Στις
12 Ιουλίου1964 δημοσιεύεται
«Το Σχέδιον Νόμου περί οργανώσεως και
διοικήσεως της Εκπαιδεύσεως»
από
την Κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου
(Οι στήλες α,β,γ,δ της σελίδας 9 στην πρώτη σελίδα του pdf και οι στήλες ε, στ, ζ ,η στη δεύτερη σελίδα )
Το
παρακάτω κείμενο περιλαμβάνει :
1. Χειρόγραφες σημειώσεις από σχετικό δημοσίευμα του
περιοδικού «Σύγχρονη Εκπαίδευση»
2. Χειρόγραφες σημειώσεις από το σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας
«Ελευθερία», όπου
ο Σωτηρίου γράφει με μπλε μελάνι τα κυριότερα σημεία
του νομοσχεδίου ενώ μέσα σε κόκκινες αγκύλες γράφει τα δικά του σχόλια. Για περισσότερη ευκολία στο διάβασμα
εδώ τα σχόλια έχουν κόκκινο χρώμα. Το χειρόγραφο
μπορείτε να το δείτε εδώ:
ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ
Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
1.
Περιοδικό
«Σύγχρονη Εκπαίδευση» αρ.10 –Μάϊος –Ιούλιος 1964 [σελ. 87-108]
Σελ. 88 «Ο περιορισμός της διδασκαλίας της αρχαίας
γλώσσης και η προοδευτική υποκατάστασις της καθαρευούσης υπό της δημοτικής «ανατροπή»
χαρακτηρίζεται από της αντιφρονούντας.
είναι καταδίωξις των κλασικών σπουδών, τονίζει ο κ. Γρ.
Κασιμάτης
-
«η διαίρεσις της μέσης εκπαιδεύσεως εις δύο
εντελώς αυτοτελή και ανεξάρτητα σχολεία, … διασπωμένης της ενότητος της
κλασικής και ανθρωπιστικής Παιδείας»
-
«…Παιδαγωγικόν Ινστιτούτον, εις το οποίον
ανατίθενται συγκεχιμέναι και εν πολλοίς ετερογενείς εκπαιδευτικαί
λειτουργίαι [διοικήσεως, εποπτείας,
διδασκαλίας, επιστημονικής ερεύνης κ.τ.λ.]
-
«η άνευ διαγωνισμού ανάθεσις της συγγραφής των
διδακτικών βιβλίων
-
Καθίσταται προφανές ότι το εκπαιδευτικόν
νομοσχέδιον κατηρτίσθη άνευ επαρκούς μελέτης
Σελ. 91 Στατιστικός πίνακας
Σχολικόν έτος
|
Εφοίτησαν εις την Μέσην Εκαπίδευσιν
|
1955-56
|
182.329
|
1956-57
|
183.580
|
1957-58
|
193.303
|
1958-59
|
202.744
|
1959-60
|
216.856
|
1960-61
|
218.146
|
Σελ. 95 Πανεπιστήμιον Πατρών
-
Προβλέπεται «κύκλος μεταπτυχιακών σπουδών για
χίλιους φοιτητάς»
-
«θα δημιουργηθούν πέντε έως επτά ειδικευμένα
ινστιτούτα»
2.
Εισηγητική Έκθεση
στο Νομοσχέδιο «Περί Οργανώσεως και Διοικήσεως της Εκπαιδεύσεως»
[«Ελευθερία» 12 Ιουλίου1964]
Σελ. 9α
«Η ανόρθωσις της Εθνικής Παιδείας… προϋπόθεσις και εγγύησις δια την
οικονομικήν ανάπτυξιν της χώρας και την πνευματικήν προκοπήν του Έθνους» [Σχόλιο: Γιατί «Εθνικής»; (Παιδείας) .Υπάρχει και
«αντεθνική»; Ή μήπως θέλει να ειπεί «ελληνικής» (αντί «εθνικής») ή μήπως
«εθνικόφρονος»]
Κεντρικαί ιδέαι 1.
Γενική εκπαίδευση από του 6ου μέχρι του 18ου έτους της νεολαίας
εις τρεις επάλληλους τύπους: το Δημοτικόν 6 τάξεις – το Γυμνάσιον 3 τάξεις –
και το Λύκειον 3 τάξεις
Σελ. 9β 2. Δωρεάν εκπαίδευσις εις τα Δημόσια
Σχολεία όλων των βαθμίδων, και υποχρεωτική εννέα ετών δι όλους τους
Ελληνόπαιδας από του 6ου -15ου έτους. 3.
