Ο φασισμός μέσα στην παιδεία μας -- Τα σχολικά βιβλία

Άρθρο του Κ. Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ  με το ψευδώνυμο ΤΕΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ελεύθερη Ελλάδα»  την 1^η Απρίλη 1945 με τίτλο

«Η 4^η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΞΑΝΑΖΕΙ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Τα παιδιά μας καταδικάζονται να διαβάζουν τα φασιστικά κατασκευάσματα του Μεταξά

(ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΤΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ)»

Το χειρόγραφο και το απόκομμα της εφημερίδας  σε pdf :Ο φασισμός μέσα στην παιδεία μας 

Ζήσαμε κι’ εμείς στη χώρα μας, στην κοιτίδα της Δημοκρατίας, το φασισμό στην πιο αποκτηνωτική του μορφή. Ζήσαμε και τις τραγικές συνέπειές του, το αλυσσόδεμα  του λαού και της νεολαίας, την καταλήστεψη της χώρας μας, την πείνα, την τετράχρονη σκλαβιά. Και ενώ σήμερα ο φασιστικός δράκοντας δέχεται κατακέφαλα τα τελευταία θανατερά κτυπήματα, και ενώ ο Ελληνικός λαός αγωνίστηκε παλληκαρίσια για να σπάσει τις αλυσίδες της φασιστικής σκλαβιάς του, η φασιστική 4^η Αυγούστου  με χίλια δυό προσχήματα προσπαθεί να ξαναέρθει στην επιφάνεια.

Απ’ την πρώτη στιγμή, από την μαύρη εκείνη  ημέρα, την 4^η Αυγούστου, που εγκαθιδρύθηκε στη χώρα μας η μοναρχοφασιστική δικτατορία, ο αρχηγός του νέου Κράτους, ο Μεταξάς, ανάπτυξε όλη τη δραστηριότητά του, και χρησιμοποίησε όλα τα φασιστικά μέσα, τα απατηλά συνθήματα, τις παραπλανητικές υποσχέσεις, τη συκοφαντία, το ψέμα, τις παροχές, τη διαφθορά του χαρακτήρα, τη βία, τη τυραννία, για να παρασύρει τη νεολαία μας και να την κάνει τυφλό όργανό του. Για να οργανώσει φασιστικά τη νεολαία και να την διαποτίσει με το δηλητήριο του φασισμού, ίδρυσε την «Εθνική οργάνωση της νεολαίας» την ΕΟΝ, το διαφθορείο αυτό της νέας γενιάς, και με σειρά νομοθετικά και διοικητικά μέτρα θρόνιασε το φασισμό μέσα στην παιδεία μας.

Πιστά αντικαθρεπτίζουν τη φασιστική ιδεολογία τα σχολικά βιβλία της 4^ης Αυγούστου, και ιδιαίτερα τα αναγνωστικά του Δημοτικού και τα νεοελληνικά αναγνώσματα του Γυμνασίου. Είναι όλα διαποτισμένα με το φασιστικό πνεύμα. Ας τα φυλλομετρήσουμε μια στιγμή.

Ομιλία του Κώστα Σωτηρίου στον Πειραιά -στον κινηματογράφο Παλλάς- στις 22 Αυγούστου 1946 με θέμα : «Η νεολαία στον αγώνα για τη Δημοκρατία»

Το χειρόγραφο σε pdf: Ομιλία στον Πειραιά 22-8-1946 

Πρόλογος

Στην πατρίδα μας,  στην ωραία Ελλάδα μας, όπου φύτρωσε και φούντωσε το δέντρο της Δημοκρατίας, και καρποφόρησε τον υπέροχο Ελληνικό πολιτισμό με την «Εκκλησία του Δήμου» και τους Παρθενώνες, με τους Μαραθωνομάχους και Σαλαμινομάχους, μπαίνει σήμερα τραγικά το ερώτημα «Δημοκρατία ή Βασιλεία». Και μπαίνει τραγικότερα το ίδιο ερώτημα για σένα ηρωική νεολαία της Ελλάδας.

Κρίσιμη η στιγμή. Αποφασιστική η καμπή της ιστορίας. Κρίνεται το μέλλον της Ελλάδας. Κρίνεται η τύχη σου ηρωική νεολαία. Από την απάντηση που θα δοθεί, εξαρτιέται αν η Ελλάδα θα ζήσει και θα γίνει πρωτοπόρα στο χτίσιμο του πολιτισμού, ή αν θα κατρακυλίσει  στην αφάνεια και την περιφρόνηση όλων των πολιτισμένων λαών, αν ο αδούλωτος ελληνικός λαός θα ξαναχτίσει την ερειπωμένη πατρίδα μας, αν θα ευημερήσει, αν θα υψωθεί πνευματικά, ή αν θα ξαναπέσει στην πιο ωμή φασιστική σκλαβιά, θύμα στα χέρια των ξένων και ντόπιων εκμεταλλευτών. Και από την απάντηση εξαρτιέται, αν και συ νεολαία της Ελλάδας, που τόσο ηρωικά αγωνίστηκες για το διώξιμο του βάρβαρου καταχτητή, και πρόσφερες ποτάμι το αίμα σου για το ξερίζωμα του φασισμού από τη χώρα μας, αν και συ θα ξαναπέσεις στο μαρασμό, στην εξαθλίωση και το πνευματικό σκοτάδι, ή αν θα χαρείς την υγεία, και τη χαρά, αν θα εξοπλιστείς με τα όπλα της μόρφωσης και με γερό το σώμα και ακμαία και χαρούμενη την ψυχή θα γίνεις με τον ενθουσιασμό και τη δημιουργική εργασία πολύτιμος συντελεστής στην ανοικοδόμηση της πατρίδας, στο χτίσιμο του νεοελληνικού πολιτισμού.

