ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ο φασισμός μέσα στη παιδεία μας

Άρθρο του Κ. Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ελεύθερη Ελλάδα»

ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ (Ε.Α.Μ.)

στις 22 Απριλίου 1945

Με υπογραφή

Θλιβερή είναι η ιστορία του αμαρτωλού Εκπαιδευτικού Συμβουλίου και για την παιδεία μας και για τους λειτουργούς της. Δε στάθηκε στο ύψος του το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο. Δεν έγινε ο δίκαιος κριτής και ο προστάτης του εκπαιδευτικού κλάδου. Δεν έγινε φορέας προόδου στην παιδεία μας. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια ξέπεσε ολότελα στη συνείδηση του λαού και του εκπαιδευτικού κλάδου. Είχε καταντήσει ο προμαχώνας της αντιπροοδευτικής παιδείας μας. Ματαίωνε είτε φανερά, είτε με πλάγια μέσα κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Έβλεπε με ύποπτο μάτι και υπόσκαπτε ακόμα και αλλαγές στη μέθοδο της διδασκαλίας, που επιχειρούσανε με δική τους πρωτοβουλία προοδευτικοί λειτουργοί της παιδείας. Καιροφυλακτούσε μάλιστα να βρεί την ευκαιρία και να τους τιμωρήσει για την καινοτομία τους. Πρόμαχος της ψευτονεοδημοτικής, ακόμη και της καθαρεύουσας, έγινε το εκπαιδευτικό Συμβούλιο ο στυλοβάτης του ψευτοκλασσικού ιδανικού της προγονοπληξίας και ο υπέρμαχος της πατριδοκαπηλίας στην παιδεία μας. Με πείσμα υποστήριξε την ποσοτική μάθηση, το παραγέμισμα της μνήμης των παιδιών μας με γνώσεις άχρηστες και  περιττές και παρεμπόδιζε την ποιοτική μόρφωση της νεολαίας μας. Καμμιά προσπάθεια να προσαρμόσει την παιδεία μας στις υλικές και πνευματικές ανάγκες του λαού και της νεολαίας. Χιλιάδες σχολεία κλειστά, χιλιάδες οι αδιόριστοι λειτουργοί της παιδείας. Ποτέ δεν ύψωσε το εκπαιδευτικό Συμβούλιο τη φωνή του να διαμαρτυρηθεί για το κατάντημα αυτό. Πρόθυμα μάλιστα ψήφιζε να κλείσουνε τα διδασκαλεία. Δε φρόντισε να διαλύσει το πνευματικό σκοτάδι όπου ήταν βυθισμένος ο ελληνικός λαός. Αντίθετα με τα αντιλαϊκά μέτρα του το πύκνωνε. Καμμιά ανώτερη πνοή. Βαριά και μολυσμένη η ατμόσφαιρα του εκπαιδευτικού Συμβουλίου από την μπόχα της πισοδρομικότητας.

Μα και στο καθαρά διοικητικό του έργο κατρακύλισε το εκπαιδευτικό Συμβούλιο στη φαυλοκρατία. Έγινε το προπύργιό της. Τραγική είναι η ιστορία του για τους λειτουργούς της παιδείας. Ποτέ δεν όρθωσε το ανάστημά του στους διωγμούς του εκπαιδευτικού κλάδου. Πάντοτε έσκυβε το εκπαιδευτικό Συμβούλιο το κεφάλι του μπροστά στον ισχυρό της ημέρας, φρόντιζε δουλόπρεπα να κερδίσει την εύνοιά του και συχνά καταδίωξε με μανία τους προοδευτικούς λειτουργούς της παιδείας. Αμέτρητα τα θύματά του. Ανύψωσε σε αξίωμα στη διοίκηση της παιδείας το μικροκομματικό υπολογισμό και το φαβοριτισμό. Οι κλίκες έδιναν και έπαιρναν. Οι διορισμοί προπάντων σε ανώτερες εκπαιδευτικές θέσεις, οι μεταθέσεις, οι προαγωγές ήταν το αντικείμενο της πιο φαυλοκρατικής συναλλαγής. Η παιδεία είχε καταντήσει το τιμάριο των πολιτικών και του εκπαιδευτικού Συμβουλίου. Αυτή η τραγική κατάσταση έκανε τον εκπαιδευτικό κλάδο να αγωνιστεί για να σπάσει τις αλυσίδες της διοικητικής σκλαβιάς του. Και ύστερα από σκληρό αγώνα κατόρθωσε να στέλνει αιρετούς αντιπροσώπους στο εκπαιδευτικό Συμβούλιο για να ακούγεται μέσα εκεί και η φωνή του κλάδου και να ξεκαθαρίζει κάπως η μουχλιασμένη ατμόσφαιρα.

Μα ακόμη πιο αξιοθρήνητο ήταν το κατρακύλισμα του εκπαιδευτικού Συμβουλίου τα τελευταία οχτώ χρόνια, από τη στιγμή που η μοναρχοφασιστική δικτατορία της 4^ης Αυγούστου έδιωξε από το εκπαιδευτικό Συμβούλιο τους αιρετούς αντιπροσώπους του εκπαιδευτικού κλάδου. Οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί Σύμβουλοι δεν κράτησαν ούτε τα προσχήματα. Για να περισώσουνε τον εαυτούλη τους έγιναν υπερασπιστές της φασιστικής ιδεολογίας, υπηρέτησαν δουλόπρεπα τη βασιλομεταξική τυραννία, δε δίστασαν να γίνουν διώκτες ακόμη και καταδότες κάθε αντιφασίστα δασκάλου στην Ειδική Ασφάλεια, υποστήριξαν με φανατισμό τη φασιστικοποίηση της παιδείας, έσκυψαν δουλικά το κεφάλι μπρός στα όργανα του βάρβαρου κατακτητή, ανεχόντουσαν και εξυπηρετούσαν τους δοσίλογους υπουργούς Λογοθετόπουλο και Λούβαρη και δεχόντουσαν αδιαμαρτύρητα, αν δεν έβλεπαν χαιρέκακα, να καταδιώκονται, να φυλακίζονται, να βασανίζονται και να θανατώνονται οι ηρωικοί μάρτυρες της παιδείας.

Σ’ αυτό το ηθικό κατάντημα βρήκε το εκπαιδευτικό Συμβούλιο ο δημοκράτης υπουργός κ. Άμαντος. Δεν είχαμε την απαίτηση να λύσει ριζικά το διοικητικό πρόβλημα της παιδείας και να νομοθετήσει την πλατειά αυτοδιοίκηση του εκπαιδευτικού κλάδου, που τόσο επίμονα μα και δικαιολογημένα ζητούμε εμείς οι εκπαιδευτικοί, για να λυτρωθούμε από τη διοικητική σκλαβιά και τη μικροπολιτική φαυλοκρατική κηδεμονία. Και αν ακόμη θα είχε τη θέληση, δε θα είχε όμως και τη δύναμη μέσα στις σημερινές συνθήκες. Ξέρουμε καλά πως μόνο μέσα στη γνήσια Δημοκρατία θα γίνει η παιδεία μας αληθινά λαϊκή και θα διαποτισθεί  με το γνήσιο δημοκρατικό πνεύμα, και μόνο τότε θα πάρουμε κι’ εμείς  οι εκπαιδευτικοί τη θέση που μας αξίζει, θα υψωθούμε κοινωνικά και οικονομικά.