Μεταρρυθμίσεις εις το πρόγραμμα των μαθημάτων.4. Καταργούνται αι
εισητήριαι εξετάσεις … το Ακαδημαϊκόν Απολυτήριον τίτλος εγγραφής. 5.
Μέτρα δια την εκπαίδευσιν των διδακτικών στελεχών… καθώς και δια την επιλογήν
του Εποπτικού Προσωπικού. Και 6.
Ανώτατον όργανον μελέτης των Εκπαιδετικών ζητημάτων της χώρας.
Διάρθρωσις γενικής εκπαιδεύσεως
(άρθρα 1,2,7,8,9,10,11,12)
Σελ. 9β «Παν εκπαιδ. σύστημα αντικατοπτρίζει
ωρισμένην κοινωνικήν σύνθεσιν, ωρισμένας οικονομικάς ανάγκας και βλέψεις, και
εκφράζει τον εθνικόν χαρακτήρα και την πνευματική παράδοσιν του λαού, ο οποίος
το έχει καθιερώσει. Εκάστη χώρα έχει την εκπαιδευσιν, η οποία της χρειάζεται
και η οποία της αρμόζει. Γίνονται λάθη εις την εκαπιδευτικήν πολιτικήν, αλλά τα
λάθη αυτά οφείλονται εις ελλιπή μελέτην, ή κακήν εκτίμησιν των αναγκών καθώς
και των προβλέψεων, τας οποίας προορίζεται να υπηρετήσει το σχολικόν καθεστώς…»
[ Σχόλιο. Προσπάθεια να νοθέψει τον
«ιστορικό υλισμό». Προσπάθεια να υποστηρίξει την υπερταξική παιδεία (= «εθνική»
παιδεία) και να της δώσει ιδεαλιστικό χρωματισμό (= πνευματική παράδοση του
λαού) και φθάνει στην αντιλαϊκή και αντίιστορική αντίληψη, πως κάθε χώρα έχει
την εκπαίδευση που «της χρειάζεται και της αρμόζει». Και αυτή τη δογματική
αντίληψη θέλει να θεμελιώσει με τη «συνοπτική ιστορία της εθνικής μας
εκπαιδεύσεως» από τον Όθωνα ως σήμερα]
Το Εκπαιδευτικό Σύστημα «ωργανώθη
με πρόσωπα ξενικά. 11 έτη – τρία είδη σχολείων –Δημοτικόν 4τάξιον – Ελληνικόν
3τάξιον (απομίμησις της βαυαρικής Lateinschule) και
Γυμνάσιον 4τάξιον [Σχόλιο. άρα αυτό το εκπαιδ.
σύστημα – ξενικά πρόσωπα, απομίμησις- δεν ταίριαζε στην Ελλάδα] «Επί έτη
μακρά ίσχυσεν εις την χώραν μας το εκπαιδευτικόν τούτο καθεστώς, διότι
ανταπεκρίνετο εις την άπλαστον ακόμη ελληνικήν κοινωνίαν της εποχής, την
γεωργοκτηνοτροφικήν κατά κύριον λόγον οικονομίαν της και τον μικρόν αστικόν
πληθυσμόν της» [Σχόλιο. Ώστε επειδή ήτανε
γεωργοκτηνοτροφική η οικονομία, γι αυτό ταίριαζε ο αναλφαβητισμός, η
αγραμματοσύνη και το πνευματικό σκοτάδι!! Και έπειτα τι είναι πάλι αυτή η
αρλούμπα «η άπλαστος ακόμη ελληνική
κοινωνία της εποχής». Τι θα ειπεί «άπλαστος κοινωνία»; κοινωνία χωρίς τάξεις;
κοινωνία, που δεν έχει διαμορφωθεί η αστική τάξη;]
Μα η «προσάρτησις εδαφών 1912 και 1913, η μικρασιατική καταστροφή –
χιλιάδες πρόσφυγες «επέφεραν βαθείας μεταβολάς εις την κοινωνικήν σύνθεσιν και
την οικονομικήν μορφήν της χώρας και … κατέστησαν αισθητήν την ανάγκην της
μεταβολής του εκπαιδευτικού μας συστήματος με σκοπόν την προσαρμογήν του εις
τους νέους όρους ζωής. Βεβαίως ο οικονομικός χαρακτήρας της χώρας παραμένει
ακόμη γεωργοκτηνοτροφικός, η αστικοποίησις όμως του πληθυσμού έχει σημειώσει