Η απάντηση στο ερώτημα είναι: Δημοκρατία – λαϊκή κυριαρχία

Α! Ο ελληνικός λαός απαντάει: Δημοκρατία

α! Νίκη της Δημοκρατίας σε παγκόσμια κλίμακα:  Οι θρόνοι γκρεμίζονται – Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία , Ιταλία, Βέλγιο. Είναι παντού οι ενσαρκωτές της αντίδρασης. Φουντώνει παντού το ρέμα για τη Δημοκρατία. Όλοι οι λαοί έχυσαν το αίμα τους για να λευτερωθούν από την πολύπλευρη σκλαβιά. Στο πλευρό τους αγωνίστηκε ηρωικά και ο ελληνικός λαός. Κατάχτησε την ελευτερία του και θα την υπερασπιστεί με φανατισμό και αυτοπεποίθηση για την τελική νίκη.

β! Και στη χώρα μας η νίκη θα είναι οριστική. Ο ελληνικός λαός αντρώθηκε, φωτίστηκε. Πλούσια η πείρα του για τις καταστροφές που έφερε στη χώρα μας η βασιλεία.

1. Δεν ξεχνάει ο Ελληνικός λαός πως η μοναρχία ήταν ο κακός δαίμονας της Ελλάδας. Δεν ξεχνάει τις εθνικές καταστροφές και τις τραγικές συμφορές του 1897,1916,1922.

2. Δεν ξεχνάει πως οι δυό δυναστείες και ιδιαίτερα οι Γλύξμπουργκ ήσαν στραγγαλιστές της ελευτερίας, τοποτηρητές και πράχτορες των ξένων και ιδιαίτερα του αγγλικού ιμπεριαλισμού. Δεν ξεχνάει την υποδούλωσή του στους ξένους.

3. Δεν ξεχνάει την καθυστέρηση σ’ όλους τους τομείς, την υλική και πνευματική εξαθλίωση.

4. Δεν ξεχνάει την 4 Αυγούστου. Επίορκος ο Γεώργιος Β’. Φασιστική τυραννία – εξορίες – (καταγγελίες αρεοπαγίτη Γονατά) – εθνική προδοσία – Διάλυση στρατού Μέσης Ανατολής – Δοσίλογοι – Κουϊσλιγκ (Λογοθετόπουλος, Ράλλης).

5. Βλέπει πως σφαγιάζονται οι εθνικές διεκδικήσεις (επανορθώσεις –Κύπρος, Ανατολική Θράκη) ενώ φωνάζουν «Μεγάλη Ελλάδα». Σφαγιάζεται  η ανεξαρτησία – αγγλική κατοχή, ταραξίες , εμπρηστές της ειρήνης.

6. Βλέπει τα ερείπια – το οικονομικό χάος –εξαθλίωση του λαού – παροχές στους ξένους και ντόπιους κεφαλαιοκράτες (Ούνρα – βαριά φορολογία του λαού)

7. Βλέπει την αφάνταστη τρομοκρατία –εμφύλιο πόλεμο – τη μανία τους να μην πραγματοποιηθεί η συμφιλίωση (Βένετο 25 χωρικοί) – Βλέπει πως η αγγλική κατοχή οργανώνει, επιβάλλει, εποπτεύει, ελέγχει, την πρωτάκουστη αλληλοεξόντωση του ελληνικού λαού.

Βλέπει λοιπόν πως η μοναρχία πάντοτε ήταν και είναι εχτρός της ενότητας, πως ο Γεώργιος Γλύξμπουργκ είναι εμπρηστής της ενότητας, κύριος υποκινητής του διχασμού και του εμφύλιου σπαραγμού, προστάτης των δοσίλογων, πράχτορας των ξένων, σφαγιαστής της ανεξαρτησίας.

