Διδασκαλείο Θηλέων Πειραιά 1928-1935 1. Πρακτικά Συνεδριάσεων Συλλόγου 2. Λογοδοσία του Διευθυντού κ. Σωτηρίου 21 Ιουνίου 1931 (Σχ. έτος 1930-1931) & 23 Ιουνίου 1932 (Σχ. έτος 1931-1932)

Τα Πρακτικά Συνεδριάσεων του Συλλόγου του Διδασκαλείου Θηλέων  Πειραιώς

Αρχή 6 Οκτωβρίου 1928. Λήξις 20/2/1935

Πρόκειται για τα Πρακτικά του Συλλόγου των Καθηγητών του Διδασκαλείου που δημοσιεύονται εδώ σε αρχεία pdf:
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1928-1929, 1929-1930,1930-1931
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1931-1932
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1932-1933
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1933-1934

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1934-1935 Α

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1934-1935 Β

Σχολικό έτος 1930-1931

Λογοδοσία 21 Ιουνίου 1931

Σύντομη περίληψις της ομιλίας του Διευθυντού του Διδασκαλείου κ. Σωτηρίου

Ο Κώστας Σωτηρίου είναι γνωστό ότι πολλές φορές μιλούσε με σημειώματα.

Εδώ σε pdf μπορείτε να δείτε την πρόσκληση στην Εορτή της Λογοδοσίας,

το σημείωμα του Κ. Σωτηρίου και την χειρόγραφη  περίληψη της ομιλίας

 όπως υπάρχει στο αρχείο μάλλον από κάποιον δημοσιογράφο

 της εποχής που μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω.
 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ-ΣΗΜΕΙΩΜΑ-ΠΕΡΙΛΗΨΗ 

Εις την αρχήν της ομιλίας του ο κ. Σωτηρίου εκφράζει την βαθυτάτην ευγνωμοσύνην των καθηγητών και διδασκαλισσών προς τον κ. Δήμαρχον Πειραιώς και τα μέλη του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου του Διδασκαλείου δια τον ενθουσιασμόν και αγάπην την οποίαν τρέφουν και προς το Διδασκαλείον και προς την όλην εκπαίδευσιν της πόλεως Πειραιώς.

Επίσης ο κ. Σωτηρίου εκφράζει και την ευγνωμοσύνην του προς τον Σύλλογον των Καθηγητών και Διδασκαλισσών του Διδασκαλείου δια τον ενθουσιασμόν τους και την αφοσίωσιν με την οποίαν εκτελούν το καθήκον τους.

Το πρώτον σημείον το οποίον έθιξε ο κ. Σωτηρίου εις την χθεσινήν Λογοδοσίαν του είναι ο πλουτισμός του Διδασκαλείου με άφθονα εποπτικά μέσα.

Το Διδασκαλείον έχει σήμερον πλουσίαν συλλογήν οργάνων Φυσικής Χημείας και Παιδολογίας δια την οποίαν εδαπανήθησαν 120 χιλιάδες δραχμές.

Επίσης το Διδασκαλείον έχει πλουσίαν συλλογήν προπλασμάτων ανθρωπολογίας και κατέχει μοναδικήν συλλογήν πινάκων και χαρτών, την οποίαν κανένα άλλο σχολείον του Κράτους δεν έχει και δη:

Δια το μάθημα των Θρησκευτικών 41 πίνακες

Δια το μάθημα της Ζωολογίας       160 πίνακες

Δια το μάθημα της Φυτολογίας      136 πίνακες

Δια  το μάθημα της Ιστορίας και Ιστορίας Πολιτισμού 140 πίνακες

Δια το μάθημα της Γεωγραφίας        96 πίνακες

Δια το μάθημα της Κοσμογραφίας    18 πίνακες

Επίσης το Διδασκαλείον απέκτησε αρκετά πλουσίαν συλλογήν Παιδαγωγικών παιχνιδιών δια το Δημοτικόν σχολείον. Δι όλα ταύτα εδαπανήθησαν 210 χιλιάδες δραχμές,  υπάρχουν δε διαθέσιμοι εις τα Ταμεία της σχολικής Επιτροπής του Διδασκαλείου άλλαι 200 χιλιάδες δραχμαί δια την συμπλήρωσιν του εφοδιασμού του Διδασκαλείου και δι άλλα ακόμη εποπτικά μέσα εκ των οποίων τα σπουδαιότερα είναι τα κατάλληλα παρασκευάσματα δια προβολάς εικόνων και μικροσκόπια.

Το δεύτερον σημείον το οποίον ανέπτυξεν ο κ. Σωτηρίου κατά την Λογοδοσίαν του είναι η μεγίστη μέριμνα η οποία ελήφθη δια την υγείαν των μαθητριών.

Α) Το Μαθητικόν Συσσίτιον του Διδασκαλείου ελειτούργησε και εφέτος κατά τον πλέον Παιδαγωγικόν τρόπον και απέσπασε τα συγχαρητήρια όλων των επισκεπτών.

Το Υπουργείον της Παιδείας δι εγκυκλίου του προβάλλει το Συσσίτιον του Διδασκαλείου ως παράδειγμα προς μίμησιν.

Β) Δια καταλλήλου διαρρυθμίσεως του Προγράμματος του Διδασκαλείου και Δημοτικού σχολείου εκτυπήθη η Λερναία Ύδρα των σχολείων της Ελλάδος η πνευματική κόπωσις των παιδιών. Περιορίσθη η διδακτική ύλη, ελήφθησαν τα δέοντα μέτρα ώστε αι μαθήτριαι του Διδασκαλείου και Δημοτικού να μαθαίνουν τα μαθήματά τους μέσα στο σχολείο κατά την ώρα της διδασκαλίας, ώστε να είναι εντελώς περιττή η κατ’ οίκον εργασία των κοριτσιών. Διερρυθμίσθη το ζήτημα των Διαγωνισμών και εξετάσεων κατά τον πλέον επιεική τρόπον μέχρις ότου το Υπουργείον της Παιδείας αποφασίσει και καταργήσει το βάρβαρον τούτο μέτρον.

Επεστήθη η προσοχή ιδιαιτέρως δια το Δημοτικόν σχολείον να γίνωνται  τα μαθήματα όσο το δυνατόν περισσότερον εις το ύπαιθρον και καθιερώθη εις το πρόγραμμα του σχολείου ως μάθημα ο σχολικός περίπατος.

Το τρίτον σημείον το οποίον έθιξε λίαν συντόμως κατά την Λογοδοσίαν του ο κ. Σωτηρίου είναι η γενομένη μεταρρύθμισις του προγράμματος του Διδασκαλείου και του Δημοτικού σχολείου.

Όλαι αι γενόμεναι μεταρρυθμίσεις ήσαν αποτέλεσμα πολυώρων συνεδριάσεων του Συλλόγου των Καθηγητών και Διδασκαλισσών του Διδασκαλείου, και πάσα απόφασις ελαμβάνετο με παμψηφείαν.

Το Διδασκαλείον ακολούθησαν εις το σημείον τούτο τα πορίσματα της παιδικής ψυχολογίαας και τα σοφά διδάγματα των σοφών συγχρόνων παιδαγωγών έπαυσε πλέον να ανήκη εις τον τόπον του παλαιού σχολείου, και βαδίζει με σύνεσιν και περίσκεψιν εις την οδόν της προόδου δια να φθάση όπως ελπίζουμε τάχιστα εις την πρωτοπορίαν της Εκπαιδευτικής Αναγεννήσεως της χώρας μας.

Ότι δε αι εφαρμοσθείσαι μεταρρυθμίσεις καλώς εγένοντο αποδεικνύεται από την προ ημερών κοινοποιηθείσαν εγκύκλιον του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου του Υπουργείου της Παιδείας, εις την οποίαν τονίζεται ότι το Υπουργείον της Παιδείας θα προβή εις την μεταρρύθμισιν του Προγράμματος των σχολείων του Κράτους.

Αλλά και ένα άλλο πρόβλημα σπουδαιότατον δια την πόλιν του Πειραιώς αντιμετώπισε το Διοικητικόν Συμβούλιον του Διδασκαλείου.  

Είναι γνωστόν ότι αι  απόφοιτοι του Διδασκαλείου λόγω του γνωστού νόμου περί «Διορισμού των λειτουργών της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως» ούτε εις τον Πειραιά είναι δυνατόν να διορισθή – το απαγορεύει τούτο ο νόμος – και ευρίσκουν μεγίστην δυσκολίαν να διορισθούν εις άλλα μέρη, διότι συμφώνωνς με τον Νόμον προτιμώνται οι εντόπιοι.

Η Δημοτική αρχή θα ζητήση διά ψηφίσματος του Δημοτικού Σμβουλίου την τροποποίησιν του σχετικού νόμου το δε Διοικητικόν Συμβούλιον του Διδασκαλείου, όπως ανέπτυξε δια μακρόν  εις την Λογοδοσίαν του ο κ. Σωτηρίου, απεφάσισε από του επομένου έτους να λειτουργήση δια την πρώτην τάξιν του Διδασκαλείου εν μόνον τμήμα με 40 το πολύ μαθητρίας,  εις αντάλλαγμα δε του καταργουμένου δευτέρου τμήματος απεφασίσθη η ίδρυσις της Πρώτης Επαγγελματικής σχολής των κοριτσιών.

Εις την σχολήν ταύτην θα εισαχθούν μαθήτριαι τελειόφοιτοι εξαταξίου Δημοτικού σχολείου και εκτός της γενικής μορφώσεως την οποίαν θα λάβουν, θα εκμάθουν δια  της καταλλήλου παιδεύσεως και εν επάγγλμα, ώστε εξερχόμεναι εκ  της επαγγελματικής σχολής να έχουν όλα τα εφόδια ώστε και τιμίως να βιοπαλαίσουν και τας οικογενείας των να βοηθήσουν.

Μετά ταύτα ο κ. Σωτηρίου ανεκοίνωσε τα αποτελέσματα του Διδασκαλείου και Δημοτικού σχολείου ανέφερε τα ονόματα των βραβευθεισών και επαινευθεισών μαθητριών, και τέλος δια συγκινηκοτάτης προσλαλίας του απεχαιρέτησε τας τελειοφοίτους μαθητρίας του Διδασκαλείου τας οποίας υπέμνησε τας υποχρεώσεις τας οποίας αναλαμβάνουν και ηυχήθη προς αυτάς να ευδοκιμήσουν και ως διδασκάλισσαι και ως καλώς μορφωμέναι και γνήσιαι Ελληνίδες μητέρες.


Σχολικό έτος 1931-1932
23 Ιουνίου 1932

Η ομιλία του Διευθυντού του Διδασκαλείου

κ. Κ. Σωτηρίου στην εορτή της «Λογοδοσίας»

του Διδασκαλείου

(Δημοσιεύουμε πλατειά περίληψη της ομιλίας του κ. Σωτηρίου κατά

την χτεσινήν εορτήν του Διδασκαλείου)

 Δακτυλογραφημένο κείμενο

 το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ σε pdf:

ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 1932

Κύριε Υπουργέ, Κύριε Δήμαρχε, Κυρίες και Κύριοι

Μας συγκινεί βαθύτατα η καλωσύνη και η ευγένεια του Υπουργού της Παιδείας κ. Πετρίδη, με την οποίαν εδέχτηκε την πρόσκλησή μας για τη σημερινή εορτή του Διδασκαλείου. Η παρουσία του κ. Υπουργού μας είναι εξαιρετικά τιμητική. Και κανείς ας μην απορήσει, γιατί ο σημερινός Υπουργός της Παιδείας είναι ο καλός και αγαθός πολίτης είναι ο καλός και άξιος πολιτικός. Με την αθόρυβη και πολύπλευρη δράση του απέδειξε, ότι επαξίως κατέλαβε τα ανώτατα αξιώματα της πολιτείας. Αλλά για μας τους λειτουργούς της Παιδείας, είναι ακόμη πιο τιμητική η παρουσία του κ. Υπουργού στη σημερινή μας εορτή. Διότι ο Υπουργός μας είναι ο άξιος υιός του αειμνήστου Πετρίδη, του θεμελιωτού  της λαϊκής παιδείας, του οποίου το όνομα έχει γραφτεί με ανεξίτηλα γράμματα στην ιστορία της Ελληνικής παιδαγωγικής. Το ενδιαφέρο που έδειξε ο νέος μας Υπουργός για τα εκπαιδευτικά ζητήματα, η ραγδαία λύση σπουδαίων προβλημάτων που τόσο είχαν συγκινήσει την διδασκαλική ψυχή, και η αγάπη του στο Διδασκαλείο είναι τρανή απόδειξη ότι θα φανεί αντάξιος υιός του μεγάλου πατρός του. Και ότι με την δύναμη της θελήσεώς του και με τον ηθικόν του  χαρακτήρα, όχι μόνον θα συνεχίσει, αλλά θα ανυψώσει το έργον του αειμνήστου πατρός του.

Κυρίες  και Κύριοι

Σας ευχαριστώ θερμά για τη μεγάλη τιμή που μας κάνατε να δηχθείτε την πρόσκλησή μας και να παρευρεθείτε στη σημερινή μας εορτή.