πρόοδον. [Σχόλιο. Ώστε η προσάρτηση Θεσσαλίας,
Ηπείρου, Μακεδονίας κ.τ.λ άλλαξε την κοινωνική σύνθεση «της χώρας»; Μα αυτοί
ήσαν πιο αγράμματοι, πιο καθυστερημένοι κάτω από τον τούρκικο ζυγό!! Οι
πρόσφυγες από Μικρασία έδωσαν κίνηση στη διαφοροποίηση. Να μη λησμονούμε την
Επανάσταση του 1917 που ο κ. Παπανούτσος δεν τολμάει να την αναφέρει]
Σύμφωνα με απογραφή 1920 οι εργαζόμενοι
ήσαν 1.594.592
|
Γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία 926.314
|
58,09%
|
Βιομηχανία, βιοτεχνία 380.391
|
23,86%
|
Εμπόριον 150.884
|
9,46%
|
Δημ κ ιδιωτ διοίκ ελεύθ επαγγ. 137.003
|
8,59%
|
Σύνολο 1.594.592
|
100%
|
Αναλφαβητισμός το 1920 53%
Η κίνησις για αλλαγή εκπαιδ. συστήματος άρχισε ζωηρή «ευθύς μετά τους
βαλκανικούς πολέμους – μα δεν καρποφόρησε «λόγω των στρατιωτικών και πολιτκών
περιπετειών… και απέληξε μόλις μετά 15 έτη εις θετικόν αποτέλεσμα. Είναι η
εκαπιδευτική μεταρρύθμισις του 1929 [Σχόλιο.
Ώστε στρατιωτικοί λόγοι και πολιτικές περιπέτειες, αυτές εμπόδισαν τη μεταβολή
του εκπαιδευτικού συστήματος; Λοιπόν σβύνονται οι γλωσσοεκπαιδευτικοί αγώνες
1900-1925; Και η μεταρρύθμιση του 1917;
Και η Επιτροπεία για τα νέα αναγνωστικά να καούν
κ.τ.λ.; Και ο διωγμός των δημοτικιστών; Να πως παραμορφώνεται η ιστορία!]
Σελ.9α Η διάρθρωσις της Εκπ/σεως εις δύο συγχρόνους
κύκλους σπουδών (6χρονο Δημοτικό και
6χρονο Γυμνάσιο) απετέλεσε ομολογουμένως βήμα προόδου.
Σελ. 9β Προοδευτικά σημεία: 1. Δημοτικό
από 4 έγινε 6 χρόνια. 2. «Εγκύκλιος Παιδεία» από 11 χρόνια έγινε 12.
Σοβαρά μειονεκτήματα: 1. Μονολιθικόν
και δύσκαπτον το 6τάξιον Γυμνάσιον η μόνη λεωφόρος από του Δημοτικού εις
τας Ανωτάτας Σχολάς. 2. Χιλιάδες έφηβοι από όλας τας κοινωνικάς τάξεις [Σχόλιο από όλας; και από τους εργάτες και
φτωχοαγρότες;] χωρίς απηρτησμένην μόρφωσιν και προ πάντων χωρίς
ουσιαστικά δια μίαν παραγωγικήν εργασίαν προσόντα. 3. Δεν ικανοποιεί
«τας πολλαπλάς ανάγκας μιας κοινωνίας εν κινήσει» 4. Το «συμπαγές
Γυμνάσιον εξαετούς φοιτήσεως δεν επέτρεπεν ουσιαστικάς διαφοροποιήσεις του
προγράμματος»
Σελ. 9β Το 1937 το Γυμνάσιο γίνεται οχτατάξιο και το
Δημοτικό στην ουσία γίνεται τετρατάξιο
(4(+2) +8=12) και χωρίστηκε σε δύο κύκλους (6+2). Έτσι 4(-2)+6+2=12 χρόνια υπό
το πνεύμα του δικτατορικού καθεστώτος, ευνοήσαντοι … τάσεις ολογαρχικάς [Σχόλιο Λοιπόν αυτό το νέο σύστημα, αυτό ταίριαζε
τώρα, ενώ πριν 8 χρόνια ταίριαζε η μεταρρύθμιση του 1929; Να σε ποιες αντιφάσεις
καταλήγει, όποιος νοθεύει τον ιστορικό υλισμό]
Σελ. 9β «Το 1943 επανερχόμεθα εις το 6τάξιον Γυμνάσιον
[Σχόλιο Τώρα ύστερα από 5-6 χρόνια ταιριάζει
πάλι το προηγούμενο σύστημα;] Το 1951 καθιερώνεται Δημοτικό 6 χρόνια –
Μέση Παιδεία 6 χρόνια σε δύο κύκλους Γυμνάσιο 3 και Λύκειο 3 χρόνια (6+3+3=12).