8. Ο Ελληνικός λαός θ’ αγωνιστεί για τη Δημοκρατία. Είναι η πιο πολύτιμη κληρονομιά του. Κανένα από τα προβλήματα που τον βασανίζουν δεν λύθηκε. Ακούει το δημοκρατικό κήρυγμα του Ρήγα Βελενστιλή. Οχτώ χρόνια αγωνίστηκε στα 1821, αποτίναξε το Τουρκικό ζυγό και βρέθηκε με ξένο πάλι αφέντη στο κεφάλι του. Εκατό χρόνια λαϊκοί αγώνες. Εκθρόνισε τον Όθωνα, απόδιωξε τους Γλύξμπουργκ. Τέσσερα χρόνια αγωνίστηκε για να ξεριζώσει το φασισμό, και να διώξει τον καταχτητή. Καινούργιες αλυσίδες του χαλκεύουν τώρα. Μα άλλοι είναι τώρα οι καιροί. Δε θα σκύψει το κεφάλι του. Και θα νικήσει. Έχει στο πλευρό του όλους τους δημοκρατικούς λαούς. Και έχει πρωτοπόρο αγωνιστή, ατρόμητο την ηρωική νεολαία μας.

Ο Κ. Σωτηρίου προσκαλεσμένος στη Σόφια στον «Εορτασμό για τα 2.500 χρόνια από τη γέννηση του Έλληνα φιλόσοφου Ηράκλειτου» 24/4/1961 που οργάνωσε το Εθνικό Συμβούλιο της Βουλγαρίας για την Ειρήνη η Επιτροπή για τις Πολιτιστικές σχέσεις και την φιλία με τους άλλους λαούς με συμπαραστάτες την Ακαδημία Επιστημών της Βουλγαρίας και την Ένωση των Βουλγάρων Επιστημόνων

«Στην εορτή αυτή ήταν προσκαλεσμένοι και δύο μέλη της Ελληνικής  Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη ο παιδαγωγός –βουλευτής κ.  Κώστας Σωτηρίου και η κ. Μαρία Τζινιάδη, γενικός γραμματέας στην Ένωση Διανοουμένων Γυναικών. Πήρε όμως μέρος στο εορτασμό μόνο ο κ. Σωτηρίου. Η κ.Τζινιάδη έφτασε στη Σόφια την άλλη μέρα, έπειτα από την εορτή, στις 25 του Απρίλη. Καθυστέρησαν να της δώσουν το διαβατήριο»  γράφει ο ίδιος στο δημοσίευμα της «ΑΥΓΗΣ»-17/05/1961- με τίτλο «ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ» που όπως αναφέρει «το γράμμα αυτό το έγραψα εγώ» . Βλέπε το σχετικό δημοσίευμα της «ΑΥΓΗΣ» εδώ σε pdf:ΕΦ. "ΑΥΓΗ" 17-5-1961

Στο αρχείο του ο Σωτηρίου έχει σχετικά με την «εορτή»:

Α! Το άρθρο που δημοσιεύθηκε στην ελληνική εφημερίδα της Σόφιας «ΛΥΕΤΕΡΙΑ» στις 26/4/1961 σχετικά με την εορτή. Δημοσιεύεται  παρακάτω . Η εφημερίδα σε pdf: ΕΦ. "ΛΕΥΤΕΡΙΑ" 26-4-1961

Β! Το χειρόγραφο της ομιλίας του,  και την δημοσίευσή της στην εφημερίδα «ΛΕΥΤΕΡΙΑ» στις 3/5/1961.

Δημοσιεύεται παρακάτω . Το χειρόγραφο σε pdf:ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ Η εφημερίδα σε pdf: ΕΦ. "ΛΕΥΤΕΡΙΑ" 3-5-1961  

Γ!  Το σχέδιο της ομιλίας –χειρόγραφο- που έκανε στις 3/5/1961στους φοιτητές στην Παιδαγωγική Ακαδημία  στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας με θέμα «Η Παιδεία στην Ελλάδα» .Δημοσιεύεται παρακάτω .Το χειρόγραφο σε pdf: Ομιλία 3-5-1961

Δ! Ομιλία που έκανε στη «Λέσχη Φιλελευθέρων» στην Αθήνα στις 14 Ιουνίου 1961 σχετικά με την εορτή.

Στο αρχείο του έχει σαν πρώτη και δεύτερη σελίδα το απόκομμα της εφημερίδας «ΑΥΓΗ» της 17/5/1961 και στην συνέχεια χειρόγραφο κείμενο  Μπορείτε να το δείτε εδώ σε pdf:"ΑΥΓΗ" 17-5-1961 & ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ 14-6-1961 Παρακάτω δημοσιεύεται μόνο το χειρόγραφο (σελ. 3-7).

