνόμιά τους]. Μόνο λοιπόν όλοι ενωμένοι θα ολοκληρώσουμε το έργο της Επανάστασης του 1821 και της Εθνικής Αντίστασης, και θα ανταποκριθούμε στα βαριά καθήκοντα, που μας καλούν. Δυό είναι τα σπουδαιότερα:

α! Σήμερα μπροστά στα μάτια μας γίνεται και πάλι η βέβηλη προσπάθεια να αποκοπεί ένα τμήμα της πατρίδας μας, η Κύπρος, το όμορφο και ένδοξο νησί, και να δεθούν με τα καινούργια δεσμά της υποτέλειας, τα αδέλφια μας οι Κύπριοι. Οι αποικιοκράτες δολοπλοκούν. Οι Κύπριοι αγωνιστές με την πατριωτική φλόγα στην καρδιά τους, συνεχίζουνε την Εθνική τους Αντίσταση. Τα θύματα του Κυπριακού αγώνα, καλούνε με το μαρτυρικό τους θάνατο, όλους τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, να φράξουν όλοι μαζί, το δρόμο στους αποικιοκράτες. Οι αποικιοκράτες μπροστά στα ανίερα συμφέροντά τους δε σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, χρησιμοποιούν κάθε μέσο, δε διστάζουν ακόμη να ξαναστήσουν αγχόνες για τους Κύπριους πατριώτες. Φλογερός ο πατριωτικός παλμός σ’ ολόκληρη την Ελλάδα. Δίκαιος ο αγώνας. Ολόκληρος ο Ελληνικός λαός ορθώνεται έτοιμος με κάθε θυσία να ολοκληρώσει τη λευτεριά της Κύπρου, την Ένωσή της με τη μητέρα Ελλάδα. Πρώτοι στις επάλξεις καλούνται οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης.

β! Μα η εθνική λευτεριά, η ανεξαρτησία και η ακεραιότητα της Πατρίδας είναι η πρώτη προϋπόθεση, για να αναπτύξει ο κάθε λαός τη δημιουργική του δράση και να χτίσει την ευτυχία του. Σκλαβωμένος λαός ή δεμένος με τα νήματα της υποτέλειας, είναι καταδικασμένος να σέρνεται μέσα στην εξαθλίωση και το πνευματικό σκοτάδι.

Μα δεν αρκεί η εθνική λευτεριά. Για να αναπτύξουν οι λαοί τη δημιουργική τους δράση και να χαρούνε τα υλικά και πνευματικά αγαθά, που οι ίδιοι με κόπο αι ιδρώτα παράγουν, χρειάζεται ακόμη να επικρατήσει επάνω στη γη η ειρήνη. Μόνον με την αμοιβαία φιλία, τη συνεργασία και την ευγενική άμιλλα αναμεταξύ τους θα ευημερούν και θα υψώνονται οι λαοί.

Οι γνωστές όμως ψυχροπολεμικές δυνάμεις αντιδρούν με όλα τα μέσα. Καλλιεργούν το μίσος, εκφοβίζουν, παραπλανούν. Η Εθνική Αντίσταση καλείται να πρωτοστατήσει στον αγώνα για την ειρήνη. Επιταχτικό το χρέος της. Πανανθρώπινος ο σκοπός. Ευγενικός ο αγώνας. Όλοι οι λαοί κρατάνε σταθερά τη σημαία της ειρήνης, προχωρούν αποφασιστικά να φράξουνε το δρόμο στους εχθρούς της ανθρωπότητας. Μαζί τους μέσα στους πρώτους και ο ελληνικός λαός. Ακατάβλητοι μαχητές στο στρατόπεδο της ειρήνης ορθώνονται παντού οι αγωνιστές της  Εθνικής Αντίστασης.

Και απευθύνομαι τώρα σε σας Νέοι και Νέες της Ελλάδας. Οι αγωνιστές του  1821 κατάχτησαν με τον ηρωισμό τους την εθνική λευτεριά. Οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης συνέχισαν τον αγώνα. Σεις Νέοι και Νέες πρέπει να ολοκληρώσετε το έργο. Γίνετε καλύτεροι από μας. Αυτή είναι η χαρά μας, η παρηγοριά και η ελπίδα μας. Οι Νέοι και οι Νέες, που έπεσαν ηρωικά στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης, ο Καραολής, ο Δημητρίου και τόσα άλλα θύματα στον κυπριακό αγώνα, φωτεινό παράδειγμα σας δείχνουνε το χρέος σας. Αγωνιστείτε αποφασιστικά να ολοκληρωθεί η εθνική λευτεριά. Σπάστε τα νήματα της κάθε υποτέλειας. Φράξτε το δρόμο στους αποικιοκράτες και τους εχθρούς της ανθρωπότητας. Σταθείτε άγρυπνοι φρουροί στις επάλξεις της ειρήνης. Αυτή την επιταγή σας δίνουν οι πρόμαχοι του 1821, οι πρόμαχοι της Εθνικής Αντίστασης.

«Γράμμα στον Β. Ρώτα» του Κ. Σωτηρίου για τις «φιγούρες» του Ζάτκιν και Μούρ στο εξώφυλλο της «Επιθ. Τέχνης» (Αρ. Τ. 128 Σεπτ. 1965) που δημοσιεύτηκε στο «Λαϊκό Λόγο» (αρ. φ. 5 Δεκεμ. 1965) – Απάντηση της «Επιθ. Τέχνης» (Αρ. Τ. 133-134 Γεν-Φλεβ. 1966)- Απάντηση του Σωτηρίου στην «Επιθ. Τέχνης» που δημοσιεύτηκε στο «Λαϊκό Λόγο» (Αρ.φ. 7-8 Φλεβ-Μαρτ 1966)

Η «Επιθεώρηση Τέχνης» στο εξώφυλλό της έχει δύο «φιγούρες»: τον «Ορφέα» του Ζάτκιν και την «Όρθια φιγούρα» του Μουρ. Ο Σωτηρίου στέλνει ένα γράμμα  στο «Λαϊκό Λόγο» με το ψευδώνυμο «Χαρίδημος Γιατρέας» και κάνει κριτική στην «καλλιτεχνικότητα» του εξώφυλλου. Η «Επιθεώρηση Τέχνης» απαντάει στο τεύχος του Γενάρη –Φλεβάρη 1966 και του ασκεί σκληρή κριτική. Ο Σωτηρίου απαντάει  μέσω του «Λαϊκού Λόγου» πάλι με το ψευδώνυμο Χαρίδημος Γιατρέας και η απάντησή του δημοσιεύεται στο φύλλο Φλεβάρης –Μάρτης 1966. Στο ίδιο τεύχος στην τελευταία σελίδα (αρ.σελ.48) υπάρχει και η αναγγελία του θανάτου του Κώστα Σωτηρίου, κι αυτό γιατί άργησε να κυκλοφορήσει το περιοδικό, τυπώθηκε στις αρχές του Μάη. Στην ίδια σελίδα  αναφέρεται και ο λόγος που άργησε να κυκλοφορήσει.    

Στο pdf: Λ.ΛΟΓΟΣ - ΕΠΙΘ. ΤΕΧΝΗΣ

1.)Το εξώφυλλο της «Επιθεώρησης Τέχνης» Αρ. Τεύχους 128  Σεπτέμβριος 1965

2) «Λαϊκός Λόγος» Δεκέμβρης 1965 αρ. φύλλου 5 σελ. 31

3-4) «Επιθεώρησης Τέχνης» Αρ.Τεύχους 133-134 Γενάρης–Φλεβάρης 1966 σελ 119-120

5-6-7) «Λαϊκός Λόγος» Αρ. φύλλου 7-8 Φλεβάρης – Μάρτης 1966 σελ. 36-37, Σελίδα 48
Η χειρόγραφες επιστολές: Χειρόγραφο

 

Κ. Δ. Σωτηρίου: Ένα γράμμα στον Β. Ρώτα και απάντηση

Φίλε και δάσκαλέ μου Βασίλη Ρώτα

Διαβάζω με προσοχή και αγάπη το «Λαϊκό λόγο». Ευχαριστώ και εσένα και την άξια  συνεργάτιδά σου Κα Βούλα Δαμιανάκου. Το περιοδικό σας μου ανοίγει τα μάτια σε πολλά ζητήματα, με κάνει να προβληματίζομαι, με μορφώνει.