όμως «η επελθούσα μεταπολίτευσις (Δεξιά: Παπάγος, Καραμανλής) δεν επέτρεψε
εφαρμογήν»
Σελ. 9γ Με το
Νομοσχέδιο «καθορίζεται Δημοτικό 6χρονο – Μέση Εκπαίδευση 6χρονη, με Γυμνάσιο
3χρονο και Λύκειο 3χρονο =6+3+3=12. Το Γυμνάσιο και το Λύκειο έχει το καθένα
«ίδιον κοινωνικόν προορισμόν, και ίδιον παιδευτικόν πρόγραμμα» και «αποτελεί
σχολικήν μονάδα με ιδικήν της διεύθυνσιν, ιδικόν της διδακτικόν προσωπικόν και
ιδικόν της αρχείον [Σχόλιο Νοσταλγία προς τον
αριστοκρατισμό με το τρίχρονο Λύκειο]
Σελ. 9γ «Η μύησις των μαθητών εις τα δόγματα της
Ορθόδοξης Χριστιανικής πίστης, την Ιστορίαν και την παράδοσιν του ελληνικού
Έθνους και τας κατακτήσεις του συγχρόνου πολιτισμού θ’ αρχίζει από το Δημοτικόν
Σχολείον (άρθρο 7) [Σχόλιο ξαναθρονιάζεται η
βυζαντινοεκκλησιαστική παράδοση ακόμη και στο Δημοτικό με το καινούργιο
εξωραϊσμένο όνομα : ελληνοχριστιανικός πολιτισμός]
Σελ. 9γ «Η Εθνική μας
Παιδεία οφείλει να έχει κατά βάσιν ουμανιστικόν χαρακτήρα. Αυτό επιβάλλει και η
μακρά παράδοσις και η έννοια της υψηλόφρονος αγωγής. Ο ανθρωπισμός όμως … θα
εμπνέει την Εθνικήν μας εκπαίδευσιν εις όλας τας βαθμίδας δεν πρέπει να
προσηλώνεται εις την παθητικήν λατρείαν νεκρών τύπων, ούτε αντιτίθεται προς τας
θετικάς επιστήμας και την Τεχνικήν, αλλά πιστός εις το βαθύτερον νόημα της
ελληνικής παιδείας και της Χριστιανικής Πίστεως εγκολπώνεται τα μεγάλα
πνευματικά ρεύματα της εποχής μας…» [Σχόλιο 1.
Γιατί εθνική Παιδεία; 2. Ποιος είναι ο ουμανιστικός χαραχτήρας που τον
επιβάλλει η «μακρά παράδοση»; Γιατί δεν καθορίζει τα κύρια γνωρίσματά του; Και
ποια είναι η «μακρά παράδοσις»; Η αρχαιοελληνική; η ελληνοβυζαντινή; η
βυζαντινοεκκλησιαστική; Έτι φαίνεται. Γιατί ο ανθρωπισμός αυτός πρέπει να είναι
πιστός στην ελληνική παιδεία (ποια είναι αυτή;) και τη Χριστιανική Πίστη, μα
στο «βαθύτερο» νόημα (ποιο είναι αυτό το βαθύτερο νόημα;) 3. Και πως
μπορεί να είναι πιστός στη Χριστ. Πίστη και να μη «αντιτίθεται» προς τας
θετικάς επιστήμας; Πως θα ξεπεράσει αυτή την αντίφαση; 4. Ολοφάνερη η
προσπάθεια να συμβιβάσει να μοντερνιζάρει την ελληνοχριστιανική παράδοση.
Ολοφάνερη η προοδευτικό-συντηρητική προσπάθεια. 5. Η μεταρρύθμιση
Παπανδρέου εμπνέεται από τη συμβιβαστική-συντηρητική γλωσσοεκπαιδευτική
παράταξη].