Υπάρχει επίσης στο αρχείο του και δακτυλογραφημένο κείμενο- ίσως για  δημοσίευση - που μπορείτε να το δείτε σε pdf: Δακτυλογραφημένο   

Ε!  Δακτυλογραφημένο κείμενο του καθηγητή της Παιδαγωγικής Ντάϊντεν Τσακίρωφ μεταφρασμένο στα Ελληνικά στο οποίο ο Σωτηρίου κάνει κάποιες διορθώσεις στη μετάφραση  για να δημοσιευθεί στην «ΑΥΓΗ». Δημοσιεύεται παρακάτω.   Το κείμενο με τις διορθώσεις σε pdf:Ντάϊντεν Τσακίρωφ  .Στην «ΑΥΓΗ» δημοσιεύθηκε στις 2 και 3 Ιουνίου 1961. Στο αρχείο του υπάρχει μόνο η δημοσίευση στις 2 Ιουνίου . Η εφημερίδα  σε pdf:  ΕΦ. "ΑΥΓΗ" 2-6-1961  

Πάνω: Ο Σωτηρίου στο Προεδρείο
Κάτω: Με τον Πρόεδρο της Επιτροπής  

Οι φωτογραφίες που δημοσιεύθηκαν
 στην "ΑΥΓΗ" 

Α!

 «ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ 2.500^ης ΕΠΕΤΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ»

Στις 24 Απριλίου στη Σόφια γιορτάσθηκε πανηγυρικά η 2500^η επέτειος από τη γέννηση του μεγάλου αρχαίου έλληνα φιλοσόφου Ηράκλειτου. Στη μεγάλη αίθουσα τελετών της Ακαδημίας Επιστημών της Βουλγαρίας συγκεντρώθηκαν επιφανείς επιστήμονες, κοινωνικοί παράγοντες, παράγοντες του πολιτισμού και πολλοί πολίτες. Ο καθηγητής Πανεπιστημίου Γ. Γκρόζεφ έκανε ομιλία για τις φιλοσοφικές ιδέες του Ηράκλειτου, οι οποίες αποτελούν σπουδαίο μερίδιο της πολιτιστικής κληρονομιάς όχι μόνο της αρχαίας Ελλάδας αλλά και όλης της ανθρωπότητας. Η αντίληψη του Ηράκλειτου, ότι ο κόσμος είναι ύλη που αιώνια υπάρχει και κινείται, ότι στην ουσία είναι υλικός και όχι πραγμάτωση κάποιας πνευματικής ουσίας ήταν το πιο αληθινό συμπέρασμα στο οποίο έφτασε η σύγχρονή του φιλοσοφία.

Γι αυτό δεν είναι τυχαίο ότι οι μεγαλύτεροι φιλόσοφοι του μαρξισμού χρησιμοποίησαν πλατιά τις φιλοσοφικές αντιλήψεις του Ηράκλειτου. Η μεγάλη επαναστατική ιδέα του Ηράκλειτου, αν και όχι βασισμένη επιστημονικά, ότι από την πάλη γεννιούνται όλα, ότι η πάλη είναι πηγή της ανάπτυξης, της προόδου, αποκτά σήμερα ιδιαίτερα μεγάλη σημασία.

Την συγκέντρωση παρακολούθησε και ο Κώστας Σωτηρίου μέλος της ελληνικής επιτροπής δια την διεθνή ύφεση και ειρήνη. Στην ομιλία του ο Κ. Σωτηρίου ανάμεσα στ’ άλλα τόνισε, ότι η σημασία του Ηράκλειτου είναι μεγαλύτερη σήμερα που η ανθρωπότητα διδασκόμενη από τις ιδέες του παλεύει ενάντια στην υποδούλωση των λαών και την πνευματική δουλεία.

Από μέρος των παρευρισκομένων, όλου του βουλγάρικου λαού, ο οποίος επιθυμεί την συνεργασία με τον ελληνικό λαό, ψηφίστηκε χαιρετιστήριο τηλεγράφημα προς την Ελληνική επιτροπή για την διεθνή ύφεση και την ειρήνη.

Την πανηγυρική αυτή συγκέντρωση οργάνωσαν η Εθνική επιτροπή για την υπεράσπιση της ειρήνης, η Επιτροπή φιλίας και πολιτιστικών σχέσεων με το εξωτερικό, η Ακαδημία Επιστημών της Βουλγαρίας και η Ένωση των επιστημόνων.

 

Β!

Η ομιλία του Κ. Σωτηρίου  

Αγαπητοί φίλοι

Όλοι οι προοδευτικοί άνθρωποι στην πατρίδα μου την Ελλάδα, επιστήμονες καλλιτέχνες και λογοτέχνες και μαζί τους και ολόκληρος ο δουλευτής ελληνικός λαός, βαθιά συγκινημένος, αισθάνονται την υποχρέωση να σας ευχαριστήσουν θερμά, για την εορτή, που οργανώσατε για τον ξακουστό αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο, τον Ηράκλειτο, τον Εφέσιο.

 Ο Ηράκλειτος, μια από τις πιο επιβλητικές προοδευτικές μορφές στην ιστορία της ανθρωπότητας, έζησε μέσα σε μια επαναστατική, αναγεννητική εποχή. Η πατρίδα του η Έφεσος και η Μίλητος  ήσαν τα δυό σπουδαιότερα κέντρα κάτω στην Ιωνία, στη Μικρά Ασία. Και στις δυό αυτές πλούσιες πόλεις οι αριστοκράτες,  οι παλιοί γεοχτήμονες συγκρούστηκαν με  την εμποροναυτική τάξη. Η πάλη ήταν σκληρή και μακρόχρονη. Στο τέλος, οι αριστοκράτες νικήθηκαν, έχασαν τα προνόμιά τους, πήρε την εξουσία στα χέρια της η νέα κοινωνική τάξη, η εμποροναυτική και ιδρύθηκε η Δημοκρατία. Από τη στιγμή εκείνη ανοίγει ο δρόμος για την πρόοδο και την επιστήμη και παρουσιάζεται σημαντική επιστημονική κίνηση.

Πρωτοπόροι στην προοδευτική αυτή κίνηση είναι οι Ίωνες υλιστές φιλόσοφοι. Αυτοί πρώτοι λυτρώσανε την ανθρώπινη σκέψη και ανοίξανε το δρόμο στην επιστημονική έρευνα. Οι Ίωνες υλιστές φιλόσοφοι, και ανάμεσά τους κορυφαίος ο Ηράκλειτος, θέλησαν να φωτίσουν το λαό, να σκορπίσουν το σκοτάδι του μυστικισμού και να τον κάνουν να πάρει ο ίδιος στα χέρια του την τύχη του.

Η ιωνική υλιστική φιλοσοφία, γράφει ο μακαρίτης Καθηγητής  Χαρ. Θεοδωρίδης, είναι «η ιδεολογία του νέου τύπου ανθρώπου, που δημιουργήθηκε πρώτη φορά στην Ελλάδα. Δημοκρατία και ερμηνεία του κόσμου με το λογικό και από φυσικά αίτια, με παραμερισμό κάθε μύθου, κάθε υπερφυσικού, είναι το κατ’ εξοχήν γνώρισμα του Έλληνα. Η μια είναι συνέπεια και συμπλήρωση της άλλης».

Η φιλοσοφία του Ηράκλειτου συμβαδίζει με τη φιλοσοφία των άλλων φιλοσόφων στην Ιωνία, του Θαλή, του Αναξίμανδρου και Αναξιμένη. Ο Ηράκλειτος όμως προχώρησε πολύ περισσότερο από τους τρεις άλλους. Ξεπέρασε το στατικό αντίκρυσμα του κόσμου και τη μηχανιστική ερμηνεία του, και συγκέντρωσε την προσοχή του στο «γίγνεσθαι» στην κίνηση δηλαδή και την αλλαγή. Έτσι έγινε ο βαθυστόχαστος πρόδρομος της νεώτερης διαλεχτικής. Όλα, διδάσκει, βρίσκονται σε αδιάκοπη αλλαγή. Όλα κυλούν, όλα αλλάζουν και δεν μπορεί να μπεις δυό φορές στο ίδιο ποτάμι. Η πορεία όμως και η αλλαγή, τονίζει, γίνεται από εσωτερικές αιτίες, με την εναντιοδρομίαν, την εναντιοτροπίαν, με τη πάλη δηλαδή των εσωτερικών αντιθέσεων.  «Το ίδιο πράμα είναι ζωντανό και νεκρό, νέο και γερασμένο». Η μέσα στα ίδια τα πράματα και τη φύση αντίθεση, η «έρις» όπως την λένε αλλού, γεννάει την κίνηση και την αλλαγή. Όλα χρωστούν τη γέννησή τους στην πάλη των αντιθέσεων. Η «έρις» είναι ο πατέρας όλων. Αυτό το νόημα έχει η περίφημη φράση του «Πόλεμος πάντων πατήρ»

Δύο λοιπόν είναι τα βασικά προοδευτικά σημεία της φιλοσοφίας του Ηράκλειτου: ο υλισμός του και η διαλεχτική ερμηνεία των φαινομένων. Ο Ηράκλειτος είναι μία από τις πιο τολμηρές και ρωμαλέες διάνοιες. Η επίδρασή του και στους αρχαίους και στους νεότερους ήταν μεγάλη και γόνιμη. Και δίκαια θεωρείται σήμερα ο πατέρας της διαλεχτικής.

Η επίδρασή του, όπως είπα, ξεπέρασε τα χρονικά όρια της εποχής του και τα στενά σύνορα της πατρίδας του. Ο Ηράκλειτος άξιο παιδί της αρχαίας Ελλάδας, γίνεται ιδιαίτερα σήμερα, όπως άλλωστε όλα τα μεγάλα πνεύματα, άξιο παιδί της προοδευτικής ανθρωπότητας. Βοήθησε σημαντικά να ανοίξει ο δρόμος και για τον αρχαιοελληνικό και για το σύγχρονο γνήσιο ανθρωπισμό. Βοήθησε δηλαδή να λυτρωθεί ο άνθρωπος από το σκοταδισμό, από την πνευματική μυστικόπαθη σκλαβιά, για να ολοκληρώσει την ανθρώπινη υπόστασή του και να χτίσει μεγαλόπρεπο το ναό της επιστήμης. Πανέμορφα είναι τα λουλούδια, που φύτεψε ο  Ηράκλειτος στην κήπο του ανθρώπινου πολιτισμού.

