ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΑΣ ΕΠΑΥΣΕ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙ

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ελεύθερος»  στη στήλη «Μια μεγάλη κοινωνική έρευνα»

«Επικίνδυνη η θεωρεία ότι το παιδί  «διανύει το μυθολογικόν στάδιον».

 Πρέπει ν’ αναληφθή γενική σταυροφορία δια την μελλοντικήν ευτυχίαν του παιδιού».

Αι απόψεις του παιδαγωγού κ. Κώστα Σωτηρίου – 6 Δεκεμβρίου 1954

Ο παιδαγωγός κ. Σωτηρίου μας είπε τα ακόλουθα εν σχέσει με την ερευνά μας «Το παιδί μας έπαυσε να είναι παιδί»:

«Νομίζω απαραίτητο πριν να απαντήσω στο ερώτημά σας να βγάλω από

τη μέση μερικές παρεξηγήσεις που μπορεί να γεννήθηκαν στους αναγνώστες σας.

Και πρώτα το ερώτημά σας «Το παιδί μας έπαυσε να είναι παιδί» νομίζω πως δεν είναι καλά διατυπωμένο και δίνει αφορμή για παρεξήγηση. Το παιδί στην παιδική ηλικία δεν μπορεί να πάψη να είναι παιδί. Μπορεί  να μην τρέφεται καλά, μπορεί να είναι άρρωστο και κακομοιριασμένο, μπορεί η ανάπτυξή του να βαδίζει με αργό ρυθμό, να καθυστερήσει ή να πάρει στραβό και ανώμαλο δρόμο, μπορεί η μόρφωσή του να μην είναι εκείνη που πρέπει, μπορεί η προσωπικότητά του να μην αναπτυχθεί σε όλες της τις πλευρές, όμως το παιδί δεν παύει να είναι παιδί το παιδί είναι παιδί.

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι αν το παιδί έπαψε να είναι παιδί. Το πρόβλημα είναι : Τα παιδιά μας σήμερα έχουν όλα  όλες τις ευκαιρίες να ζήσουνε πλούσια μέσα στη δημιουργική χαρά τη ζωή τους. Έχουν  όλα όλες τις δυνατότητες κοινωνικές και οικονομικές να αναπτύξουνε πλούσια τις σωματικές και ψυχικές τους ικανότητες. Είναι ανοικτός και ανεμπόδιστος ο δρόμος για να μεστώση και να ανθίση η προσωπικότητά τους;

Δεν πρέπει επίσης να συγχέουμε την ψυχοσωματική λειτουργία που λέγεται «παιχνίδι» με τα διάφορα παιχνίδια που παίζουνε μικροί και μεγάλοι. Αν τα παιδιά στην πόλη δεν παίζουνε σήμερα , όπως λέτε, την αμπάριζα, την μέλισσα , τα σκλαβάκια, αυτό δεν θα ειπεί πως δεν ενδιαφέρονται για το «παιχνίδι» και γι’ αυτό πάψανε να είναι παιδιά. Αυτό θα ειπή πως δεν ενδιαφέρονται γι’ αυτά τα παιχνίδια που μπορεί να συγκινούσαν εμάς τους ενήλικους, όταν είμαστε παιδιά. Ενδιαφέρονται  όμως για άλλα παιχνίδια. Και όλα αυτά τα νέα παιχνίδια – φρούτα τα περισσότερα της πολεμοκάπηλης προπαγάνδας και της πολεμοκάπηλης βιομηχανίας – είναι σήμερα προ πάντων τα πολεμικά, τα γκανγκστερικά, τα καουμπόϊκα, τα ταρζανικά. Τα παιδιά μας, λοιπόν, παίζουνε, μα παίζουνε πολύ επικίνδυνα για την ανθρωπιστική τους ψυχική εξέλιξη.

Ο «ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ»

Είναι επίσης λάθος και λάθος μεγάλο να πιστεύουμε πως το παιδί πρέπει να ζει στο «δικό του φανταστικό κόσμο» και πως για να είναι παιδί πρέπει να αναπνέη μέσα στην ατμόσφαιρα αυτού του φανταστικού κόσμου γατί, μας λένε το παιδί  «διανύει το μυθολογικόν στάδιον».  Έτσι γεννιέται η παρεξήγηση, πως άμα βγάλουμε το παιδί από το «φανταστικό», τον παραμυθένιο κόσμο» του σκοτώνουμε την παιδικότητα και το παιδί παύει να είναι παιδί.