Είμαι ένας απλός συνταξιούχος δάσκαλος. Καταφεύγω σε σας και ζητάω τη βοήθειά σας. Τα κότσια μου δεν κρατάνε παραπάνω.

Διαβάζω, για να μορφώνομαι, το περιοδικό «Επιθεώρηση Τέχνης». Βλέπω και διαβάζω πολλά παράξενα στο περιοδικό αυτό. Ένα από τα ποιο παράξενα για μένα το φτωχό δάσκαλο, είναι οι εικόνες – οι φιγούρες – που βάζει στο εξώφυλλο. Πολλές δεν καταλαβαίνω γιατί τις βάζει. Για να μορφώσει αισθητικά τους αναγνώστες της; Θέλει τάχα να προπαγαντίσει την «αφηρημένη», όπως τη λένε, τέχνη; Αυτό το ερώτημα μένει χωρίς απάντηση μέσα μου. Μα ας είναι.

Όμως πάει να κρεπάρει το κεφάλι μου, με το εξώφυλλο του τεύχους 128, Σεπτέμβρης 1965. Οι δυό φιγούρες που μας παρουσιάζει η «Επιθεώρηση Τέχνης» στο εξώφυλλο αυτό, είναι, όπως μας λέει η ίδια, ο «Ορφέας» του Ζάτκιν και η «Όρθια φιγούρα» του Μουρ (από τη Διεθνή της Γλυπτικής).

Ψάχνω να βρω, στο εξώφυλλο φυσικά, τον «Ορφέα» μα δεν τον βρίσκω: Εκείνο που βλέπω, είναι ένας κορμός ακέφαλος (εκτός αν είναι κομμένο το κεφάλι, ή έλιωσε από την πίκρα του και τα δάκρυά του για την Ευριδίκη) σαν κι αυτούς που βλέπουμε στους ραφτάδες ή στις μοδίστρες.

Ψάχνω να βρω και την «Όρθια φιγούρα» του Μουρ, και βλέπω ένα ψηλό, που φαίνεται να παρασταίνει ανθρώπινο πλάσμα – με κεφάλι μικρούτσικο (κεφάλι, λέω, θα είναι αυτό που στέκει στην κορυφή) με το ένα χέρι σε ορθή γωνία προς τα πάνω, με παραφουσκωμένα μούσκουλα και με τα δάχτυλα ανοιχτά, και χωρίς παΐδια, εκτός αν ο καλλιτέχνης τα έχει παραστήσει με κάτι σαν άρπα.

Σε ρωτάω δάσκαλέ μου: Η «Επιθεώρηση Τέχνης» έβαλε τις δυό αυτές φιγούρες στο εξώφυλλο γιατί τις θεωρεί πραγματικά καλλιτεχνήματα – τότε ας κάνει και μάς να αιστανθούμε την καλλιτεχνικότητά τους – ή για σπαζοκεφαλιές για τους ανίδεους αναγνώστες της; Μπορείς να με φωτίσεις; Η απάντησή σου καλό θα είναι να δημοσιευθεί στο «Λαϊκό Λόγο» για να φωτιστούνε και πολλοί άλλοι, ανίδεοι σαν και μένα

10-12-1965                                                                                                  Με σεβασμό και αγάπη

ΧΑΡΙΔΗΜΟΣ ΓΙΑΤΡΕΑΣ

ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΧΑΡΗΔΗΜΟΥ ΓΙΑΤΡΕΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ Ε.Τ.

«Λαϊκός Λόγος» Φλεβάρης –Μάρτης 1966

Αριθ. φύλλου 7-8 σελ. 36-37

Φίλε και δάσκαλέ μου Βασίλη Ρώτα

Η καλή Επιθεώρηση Τέχνης (Ε.Τ.) καταδέχτηκε (τεύχος 133-134,6. 119) να απαντήσει στο γράμμα μου, που δημοσίεψες στο τσουχτερό περιοδικό σας, το Λαϊκό Λόγο (φύλλο 5 σ. 31). Μεγάλη μου τιμή.

