 |
 |
| Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΜΑΣ ΣΗΜΕΡΑ- ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ pdf |
Του Κ.Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ
Η ομιλία δόθηκε
στις 10 του Φλεβάρη 1946 στο θέατρο «Βρετάνια»
Την οργάνωσε η Εταιρεία «Επιστήμη- Ανοικοδόμηση»
Η ομιλία εκδόθηκε από την Εταιρεία «Τα Νέα Βιβλία»
(Μικρή βιβλιοθήκη)
Εδώ δημοσιεύεται το χειρόγραφο κείμενο.
Οι διαφορές από το βιβλίο είναι πολύ μικρές και όχι
ουσιαστικές.
Πέντε χρόνια μοναρχοφασιστική τυραννία.
Τριάμιση χρόνια μαύρη σκλαβιά. Ένα χρόνο μεταδεκεμβριανή διακυβέρνηση. Μπροστά
μας σωρός τα ερείπια. Βαρύ το αναδημιουργικό μας έργο. Βαριά και τα καθήκοντα.
Ο ελληνικός λαός, ο δουλευτής λαός, ώριμος
από τον τετράχρονο σκληρό εθνικοαπελευθερωτικό και λυτρωτικό του αγώνα, έχει
βαθειά συναίστηση για την ιστορική του αποστολή. Λαχταράει να χτίσει μια
καινούργια Ελλάδα ελεύτερη, ευτυχισμένη και πρωτοπόρα στον πολιτισμό.
Στην αναδημιουργία αυτή, στην αληθινή
αναγέννηση της πατρίδας μας, βασικός παράγοντας θα είναι και η παιδεία. Πρέπει η
παιδεία να οδηγήσει τη νεολαία στο δρόμο της προόδου, και να εφοδιάσει τους
νέους και τις νέες με όλα τα ψυχικά και πνευματικά όπλα, για να ξετυλίξουν
χαρούμενα την πλούσια δημιουργική τους δράση, να γίνουν ειδικευμένοι εργάτες
της ζωής και της επιστήμης και να χτίσουν την ευτυχία και τη δική τους και του
λαού.
Μπορεί όμως η σημερινή παιδεία μας να
εκπληρώσει τον προορισμό της τούτο; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά αρνητική.
Απ’ οποιαδήποτε πλευρά κι αν την εξετάσουμε, θα καταλήξουμε στο θλιβερό
συμπέρασμα, πως η παιδεία μας, από την πρώτη στιγμή που οργανώθηκε από το
Κράτος μας, έπειτα από την επανάσταση του 1821, εξακολουθεί ως σήμερα να είναι
καθυστερημένη και αντιπροοδευτική, ανίκανη να προετοιμάσει τη νεολαία μας στο
διπλό της έργο, το καταλυτικό και το αναδημιουργικό. Οι λιγοστές σοβαρές
προσπάθειες που έγιναν στο μεταξύ για τη μεταρρύθμισή της δεν καρποφόρησαν. Οι
κάποιες μικρές βελτιώσεις δεν άλλαξαν την ουσία της.
Στα 120 χρόνια της ελεύτερης ζωής μας ο
λαός και η νεολαία έμειναν βυθισμένοι στο πνευματικό σκοτάδι. Ζήσαμε στον τόπο
μας και δοκιμάσαμε πικρά και την απόλυτη μοναρχία και τη συνταγματική βασιλεία
και τη ψευτοδημοκρατία και τη στρατοκρατία και τελευταία και τη φασιστική
διχτατορία της 4ης Αυγούστου. Μέσα σ’ όλα αυτά τα πολιτεύματα ο
ελληνικός λαός έζησε μέσα στην πείνα και την εξαθλίωση. Δε γεύτηκε ούτε τα
υλικά, και πολύ λιγότερο τα πνευματικά αγαθά. Οι αρώστειες τον έτρωγαν. Το
δρεπάνι του χάρου θέριζε αλύπητα παιδικές ψυχές. Δεν έμαθε ο δουλευτής λαός να
εκμεταλλεύεται τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας. Δε γνώρισε τη γύρω του
φύση. Δεν οπλίστηκε στη δημιουργική του δράση
με τα όπλα του σύγχρονου τεχνικού πολιτισμού. Δεν υψώθηκε σε ανώτερο
βιοτικό επίπεδο. Δε λυτρώθηκε με την αλήθεια. Οι προλήψεις τον τυραννούσαν, οι
δεισιδαιμονίες τον βασάνιζαν. Πυκνό πνευματικό σκοτάδι τον σκέπαζε.
Και δεν μπορούσε να είναι διαφορετικά.
Γιατί σ’ όλο αυτό το μακρόχρονο διάστημα ο ελληνικός λαός δεν ήταν νοικοκύρης
στον τόπο του. Δεν κρατούσε ο ίδιος την τύχη στα χέρια του. Ήταν θύμα της
πλουτοκρατικής ολιγαρχίας. Αυτή κρατούσε την εξουσία και χρησιμοποιούσε
ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό για να περιφρουρήσει τα συμφέροντά της.
Αποκοίμιζε το λαό με απατηλά συνθήματα, του πρόβαλε τα παραπλανητικά ιδανικά
της προγονοπληξίας και πατριδοκαπηλίας, τον κρατούσε στη μοιρολατρεία και την
αδράνεια, έβαζε φραγμούς στην πρόοδό του, τον πίεζε, τον τυραννούσε, ώσπου στο
τέλος του πέρασε τις αλυσίδες του φασισμού. Για τον ίδιο αντιλαϊκό σκοπό χρησιμοποίησε
και την παιδεία. Καθόρισε σύμφωνα με τα δικά της συμφέροντα και τα ιδανικά και
το σκοπό της αγωγής, και το περιεχόμενο και την οργάνωση της παιδείας, ακόμη
και τα παιδαγωγικά μέτρα που έπρεπε να χρησιμοποιηθούν. Αυτή, η κυρίαρχη
πλουτοκρατική ολιγαρχία, κανόνιζε πάντα και την πνευματική τροφή της νεολαίας
και τον ιδεολογικό της εξοπλισμό. Έτσι στα 120 χρόνια της ελεύτερης ζωής μας η
παιδεία έμεινε και εξακολουθεί να είναι αντιλαϊκή, αντιοικονομική,
αντιπροοδευτική. Μα ας ρίξουμε μια ματιά στα αποτελέσματά της. Τραγική είναι
και για το λαό και για τη νεολαία.