Με τη σημερινή εορτή, που σεις, αγαπητοί φίλοι, οργανώσατε, υψώνεται ο φιλόσοφος Ηράκλειτος ο Εφέσιος σε φωτεινή βαλκανική μορφή και γίνεται ένας από τους συνδετικούς κρίκους για την αμοιβαία συνεννόηση, για την αμοιβαία αγάπη και φιλία ανάμεσα στους λαούς της Βαλκανικής. Θα χρειαστεί πολύ μεγάλη ακόμη προσπάθεια και ασάλευτη αποφασιστικότητα για να θεμελιωθεί η φιλία αναμεταξύ μας. Πολλά τα εμπόδια. Μα θα τα υπερνικήσουμε και θα ανοίξουμε διάπλατα το δρόμο. Η θέληση όλων μας χαλυβδώνεται, και άκαμπτη η αποφασιστικότητά μας. Η ζωή θα νικήσει την έχθρα και τη δυσπιστία,  η αγάπη θα λουλουδίσει. Η ειρήνη προχωρεί στο νικηφόρο αγώνα της. Με τη σημερινή μας εορτή προβάλλει τολμηρός σημαιοφόρος της και ο φιλόσοφος Ηράκλειτος.

Όλοι οι λαοί σήμερα βαδίζουν αποφασιστικοί για να καταργήσουν τον πόλεμο. Πυκνές οι φάλαγγές τους. Στην πορεία αυτή δίπλα στους άλλους βαλκανικούς λαούς συμβαδίζει και ο Ελληνικός λαός, παρ’ όλα τα εμπόδια που αντικόβουν το δρόμο του. Θα τα ξεπεράσει όμως. Είναι ασάλευτη η θέλησή του. Και χέρι με χέρι όλοι οι λαοί θα χτίσουν τον νέο πανανθρώπινο πολιτισμό, όπου θα βασιλεύει η αμοιβαία αγάπη και φιλία, για να θεμελιωθεί έτσι επάνω στη γη η ευτυχία όλης της ανθρωπότητας.

Αγαπητοί φίλοι, επιτρέψτε μου, πριν να κατέβω από το βήμα, να σας ευχαριστήσω από το βάθος της καρδιάς μου για την τιμητική σας πρόσκληση να πάρω μέρος στη σημερινή σεμνή εορτή.

Από τη δράση του Κώστα Σωτηρίου στην Ε.Δ.A.(4) : 1. Επιστολή διάψευσης σε δημοσίευμα της εφημερίδας το «ΒΗΜΑ» 14/10/1961 2. «Διακήρυξη» πριν από τις εκλογές 16/02/1964 3. «Διακήρυξη» μετά τις εκλογές του 1964 (Για την εξυγίανση της Ε.Δ.Α) 4. Επιστολή προς τον Πρόεδρο της Ε.Δ.Α Γιάννη Πασαλίδη μετά τις εκλογές του 1964 5. Πολιτικό κείμενο (μετά τις εκλογές του 1964) που περιλαμβάνει :α)κριτική ιστορική ανασκόπηση της πολιτικής που ακολούθησε η Ε.Δ.Α. β)Πρόταση : πολιτικές και οργανωτικές θέσεις που πρέπει να χαράξει .

1.Διάψευση στην εφημερίδα «ΤΟ Βήμα»

Στην εφημερίδα το «ΒΗΜΑ» δημοσιεύεται άρθρο με τίτλο «Η ΕΔΑ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΣΤΕΛΕΧΗ ΧΑΡΙΝ ΤΩΝ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΩΝ» 14/10/1961 όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι «Από τον συνδυασμόν απεκλείσθη ο γνωστός παιδαγωγός Κ. Σωτηρίου….» Μπορείτε να δείτε το απόκομμα της εφημερίδας εδώΕΦ. "ΒΗΜΑ": Ο Σωτηρίου διαψεύδει με επιστολή. Το χειρόγραφο μπορείτε να το δείτε εδώ: ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ

Σημείωση του Σωτηρίου: Η διάψευση δημοσιεύτηκε  

Αξιότιμε Κύριε Διευθυντά

 Η πληροφορία σας, η δημοσιευθείσα προχθές εις το «Βήμα» της 14 Οκτωβρίου (1961), ότι απεκλείσθην από τον συνδυασμόν Αττικής, παρ’ όλον ότι ήμουν ο μόνος εκλεγής κατά τας παρελθούσας εκλογάς βουλευτής δεν ανταποκρίνεται εις την αλήθειαν. Το αληθές είναι ότι παρ’ όλην την πίεσιν του κόμματος της ΕΔΑ, εις το οποίον έχω την τιμήν να ανήκω, ηναγκάσθην να μη δεχθώ την τόσον τιμητικήν δι εμέ υποψηφιότητα, κατόπιν αυστηράς εντολής του ιατρού μου, επειδή η υγεία μου είναι  βαθέως κλονισμένη.

Με την ευκαιρίαν αυτήν θέλω να σας τονίσω κι εγώ ότι ουδεμία κρίσις εξέσπασεν εις τους κόλπους της Ε.Δ.Α. Είμαστε όλοι αγωνισταί εις το πλευρόν του λαού και συμμετέχομεν εις τον εκλογικόν αγώνα, δια να ανοίξη ο δρόμος προς την αλλαγήν.

Θέλω να πιστεύω, κ. Διευθυντά, ότι θα δημοσιεύσετε την παρούσαν μου επιστολήν. Σας ευχαριστώ πολύ.

Με εξαιρετικήν τιμήν.

2. «ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ»

Χειρόγραφο κείμενο του με τίτλο «ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ» που έχει γραφτεί πριν από τις εκλογές της 16 Φλεβάρη 1964. Στο κείμενο αυτό αναλύει την πραγματική κατάσταση της χώρας και προτείνει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουν οι ψηφοφόροι της Ε.Δ.Α. Το χειρόγραφο μπορείτε να το δείτε εδώ:ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΧΕΙΡ  Το δακτυλογραφημένο εδώ:ΔΙΑΚ. ΔΑΚΤ.

1. Στις εκλογές στις 16 Φεβρουαρίου κρίνεται η τύχη της Δημοκρατίας. Διακυβεύονται οι δημοκρατικές ελευθερίες. Και χωρίς τις ελευθερίες αυτές που με ποτάμι το αίμα τις κατάχτησαν οι λαοί, αδύνατο ν’ ανοίξει στη χώρα μας ο δρόμος για το λυτρωμό και την προκοπή του λαού.

Αν δεν νικήσει θριαμβευτικά η Δημοκρατία, αν δεν συντριβεί η φασιστική δεξιά, επικίντυνες  βαρειές για πολλά χρόνια θα είναι οι συνέπειες. Καμιά αυταπάτη στο σημείο αυτό. Κανένας εφησυχασμός. Καμιά κοντόφθαλμη πολιτική. Μεγάλος ο κίνδυνος. Καινούργιες αλυσίδες, καινούργιες χειροπέδες ετοιμάζονται. Συντριπτική για τη Δεξιά και τις σκοτεινές δυνάμεις , που την υποστηρίζουν, πρέπει να είναι η νίκη της Δημοκρατίας.

2. Στις εκλογές, στις 3 του Νοέμβρη μεγάλες μάζες της Αριστεράς, το λιγότερο 300.000 αγνόησαν τη λαθεμένη γραμμή, που χάραξε η Εκτελεστική Επιτροπή του Κόμματός μας – της Ε.Δ.Α., παρ’ όλη τη διαφωνία ορισμένων μελών της, ψήφισαν με βαθειά συναίσθηση την Ένωση Κέντρου και έδωσαν τη νίκη στη Δημοκρατία. Μα η νίκη της Δημοκρατίας δεν εξασφαλίστηκε. Μεγάλος σήμερα ο κίντυνος και πιο σύνθετος. Οι σκοτεινές δυνάμεις αγωνίζονται με όλα τα μέσα να μη νικήσει το Κέντρο. Το παρασκήνιο δε θέλει να βγει από τις εκλογές στις 16 Φεβρουαρίου, η Ένωση Κέντρου με αυτοδύναμη πλειοψηφία. Θέλει Κυβέρνηση Κέντρου υπόδουλη στη Δεξιά. Είναι το πρώτο στάδιο για να προετοιμάσει το νέο Μεσία, όπως  πριν από δώδεκα χρόνια τον Παπάγο.

Γι αυτό για να εξασφαλίσουμε θριαμβευτική τη νίκη της Δημοκρατίας, καλούμε τον εργαζόμενο λαό να ψηφίσει την Ένωση του Κέντρου και να εκλέξει τους καλύτερους, τους πιο προοδευτικούς υποψηφίους του σ’ όλες τις εκλογικές περιφέρεις, εκτός από τις ακόλουθες οχτώ: πρώτη περιφέρεια Αθηνών, πρώτη περιφέρεια Πειραιώς, πρώτη περιφέρεια Θεσσαλονίκης, περιφέρεια Σερρών, Καβάλας, Λέσβου, Χανίων Κρήτης και Λευκάδος. Στις 8 αυτές περιφέρειες όλοι οι αριστεροί θα ψηφίσουμε το κόμμα μας – ΕΔΑ – και θα εκλέξουμε τους πιο ικανούς, τους πιο κατάλληλους και ανυστερόβουλους υποψήφιους, χωρίς να λογαριάσουμε αν είναι ή δεν είναι μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής. Έτσι θα εκπροσωπηθεί στη Βουλή η Αριστερά με 14-15 βουλευτές. Και είναι η ολιγάριθμη αυτή εκπροσώπηση αρκετή για σήμερα.

3. Δίνουμε με ήσυχη τη συνείδησή μας για δεύτερη φορά, την προσωρινή υποστήριξη στην Ένωση Κέντρου. Αυτό απαιτούν τα συμφέροντα του λαού. Αυτό είναι το χρέος μας. Και ζητούμε από την Ένωση Κέντρου να πραγματοποιήσει τις υποσχέσεις της , να καταργήσει όλα τα τυραννικά μέτρα, να αναστηλώσει την αστική Δημοκρατία, να ξεκαθαρίσει τον Κρατικό μηχανισμό, να χτυπήσει τις παρακρατικές νεοφασιστικές οργανώσεις, και να φέρει στο φως τα μεγάλα λαϊκά και εθνικά προβλήματα.

4.  Η Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΔΑ με σχετική πλειοψηφία χάραξε στις εκλογές στις 3 Νοέμβρη τη λαθεμένη γραμμή και αγωνίστηκε με πείσμα να μην έρθει με αυτοδύναμη πλειοψηφία η Ένωση Κέντρου. Εμπόδισε έτσι τη συντριβή της Δεξιάς. Αυτής της κοντόφθαλμης πολιτικής συνέπεια είναι οι εκλογές στις 16 Φεβρουαρίου.

Και για τις εκλογές τούτες, με τον κοντόφθαλμο και πάλι ελιγμό της να μην κατεβάσει συνδυασμούς στις 24 άγονες για μας εκλογικές περιφέρειες, χωρίς να το καταλαβαίνει, παίζει πάλι το παιχνίδι της Δεξιάς. Γιατί, ενώ παραχωρεί στην Ένωση Κέντρου 70 χιλιάδες το πολύ ψήφους, από το άλλο μέρος ζητάει στις 31 άλλες περιφέρειες όλοι οι αριστεροί – το λιγότερο 300 χιλιάδες – να ψηφίσουν ΕΔΑ. Έτσι παραχωρεί 70 χιλιάδες για να παγιδέψει τις 300 χιλιάδες. Και το αποτέλεσμα ποιο θα είναι; Το αποτέλεσμα με τη λαθεμένη αυτή ταχτική θα είναι να μη φέρει το Κέντρο αυτοδύναμη πλειοψηφία, και έτσι δε θα σχηματιστεί αυτοδύναμη δημοκρατική Κυβέρνηση. Θα ανοίξει λοιπόν ο δρόμος για να εμφανιστεί ο νέος Μεσίας και  να θάψουν οι αντιλαϊκές και αντεθνικές δυνάμεις για πολλά χρόνια τη Δημοκρατία.

Απροσμέτρητος ο κίνδυνος. Ο ελιγμός της Εκτελεστικής Επιτροπής θα βοηθήσει τη Δεξιά. Και η Δεξιά συγκεντρώνει και ανασυντάσσει  όλες της τις δυνάμεις και τις φανερές και τις μυστικές για να δέσει και πάλι και να φιμώσει τον ελληνικό λαό.

Με την πεποίθηση, πως εκτελούμε ύψιστο χρέος, όσο κιάν είναι βαρύ, όλοι οι αριστεροί πρέπει να ψηφίσουμε στις 37 εκλογικές περιφέρειες, - και όχι μόνο στις 24 άγονες – Κέντρο για να νικήσει θριαμβευτικά η Δημοκρατία. Για να μη σηκώσει κεφάλι η Δεξιά. Εμπρός όλοι να φράξουμε οριστικά το δρόμο στο φασισμό. Εμπρός όλοι για τη νίκη την ολοκληρωτική της Δημοκρατίας.

Νυν ο υπέρ πάντων αγών

3.«Διακήρυξη»

Χειρόγραφο κείμενό του με τίτλο «Διακήρυξη» που έχει γραφτεί μετά τις εκλογές του Φλεβάρη 1964 και υπογράφεται «Το κεντρικό Συμβούλιο για την εξυγίανση της ΕΔΑ» Μπορείτε να το δείτε εδώ:ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΧΕΙΡ.   Η «Διακήρυξη» όπως κυκλοφόρησε τυπωμένη σε πολύγραφο. Μπορείτε να την δείτε εδώ: ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΠΟΛ.

Στο βιβλίο «Ο ΚΩΣΤΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ» μπορείτε να διαβάσετε σχετικά με την περίοδο αυτή: "Ο ΚΩΣΤΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ"

Η Ε.Δ.Α βαδίζει στη διάλυσή της. Η αποσύνθεσή της έχει επικίντυνα ενταθεί. Βαρειές οι συνέπειες για το προοδευτικό λαϊκό κίνημα. Το κόμμα του δουλευτή λαού – η Ε.Δ.Α.- κατάντησε εμπόδιο στην προοδευτική πορεία του. Βασική αιτία για το κατάντημα αυτό της Ε.Δ.Α. είναι η λαθεμένη γενική και οργανωτική πολιτική, που με πείσμα και τυφλό φανατισμό εφαρμόζει η «σκληρή» ομάδα της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ε.Δ.Α.