Θα πηγαίναμε πολύ μακριά, αν επιχειρούσα να αναλύσω πως γεννήθηκε και από πού πηγάζει η αντίληψη αυτή και να εξηγήσω τι επιδιώκει και για ποια παιδιά μας μιλάει. Όμως η αντίληψη αυτή έχει τραγικές συνέπειες για το παιδί. Το παιδί με κανέναν τρόπο  δεν πρέπει να κλειστή μέσα στον παραμυθένιο κόσμο. Ψεύτικη θα είναι η χαρά του και στραβό δρόμο θα πάρη η ψυχική του εξέλιξη. Αν θέλουμε τα παιδιά μας να χαρούνε την δημιουργική χαρά, αν θέλουμε να ζήσουνε πλούσια και ευτυχισμένα τη ζωή τους, πρέπει εμείς οι ενήλικοι να τους χτίσουμε τον πραγματικό παράδεισο  επάνω στη γη και μέσα εκεί, μέσα στη ζωντανή πραγματικότητα να αναπτύξουν πλούσια την προσωπικότητά τους  για να συνεχίσουν όταν ενηλικιωθούνε το δημιουργικό τους έργο.

Χτίσαμε όμως εμείς οι ενήλικοι τον παράδεισο για τα παιδιά μας; Και αν δεν τον χτίσαμε μπορεί να χτιστή ή μήπως είναι καθαρή ουτοπία;

Στο πρώτο ερώτημα όλοι, όσοι, πήρανε μέρος στην έρευνά σας, όλοι, έδωσαν αρνητική απάντηση. Και πολύ σωστά. Τραγικές είναι οι συνθήκες όπου μέσα ζη σήμερα η νέα γενιά. Αμέτρητα τα πεινασμένα και εξαθλιωμένα παιδιά. Αμέτρητα τα χαλασμένα από την κακή ανατροφή. Χιλιάδες τα άρρωστα και  κακομοιριασμένα. Η ιατρική περίθαλψη για τα παιδιά του λαού σχεδόν ανύπαρχτη. Το δρεπάνι του χάρου θερίζει αλύπητα παιδικές ζωές. Η αστική οικογένεια συγκλονισμένη συθέμελα, η οικογενειακή ανατροφή παραμελημένη. Η κρατική στοργή για τη μητέρα και το παιδί ανύπαρκτη. Η κοινωνική αδικία και η κοινωνική ανισότητα εγκληματική για το παιδί. Πυκνά τα μαύρα σύννεφα του πολέμου. Τα ναρκωτικά, τα πορνογραφικά αναγνώσματα, τα πορνογραφικά θεάματα, οι γκανγκστερικές ταινίες χύνουν το δηλητήριο και κλονίζουν τη σωματική και ψυχική υγεία της νεολαίας. Και παράλληλα η παιδεία μας διαποτισμένη με το μεσαιωνικό σκοταδιστικό πνεύμα, αποχωρισμένη από τη ζωή, δουλική στα συμφέροντα της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, αντιλαϊκή αντιπροοδευτική, χωρίς ζωντανά ιδανικά. Ο αναλφαβητισμός φουντώνει, η αγραμματοσύνη θεριεύει.

Μέσα σ’ αυτές  τις συνθήκες ζούνε λίγο πολύ τα παιδιά μας. Αντί παράδεισος σωστή κόλαση. Η παιδική χαρά δηλητηριάζεται, η ψυχική εξέλιξη διαστρεβλώνεται, η ηθική ανάπτυξη παραστρατίζει, τα παιδικά ελαττώματα τροφοδοτούνται πλούσια, το παιδικό έγκλημα ρίχνει βαθειά τις ρίζες. Ο ανθρωπισμός εξευτελίζεται και κατάντησε σωστή απάτη. Ο κίνδυνος μεγάλος.

*

Μπροστά  σ’ αυτή τη τραγική κατάσταση, η εκκλησία, η ακαδημία, τα πανεπιστήμια σωπαίνουν. Καμιά  επίσημη διαμαρτυρία. Οι ακαδημαϊκοί, οι καθηγητές κουνάνε κρυφά θλιβερά το κεφάλι τους κλείνουν όμως το στόμα τους και στρογγυλοκάθονται στις θέσεις τους. Και από τους λιγοστούς που μιλάνε, άλλοι περιορίζονται να γίνουνε «φωνή βοώντος εν τη ερήμω» και άλλοι διαπιστώνουν την θλιβερή κατάσταση, δίνουν όμως παραπλανητικές ερμηνείες, μερικοί μάλιστα προσπαθούν και να τη δικαιολογήσουν. Οι δαλαϊλάμηδες πάλι του υπουργείου της Παιδείας με τα μέτρα που προτείνουν, προσπαθούν να πυκνώσουνε τον σκοταδισμό. Και το επίσημο κράτος εορτάζει την εβδομάδα του παιδιού, την ημέρα της μητέρας, την ημέρα του δασκάλου, εξυμνεί τη λιτότητα και την αυτοθυσία ψέλνει ύμνους, σκορπάει υποσχέσεις , μα από το άλλο μέρος περιορίζει τις πιστώσεις για την κοινωνική πρόνοια και την παιδεία και βυθίζει ολοένα και περισσότερο στην υλική και ψυχική εξαθλίωση και τα παιδιά του λαού και την εργαζόμενη μητέρα και τον παραπεταμένο δάσκαλο.

Γιατί αυτή  η απονιά; Δεν βλέπει  το κράτος και οι επίσημοι εκπρόσωποί του τον κίνδυνο που διατρέχει η νέα γενιά; Είναι τάχα αδυναμία στην οργάνωση; ‘Η μήπως  είναι μέσα στο πρόγραμμα της ντόπιας και ξένης πλουτοκρατίας, να κρατάνε τον λαό και τη νεολαία στην  εξαθλίωση  και στο σκοταδισμό, για να γίνεται ακόμη πιο εντατική η εκμετάλλευση. Ας κρίνει ο αναγνώστης και ας βγάλει τα συμπεράσματά του.

Ένα όμως πρέπει να τονιστεί: Για να διορθωθεί η κατάσταση χρειάζεται αγώνας. Και ο αγώνας πρέπει να είναι επίμονος. Γιατί θα πρέπει ν’ αντιμετωπισθούν πολλαπλά συμφέροντα και πολυποίκιλες επιρροές. Πρέπει να γίνει αληθινή σταυροφορία για την ευτυχία του παιδιού. Όλοι όσοι αγαπούνε πραγματικά το παιδί πρέπει να πάρουνε μέρος στη σταυροφορία αυτή. Όλες οι προοδευτικές δυνάμεις πρέπει να ενωθούνε για να σώσουμε το παιδί. Όλοι πρέπει να αγωνιστούμε για να βγάλουμε όλα τα εμπόδια και να ανοίξουμε το δρόμο για την αρμονική και πλούσια σωματική και ψυχική εξέλιξη του παιδιού. Ο αγώνας θα είναι σκληρός, μα και το έπαθλο της νίκης πολύτιμο. Καμιά θυσία δεν είναι μεγάλη για την ευτυχία του παιδιού. Και καμιά ικανοποίηση για μας τους ενήλικους δεν είναι βαθύτερη από το γέλιο, τη δημιουργική χαρά του παιδιού από το λουλούδισμα της προσωπικότητάς του.

Και ας μη μας ειπή κανείς πως ο παράδεισος του παιδιού στη χώρα μας είναι ουτοπία. Θα πραγματοποιηθεί και σε μας, όπως πραγματοποιήθηκε και στις χώρες εκείνες όπου χτίζεται ο καινούργιος κόσμος.

Άμα αρθούνε οι αιτίες που κρατάνε το παιδί βυθισμένο στην εξαθλίωση, άμα αποκατασταθεί η κοινωνική δικαιοσύνη και η κοινωνική ισότητα για το παιδί τότε θα είναι προετοιμασμένο το έδαφος για να θεμελιώσουμε και εμείς την ευτυχία του παιδιού».

Ολόκληρη την έρευνα μπορείτε να την κατεβάσετε σε pdf εδώ: ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΑΣ ΕΠΑΥΣΕ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙ;
Πίνακας περιεχομένων

Eφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ	ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ «ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ» ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΑΣ ΕΠΑΥΣΕ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙ;
1ον 26 Νοέμβρη  σελίδα 1-2 Εβγήκε πρόωρα από την ηλικία του- Οι πόλεμοι, η δυστυχία, ο φόβος εσκότωσαν την τρυφερή παιδική ψυχή.- Βουβά τα κέντρα «παιδικής χαράς» και οι τόποι του παιχνιδιού. ΟΜΙΛΟΥΝ ΟΙ κ.κ. ΚΑΤΣΑΡΑΣ, ΛΟΥΒΑΡΗΣ ΚΑΙ ΠΑΠΑΜΑΥΡΟΣ Σημείωση : στο 1ο είναι μόνο ο Λουβαρης
2ον 27 Νοέμβρη σελίδα 3-4 ΟΜΙΛΟΥΝ ΟΙ κ.κ. ΚΑΤΣΑΡΑΣ ΚΑΙ ΠΑΠΑΜΑΥΡΟΥ
3ον 29 Νοέμβρη σελίδα 5-6 ΟΜΙΛΟΥΝ ΟΙ κ.κ ΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ ΚΑΙ Η κ. Μ. ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ Σημείωση : του Θεοδωρίδη δεν είναι ολόκληρη λείπει ένα κομμάτι από την εφημερίδα
4ον 30 Νοέμβρη σελίδα 7-8 Επικίνδυνος η αύξησις της παιδικής εγκληματικότητος. – Η διαφθορά και η επίδρασις των κινηματογραφικών έργων και των κακών αναγνωσμάτων.- Η εκπαίδευσις δεν ανταποκρίνεται εις τας εκ των μεταβολών της ελληνικής μεταπολεμικής κοινωνίας μας ανάγκας ΟΜΙΛΟΥΝ ΟΙ κ.κ. ΒΛΗΣΙΔΗΣ ΚΑΙ  Γ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ
5ον 1  Δεκέμβρη σελίδα 9 Και οι ξένοι επιστήμονες διεπίστωσαν ότι τα παιδιά εις την Ελλάδα έπαυσαν να είναι παιδιά. – Τα αίτια πού σκοτώνουν την παιδική τους ψυχή. – Τι είναι εκείνο που αφαιρεί την χαρούμενη έκφρασιν από το πρόσωπό τους. – Οικογενειακό περιβάλλον, προσχολική και σχολική αγωγή ΟΜΙΛΟΥΝ ΟΙ κ.κ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΥΦΗΓΗΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΙΑΤΡΟΣ κ. ΠΑΠΑΦΡΑΓΚΟΥ
6ον 2  Δεκέμβρη σελίδα 10-11 Η εγκληματική επίδρασις του κινηματογράφου επί του παιδιού.- Να ληφθούν μέτρα ώστε το παιδί να μη τρέφεται από τον υπόκοσμο.- Το καθήκον του κράτους και της εκκλησίας. ΟΜΙΛΟΥΝ Η Κα ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΙ Ο κ. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ
7ον 3  Δεκέμβρη σελίδα 12-13 Το μεγαλύτερον θύμα της μεταπολεμικής εποχής.- «Αντί αφορισμού, λάδι στην κοινωνική πληγή η οποία λέγεται τρόπος της σημερινής ζωής των ενήλικων» ΟΜΙΛΟΥΝ : ΟΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΙ κ.κ. ΜΠΑΣΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ
8ον 4  Δεκέμβρη σελίδα 14-15 Διατρέχει τον μεγαλύτερον κίνδυνον.- Πως μπορεί νας αλλάξη επι το καλύτερον η ψυχολογία του παιδιού. ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΙΣ Μ’  ΕΝΑΝ ΠΑΤΕΡΑ
9ον 6 Δεκέμβρη Κ.Δ ΣΩΤΗΡΙΟΥ
10ον 7  Δεκέμβρη σελίδα 16 Αι διαπιστώσεις του Α’ Πανελληνίου Συνεδρίου Προστασίας Παιδιού.- Μία αποκαλυπτική έκθεσις της Κας Γεδεών.- Η επίδρασις του πολέμου και της κατοχής.
11ον 8  Δεκέμβρη σελίδα 17-18 Αι διαπιστώσεις του Α’ Πανελληνίου Συνεδρίου Προστασίας Παιδιού.- Μία αποκαλυπτική έκθεσις της Κας Γεδεών.- Η επίδρασις του πολέμου και της κατοχής.
12ον 9  Δεκέμβρη σελίδα 19-20 Αι διαπιστώσεις του Α’ Πανελληνίου Συνεδρίου Προστασίας Παιδιού.- Μία αποκαλυπτική έκθεσις της Κας Γεδεών.- Η επίδρασις του πολέμου και της κατοχής.
13ον 10  Δεκέμβρη σελίδα 21-22 Αι αλλαγαί που επήλθον εις την ζωήν από τον πόλεμον εμπόδιζαν την κανονικήν εξέλιξιν του παιδιού. Το βλέμμα η στάσις και οι εκδηλώσεις του σημερινού παιδιού, αποκαλύπτουν ότι αυτό είναι πληροφορημένο «για όλα» και μάλιστα κατά τον πλέον βρώμικο τρόπο ΤΙ ΑΠΕΚΑΛΥΨΕΝ ΕΙΣ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΑΙΔΙΟΥ Η κ. ΙΜΒΡΙΩΤΗ
15ον 15  Δεκέμβρη σελίδα 23 Τα δικαιώματα του παιδιού και το καθήκον της πολιτείας ΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ κ. ΑΛΙΦΕΡ…