Μου τα έψαλε από την καλή. Με κορόϊδεψε, μ’ εύρισε. Με είπε εξυπνάκια, πονηρό, αυτοδιαψευδόμενο και με κατώτερο «σόϊ ήθους». Ξέρω τα τρεχάματά σου και τις αρώστειες σας και λέω να απαντήσω εγώ. Ελπίζω να τα καταφέρω. Να η απάντησή της:

Δάσκαλε που δίδασκες

Στο καλό περιοδικό «Λαϊκός Λόγος» δημοσιεύεται γράμμα αναγνώστου του, που ισχυρίζεται ότι είναι και αναγνώστης της «Ε.Τ.(«τη διαβάζει» λέει ,«για να μορφώνεται» ) μ’ όλο που βρίσκει στις σελίδες της πολλά παράξενα κι ακατανόητα για έναν φτωχό συνταξιούχο δάσκαλο σαν κι αυτόν. Και για τα άλλα μεν «παράξενα» δε λέει τίποτα. Εκθέτει όμως με απόλυτη σαφήνεια την τρομερή σπαζοκεφαλιά που του δημιούργησε το εξώφυλλό μας στο τεύχος του Σεπτέμβρη με τα δύο γλυπτά από τη Διεθνή Έκθεση γλυπτικής, την «Όρθια φιγούρα» του Χένρυ Μουρ και το «Ορφέα» του Ζάτκιν. Πάσκισε  λέει, να βρη τον «Ορφέα» και το μόνο που βρήκε ήταν ένας ακέφαλος κορμός. Έψαχνε να βρει και την «όρθια φιγούρα» και βρήκε έναν «ψηλό» που αντί για παΐδια είχε κάτι σαν άρπα».(Δηλαδή βλέπει ο δάσκαλος, άλλο που καμώνεται  πως δεν καταλαβαίνει τι βλέπει, και κάνει το λάθος να μπερδεύει τα πράγματα εξεπίτηδες εκλαμβάνοντας το ένα για το άλλο). Και επιμένει πως δεν καταλαβαίνει γιατί, μαθές, «η Ε.Τ.» έβαλε τις δυό αυτές φιγούρες εξώφυλλο, γιατί τις θεωρεί πραγματικά καλλιτεχνήματα – τότε ας μας κάνει κι εμάς να αιστανθούμε την καλλιτεχνικότητα τους- ή για να σπαζοκεφαλιάζουν οι ανίδεοι αναγνώστες της;».

Είναι πασίγνωστος αυτός ο τρόπος της κριτικής, σε στυλ κάπως εξυπνάκικης δήθεν αφέλειας, που με πολλή ελαφρή συνείδηση απορρίπτει όλη τη μοντέρνα τέχνη επιχειρηματολογόντας…  καφενειακά.  Εμείς δεν την απορρίπτουμε, δεν νομίζουμε ότι σταμάτησε η γλυπτική στο Μιχαήλ Άγγελο ούτε στο Ροντέν. Αλλά το θέμα δεν είναι αυτό, είναι η αξίωση πολλών ανθρώπων -  και καλοπροαίρετων – να συμμορφώνεται ένα  περιοδικό αποκλειστικά με τα δικά τους αισθητικά γούστα και μάλιστα όταν είναι γνωστό πόσο καθυστερημένη είναι η αισθητική παιδεία και πόσο ανύπαρχτη – κάτι χειρότερο – στρεβλωτική είναι η καλαισθητική αγωγή στην εκπαίδευσή μας και στην κοινωνία μας γενικά. Ο αισθητικός φανατισμός  (και είναι φανατισμός το να επικρίνει κανείς ένα περιοδικό γιατί δεν αγνοεί μισό – τουλάχιστον αιώνα τέχνης ή έστω, κάποιες ισχυρότατες τάσεις στον αιώνα αυτό) έχει και κάποια αμαρτωλή καταγωγή σε μια στείρα και καθηλωτική αντίληψη του ρεαλισμού που επικράτησε σαν δόγμα, στο όνομα μάλιστα της προοδευτικότητας.