ΤΟ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ ΙΔΑΝΙΚΟ -ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ pdf
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Αυγή»
«Μια χρήσιμη συζήτηση»
σε τρία μέρη στις 19-26 Φεβρουαρίου και 5
Μαρτίου 1958
Για το πατριωτικό ιδανικό θέλω να μιλήσω
σήμερα μαζί σας, νέοι και νέες. Πληγωμένη βαθειά η εθνική ανεξαρτησία μας.
Ταπεινωμένη η εθνική φιλοτιμία μας. Μειωμένα τα κυριαρχικά δικαιώματά μας. Στενάζουνε
κάτω από την τυραννία των Άγγλων αποικιοκρατών οι Κύπριοι αδελφοί μας. Και
τρομεροί κίντυνοι απειλούνε με αφανισμό την πατρίδα μας και τον ελληνικό λαό.
Να γιατί πρέπει να φλογίζει την καρδιά
σας η αγάπη στην πατρίδα και να γίνει ακοίμητο κίνητρο για τη δράση σας
το πατριωτικό ιδανικό.
Το πρώτο σημείο, που θέλω να συζητήσω μαζί
σας, είναι τούτο: Ποιο είναι το γνήσιο περιεχόμενο, η ουσία του πατριωτισμού;
Και είναι ανάγκη να ξεκαθαρίσουμε το σπουδαίο τούτο ζήτημα και να ιδούμε ποιος
είναι ο γνήσιος πατριωτισμός, γιατί το πατριωτικό ιδανικό προβάλλεται ακόμη και
σήμερα παραμορφωμένο και με νοθευμένο το περιεχόμενο. Πολλές από τις
παραμορφώσεις και τις νοθείες αυτές είναι παλιές και γίνεται προσπάθεια να
αναστηλωθούν. Μα και καινούργιες νοθείες, περισσότερο επικίντυνες,
προβάλλονται.
*
Πριν προχωρήσουμε στην συζήτηση, θεωρώ
απαραίτητες μερικές εισαγωγικές παρατηρήσεις:
Α’)
Τι πρέπει γενικά να εννοούμε άμα λέμε ιδανικό; Άμα λέμε ιδανικό – πατριωτικό,
δημοκρατικό, σοσιαλιστικό ιδανικό, κλπ – εννοούμε ένα ανώτατο σκοπό, που μας
εμπνέει και μας συγκινεί, που μαγνητίζει τη βούλησή μας, γίνεται δραστικό
κίνητρο μέσα μας και καθοδηγεί τη δράση μας για να πραγματοποιηθεί ο ανώτατος
αυτός σκοπός. Το ιδανικό, λοιπόν, κλείνει μεγάλο δυναμισμό μέσα του.
Β’) Πρέπει καλά να κρατάμε στο μυαλό μας
και κανένας να μη μας ξεγελάσει πως τα κίνητρα για τη δράση μας και τα πιο
ευγενικά ακόμη δεν είναι έμφυτα. Τα ελατήρια και τα κίνητρα για τη δράση μας
γεννιούνται και τροφοδοτούνται από τις «ανάγκες» του ανθρώπου και αναπτύσσονται
μέσα στην κοινωνική ζωή. Επάνω στις «ανάγκες» του ανθρώπου βασίζονται και
αναπτύσσονται μέσα στην κοινωνική ζωή τα συναιστήματά του και ιδιαίτερα τα
κοινωνικά του συναιστήματα, η αγάπη, η αλληλεγγύη κτλ. Από τις «ανάγκες» και
για να ικανοποιηθούν οι «ανάγκες» του ανθρώπου, γεννιούνται τα ενδιαφέροντά
του, οι πόθοι και οι λαχτάρες του, μορφώνονται οι σκοποί της ζωής του και
τελικά διαμορφώνεται η βιοθεωρία του.
Τα ιδανικά, λοιπόν, δεν είναι
ουρανόπεμπτα. Πηγάζουνε και αυτά από τις υλικές και πνευματικές ανάγκες της
κοινωνίας, γεννιούνται μέσα στην κοινωνική ζωή και ενσαρκώνουνε και εκφράζουνε
πόθους και λαχτάρες της κοινωνίας. Και γι’ αυτό γίνονται τα ιδανικά ισχυρά
κίνητρα μέσα μας για τη δράση μας.
Γ’)
Φανερό, λοιπόν, πως κάθε κοινωνία στις διάφορες εποχές έχει τα δικά της
ιδανικά. Φανερό επίσης πως στην ταξική κοινωνία κάθε κοινωνική τάξη έχει κι’
αυτή τα δικά της ιδανικά. Άλλα ιδανικά και άλλη βιοθεωρία είχαν η αρχαία Αθήνα
και η αρχαία Σπάρτη και ξεχωριστά ιδανικά και διαφορετική βιοθεωρία είχαν η
φεουδαρχική κοινωνία και η αστική κοινωνία, καθώς και η αστική και η
σοσιαλιστική κοινωνία. Και διαφορετικά ιδανικά μέσα στην ίδια κοινωνία είχαν οι
δουλοχτήτες και οι δούλοι, οι φεουδάρχες και οι δουλοπάροικοι, καθώς και η
αστική και η εργατική τάξη. Γιατί η κάθε κοινωνία στις διάφορες εποχές, καθώς
και η κάθε κοινωνική τάξη στην ταξική κοινωνία, έχουν η κάθε μια τους τις δικές
της ανάγκες, τις δικές της λαχτάρες.
Προσοχή όμως, να μη γελαστούμε. Συχνά
ονομάζονται με τις ίδιες λέξεις ιδανικά με πολύ διαφορετικό περιεχόμενο. Για
πατριωτικό ιδανικό, για δημοκρατικό ιδανικό και για ιδανικό της ειρήνης μιλάει
η κυρίαρχη τάξη σήμερα. Πατριωτικό ιδανικό, δημοκρατικό ιδανικό και ιδανικό
της ειρήνης προβάλλει και ο δουλευτής
λαός. Πόσο, όμως, διαφορετικό περιεχόμενο έχουνε τα ιδανικά αυτά, όταν τα
προβάλλει η κυρίαρχη τάξη.
Δ’)
Εύκολα μπορούμε τώρα να ξεχωρίσουμε τα ιδανικά, ανάλογα με το περιεχόμενο και
την αντίστοιχη αξία τους. Έχουμε τις ακόλουθες τρείς βασικές κατηγορίες: