«ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ» –ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ» - Χρονιά Β! Φλεβάρης 1928 Φυλλάδιο 6ο -7ο - Μια συζήτηση ανάμεσα στον Δ. Αλεξάντρου (Δ. Γληνός) και Κ.Α. Μήτρου (Κ. Σωτηρίου)

Απόσπασμα από το βιβλίο «Ο Κώστας Σωτηρίου αφηγείται» σελ. 41-42

«…Στα 1927 γίνεται η διάσπαση του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Οι ριζοσπαστικοί προοδευτικοί, οι αριστεροί, πάνε με το μέρος του Γληνού. Εκεί τοποθετήθηκα μαζί τους κι εγώ. Ο Γληνός έχει κάνει το άλμα …..  Εγώ είμαι μαζί μα το Γληνό, μα το άλμα το δικό μου θ’ αργήσει να γίνει. Τότε συντάσσει ο Γληνός την περίφημη διακήρυξη του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Την συνυπογράφουμε χωρίς καμιά συζήτηση όλα τα μέλη της διοικητικής επιτροπής του Ομίλου. Ανάμεσά τους και εγώ. Παρ’ όλα αυτά είμαι μακριά ακόμη από το «άλμα».  Απόδειξη είναι ια συζήτηση που δημοσιεύτηκε και που θα δημοσιευτεί στον τόμο τούτον ή τον άλλον. Μια συζήτηση που έγινε ανάμεσα στον Γληνό κι εμένα.  Του έθεσα το ερώτημα, του  είπα, πως πολλοί εκπαιδευτικοί πιστεύουν πως θα μπορούσαν οι προοδευτικοί δημοκρατικοί και σοσιαλιστές να καθορίσουν μια παιδεία υπεράνω από τις κοινωνικές, τις πολιτικές διαφορές. Ο Γληνός διαμαρτυρήθηκε. Δεν του είπα πως κι εγώ δεν είχα πειστεί ακόμη.»  

Η συζήτηση αυτή πρέπει να είναι αυτή που έγινε από τις στήλες της «Σχολικής Πράξης»

Στο αρχείο του υπάρχουν τα παραπάνω φύλλα της «Σχολικής Πράξης»

Το άρθρο του Δ. Αλεξάντρου (Δ. Γληνού) στη «Σχολική Πράξη» σε pdf: Δ. ΑΛΕΞΑΝΤΡΟΥ  

Το άρθρο του Κ. Α. Μήτρου (Κ. Σωτηρίου)  στη «Σχολική Πράξη» σε pdf: Κ.Α. ΜΗΤΡΟΥ  Δημοσιεύεται παρακάτω  

Κ.Α. ΜΗΤΡΟΥ

ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Διάβασα με μεγάλη προσοχή το άρθρο του κ. Αλεξάντρου στο προηγούμενο φυλλάδιο της «Σχολικής Πράξης», και θαύμασα πόσο δεξιότεχνα χειρίστηκε το θέμα και πως μας παρουσίασε ακαταμάχητα τα επιχειρήματά του. Όμως, όσο κιάν συμφωνώ μαζί του στην αφετηριακή του αντίληψη για τη σοβαρή αρώστεια της Μέσης Παιδείας μας και για τα βλαβερότατα αποτελέσματά της και στα παιδιά και στην κοινωνία, δεν μπορώ από το άλλο μέρος να συμφωνήσω ούτε για τη βαθύτερη αιτία της αρώστειας, ούτε για τα μέσα της θεραπείας που προτείνει ο κ. Αλεξάντρου. Πολύ λιγότερο δεν μπορώ να παραδεχτώ το τελικό συμπέρασμα πως «για να είναι κανείς αληθινός εργάτης της παιδείας, πρέπει να είναι σοσιαλιστής».

Φοβάμαι πολύ, πως ο κ. Αλεξάντρου δεν είναι όσο θα έπρεπε αντικειμενικός στην έρευνά του. Σαν να τον παρασέρνει η πίστη του στο σοσιαλισμό. Σαν να βλέπει όλα τα πράματα και τα καθαρά επιστημονικά με τα ματογιάλια του σοσιαλισμού. Η προσχηματισμένη πολιτική του πεποίθηση τον έκανε να υποτάξει την εκπαιδευτική μας μεταρύθμιση σε μια ορισμένη πολιτική, στην επικράτηση του σοσιαλισμού. Γι αυτό πιστέβω, πως στην τόσο ενδιαφερτική μελέτη του δεν έβγαλε αντικειμενικά συμπεράσματα, παρά μας υπέβαλε τις πολιτικές του επιθυμίες σαν αυταπόδεχτες αλήθειες.

Έχω, βέβαια, την υποχρέωση να αποδείξω τη γνώμη μου. Κι αυτό θα προσπαθήσω να κάνω σε τούτο μου το άρθρο.

Η επιχειρηματολογία  του κ. Αλεξάντρου είναι η ακόλουθη: Η αστική τάξη στην Ευρώπη, μας λέει, στην επαναστατική της ορμή, ζήτησε να αναγεννήσει την παιδεία, γιατί τότε της χρειαζόταν η παιδεία για να επικρατήσει οριστικά στον αγώνα της ενάντια στο φεουδαρχισμό. Γι’ αυτό τότε χτύπησε την εκκλησία, και την παπαδοκρατία, το σπουδαιότερο όπλο της φεουδαρχίας, αγκάλιασε τη θετική επιστήμη, και κήρυξε το ιδανικό του ανθρωπισμού. Σήμερα όμως αλάζει ολότελα η σκηνοθεσία. Σήμερα αρχίζει ν’ ανεβαίνει μια άλλη τάξη. Το προλεταριάτο αρχίζει να ξεκινάει και ζητάει τα δικαιώματά του. Η αστική λοιπόν τάξη γίνεται συντηρητική, αντιδραστική. Θέλει να συγκρατήσει την οικονομική της κυριαρχία και βλέπει ύποπτα και χτυπάει κάθε καινούργια ιδέα. Η αστική τάξη φοβάται πια την πρόοδο. Γι’ αυτό συμμαχεί με τους προτερινούς εχθρούς της, με την εκκλησία και την ιδεαλιστική φιλοσοφία, που και οι δυό τους της είναι της αστικής τάξης  πολύτιμοι σύμμαχοι, γιατί μορφινίζουν το λαό με τη βασιλεία των ουρανών. Από το άλλο μέρος το προλεταριάτο θέλει να γκρεμίσει το ψέφτικο οικοδόμημα του αστισμού, και γίνεται ο φορέας κάθε προόδου, γίνεται ο φορέας της οριστικής αναγέννησης του κόσμου. Μέσα στον κοινωνικό αυτόν αγώνα, στην πάλη των τάξεων, ένα από τα πιο επίκαιρα σημεία για την οριστική νίκη, είναι η παιδεία. Η αστική τάξη θέλει να τη χρησιμοποιήσει για να πνίξει κάθε καινούργια ιδέα. Προβάλει λοιπόν ψέφτικα περασμένα ιδανικά, που αυτή η ίδια τα χτύπησε και τα κλόνισε στην επαναστατική της ορμή, πισωδρομίζει την παιδεία σ’ αυτά τα ιδανικά, στενέβει τον ορίζοντά της και την περικλείνει μέσα σ’ ένα ορισμένο κύκλο ηθικές αξίες, που τις κηρύχνει αιώνιες και αναλοίωτες. Το προλεταριάτο πάλι θέλει κι αυτό να πάρει στα χέρια του την παιδεία. Πιστέβει, πως με την παιδεία θα ξυπνήσει τη λαϊκή μάζα, θα κλονίσει τον πνευματικό ζυγό της αστικής τάξης. Γι αυτό ανοίγει διάπλατα τις πόρτες να μπουν οι πραγματικές αλήθειες μέσα στην παιδεία, δηλαδή τα πορίσματα της επιστήμης, γιατί με την επιστήμη θα ξετινάξει στον αέρα τα φρούρια του πνευματικού ζυγού και θα φέρει την οικονομική απολύτρωση. Ώστε, μας λέει, ο κ. Αλεξάντρου, «κάθε μικρότερη διόρθωση της παιδείας είναι μάταιη. Ο σοσιαλισμός θα φέρει τη σωτήρια αλλαγή. Άρα οι λειτουργοί της παιδείας πρέπει ν’ αγκαλιάσουν το σοσιαλιστικό ιδανικό και η παιδεία ν’ αναδιοργανωθεί σοσιαλιστικά».

Ομιλία του Κ. Σωτηρίου στην Κοκινιά του Πειραιά για τον εορτασμό της οχτωβριανής ρωσικής επανάστασης - 11 του Νοέμβρη 1945

Το χειρόγραφο της ομιλίας μπορείτε να το δείτε εδώ σε pdf: Ομιλία 11/11/1945 Κοκινιά Πειραιά

Πρόλογος

Συγκεντρωθήκαμε σήμερα για να εκφράσουμε τη χαρά που μάς πλημμυρίζει στους λαούς της Σοβιετικής Ρωσίας, γιατί πρωτοπόροι αυτοί με την οχτωβριανή επανάσταση πριν 28 χρόνια και με την καθοδήγηση και τον άφθαστο ηρωισμό του κομμουνιστικού κόμματος έσπασαν τις αλυσίδες της οικονομικής, κοινωνικής και πνευματικής σκλαβιάς τους και ολοκληρωτικά ελεύτεροι άρχισαν πρώτα αυτοί να χτίζουν επάνω σε γερά θεμέλια το σοσιαλιστικό πολιτισμό. Η χαρά τους είναι και χαρά μας μα και χαρά και λαχτάρα όλων των κοινωνικά και πνευματικά σκλάβων λαών. Γιατί όλοι μας λαχταρούμε να βαδίσουμε με ελεύτερη τη δημιουργική μας δράση να βαδίσουμε στο δρόμο της προόδου, να υψωθούμε και να υψωνόμαστε ολοένα σε ανώτερο υλικό και πνευματικό επίπεδο και να αναπτύξουμε ο κάθε λαός τον εθνικό πολιτισμό, πανέμορφο λουλούδι μέσα στον κήπο του παγκόσμιου πολιτισμού, και στήριγμα της πανανθρώπινης ευτυχίας επάνω στη γη.

Συγκεντρωθήκαμε ακόμη να εκφράσουμε σήμερα που εορτάζουμε όλοι την κοσμοϊστορική επανάσταση του 1917, την ευχή – και η ευχή μας αυτή βγαίνει από τα τρίσβαθα της καρδιάς μας – στους λαούς της Σοβιετικής Ρωσίας, να ολοκληρώσουν το έργο τους, και με την ίδια ορμή να τελειώσουν το μεγαλόπρεπο οικοδόμημα της κοινωνικής δικαιοσύνης και της παγκόσμιας ειρήνης. Μαύρα σύννεφα απλώνονται στον ορίζοντα. Τα «μαύρα μέτωπα» οι δυνάμεις του σκοταδισμού και της αντίδρασης συσπειρώνονται. Θέλουν να στήσουν φραγμούς, να αντικόψουν το παγκόσμιο λαϊκό ρέμα, να πνίξουν τη λαχτάρα, να ξεριζώσουν τον πόθο για μια καλύτερη ευτυχισμένη ζωή. Μάταιος ο κόπος τους και άχρηστη η φαρέτρα τους. Η οχτωβριανή επανάσταση ηλεχτρίζει όλον τον κόσμο και προδικάζει την οριστική ήττα τους.

Συγκεντρωθήκαμε ακόμη να εκφράσουμε το θαυμασμό μας στους λαούς της Σοβ. Ένωσης για το θαύμα που πραγματοποίησαν. Το θαύμα αυτό δεν είναι αποτέλεσμα υπεργήινων, υπερφυσικών δυνάμεων. Ποτίστηκε με το αίμα εκατομμυρίων σκλάβων, ριζώθηκε στον πόνο και την αγωνία τους, ξεπήδησε  ελπιδοφόρο με την οχτωβριανή επανάσταση και δημιουργήθηκε με τη χαλυβδωμένη θέληση και την ενσυνείδητη αποφασιστικότητα του ρωσικού λαού. Είναι αποτέλεσμα του μόχτου και του ενθουσιασμού των. Υψώνεται μεγαλόπρεπο μπροστά μας και μας υψώνει, υψώνει τον άνθρωπο σε κυρίαρχο των πεπρωμένων του, σε οδηγητή τη μοίρας του.

Συγκεντρωθήκαμε ακόμη για να εκφράσουμε τη βαθιά ευγνωμοσύνη μας στους λαούς της Σοβ. Ρωαίας. Ευγνωμοσύνη γιατί με το ορμητικό κατέβασμα του άφθαστου σε ηρωισμό κόκινου στρατού ο ξεσηκωμένος ελληνικός λαός, ο δουλευτής λαός, με τους ήρωες της εθνικής αντίστασης έδιωξε το βάρβαρο καταχτητή από το ιερό έδαφος της πατρίδας μας και ανάχτησε τη λευτεριά του. Ευγνωμοσύνη βαθύτερη ακόμη γιατί οι λαοί της Σοβ. Ένωσης άνοιξαν το δρόμο του λυτρωμού και σε μας. Το παράδειγμα τους μας ηλεχτρίζει και μας πλημμυρίζει ο ενθουσιασμός και χαλυβδώνεται η αποφασιστικότητά μας να ξεπεράσουμε κι εμείς όλα τα εμπόδια, όσο δυσκολοπέραστα κι αν είναι, όσο ανηφορικός κιάν είναι ο δρόμος, όσο σκληρός κιάν είναι ο αγώνας μας. Ευγνωμοσύνη ακόμη γιατί απόδειξαν πως οι ιδρυτές του επιστημονικού σοσιαλισμού, ο Marx και Engels και οι αντάξιοι διάδοχοί τους και εφαρμοστές Λένιν και Στάλιν δεν είναι ουτοπιστές, παρά είναι οι μεγαλύτεροι ευεργέτες της ανθρωπότητας, γιατί πάλεψαν σκληρά και θεμελιώνουν την  πανανθρώπινη ευτυχία. Οι λαοί της Σοβ. Ένωσης απόδειξαν πως ο επιστημονικός σοσιαλισμός δεν είναι ουτοπία, δεν είναι φευγαλέο ρωμαντικό οικοδόμημα. Χειροπιαστή η απόδειξη. Πανέμορφο το οικοδόμημα του σοσιαλισμού μπροστά  στα μάτια μας. Η αχτινοβολία του παγκόσμια. Το σοβιετικό καθεστώς δοκιμάστηκε με δραματικό τρόπο στο χωνευτήρι του παγκόσμιου πολέμου. Δοκιμάστηκε άνθεξε, νίκησε σ’ όλους τους τομείς. Ο κόκινος στρατός μεγαλούργησε. Έγινε ο ελευτερωτής των λαών, ο εκδικητής, ο τροπαιοφόρος, ο εκριζωτής του φασισμού, ο άγρυπνος φρουρός της ειρήνης.

Ας ρίξουμε μια ματιά στο οικοδόμημα του σοσιαλισμού. Είναι ο καλύτερος τρόπος να εορτάσουμε την οχτωβριανή ρωσική επανάσταση.