Είμαι βέβαιος ότι θα δημιουργηθεί και σήμερα, η ωραία εκείνη ανώτερη πνευματική ατμόσφαιρα, της ψυχικής μας επαφής. Το Διδασκαλείον Πειραιώς στον ανηφορικό δρόμο της προόδου όπου βρίσκεται σήμερα έχει απόλυτη ανάγκη, από την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη σας. Μας είναι πολύτιμη για να εκτελέσουμε το έργο μας. Θα σας παρακαλέσω να κρίνετε με όλη σας την επιείκεια την εργασία μας κατά το λήγον Σχολικόν έτος, γιατί και αν είναι η εργασία μας πολύπλευρη και γόνιμη, πάντα  θα έχει να παρουσιάσει και χίλιες από ελλείψεις. Και με την ενίσχυσή σας και την εμπιστοσύνη σας θα κάνουμε ότι μπορούμε, για να διορθώσουμε τις ελλείψεις μας. Είμαστε αισιόδοξοι, πως όλες τις δυσκολίες όσο είναι ανθρωπίνως δυνατό θα τις υπερνικήσουμε. Έχουμε πολύτιμο ενισχυτή, το νέο μας προϊστάμενο, το νέο μας Δήμαρχο, τον λευκό και τίμιο πολιτικό που αφιέρωσε όλες του τις δυνάμεις για το καλό της πατρίδας μας. Γνωρίζουμε την αγάπη του για την Παιδεία, γνωρίζουμε το μεγάλο του ενδιαφέρο για το Διδασκαλείο και είμαστε βέβαιοι, πως μόλις τακτοποιηθούν με το στιβαρό του χέρι τα οικονομικά του Δήμου θα μας παράσχει όλα τα οικονομικά  μέσα τα απαραίτητα, όχι μόνο για να συνεχίσει το προοδευτικό του έργο το Διδασκαλείο μας, αλλά για να γίνει το καλύτερο στο Κράτος μας. Γιατί μια από τις ευγενέστερες φιλοδοξίες του νέου Δημάρχου μας είναι και η ανύψωση της Παιδείας της πόλεως Πειραιώς.

***

Δεν είναι δυνατόν στη σημερινή μου λογοδοσία να αναπτύξω λεπτομερώς, όλη τη δράση του Διδασκαλείου και των προσηρτημένων στο Διδασκαλείο σχολείων κατά το λήγον Σχολικόν έτος. Θα περιοριστώ κατ’ ανάγκη να υπογραμμίσω μερικά μόνο σημεία.

Α!

Το πρόγραμμα του Διδασκαλείου

Όπως ξέρετε μεταρρυθμίσαμε από το περασμένο σχολικό έτος το πρόγραμμα του Διδασκαλείου. Τα αποτελέσματα της εφαρμογής του μεταρρυθμισμένου  προγράμματος ήσαν, όπως επιστοποίησε σε επανειλημμένας  συνεδριάσεις του ο Σύλλογος των καθηγητών πολύ ικανοποιητικά. Γι αυτό εφαρμόσαμε ακόμη ριζικότερα το μεταρρυθμισμένο πρόγραμμα του Διδασκαλείου και κατά το λήγον σχολικό έτος. Οι νέες μεταρρυθμίσεις που εκάμαμε, και είμαι βέβαιος πως όλοι σας θα τις βρείτε καλές είναι οι ακόλουθες:

α) Διδασκαλία των Γαλλικών

Ετονώσαμε ακόμη περισσότερο τη διδασκαλία των Γαλλικών, και καθιερώσαμε για τις προοδευμένες στα Γαλλικά μαθήτριες των δύο ανωτέρων τάξεων, ιδιαίτερο βραδυνό μάθημα τέσσαρες φορές τη βδομάδα 6-7^1/2. Έλαβαν μέρος στο βραδυνό τούτο μάθημα περίπου 30 μαθήτριες. Φυσικά η διδασκαλία αυτή εγίνετο εντελώς δωρεάν για τις μαθήτριες. Τα αποτελέσματα γενικώς της διδασκαλίας των Γαλλικών στο Διδασκαλείο μας είναι πολύ ικανοποιητικά. Είμαστε βέβαιοι πως με τις νέες μεταρρυθμίσεις που θα γίνουν από το νέον Σχολικόν έτος θα επιλύσουμε ριζικά το πρόβλημα της διδασκαλίας των Γαλλικών, μέχρι του σημείου ώστε οι μαθήτριες του Διδασκαλείου θα ξέρουν και να μιλούν και να γράφουν στη Γαλλική γλώσσα και να είναι σε θέση να διαβάζουν Γαλλικά επιστημονικά βιβλία, για να συμπληρώσουν την Παιδαγωγική τους μόρφωση. Και για να ιδήτε πως δεν είμαι υπερβολικά αισιόδοξος, σας αναφέρω τούτο μόνο. Οι μαθήτριες που λαβαίνουν μέρος στο ιδιαίτερο βραδυνό μάθημα , μπόρεσαν οπωσδήποτε να παρακολουθήσουν, όπως με εβεβαίωσαν οι καθηγήτριες της Γαλλικής μια γαλλική διάλεξη, που εδόθηκε εφέτος την άνοιξη εδώ στον Πειραιά.

β) Το μάθημα της στενογραφίας

Για να εφοδιάσουμε τις μαθήτριές μας και με νέα εφόδια για τη βιοπάλη τους, εισαγάγαμε και το μάθημα της στενογραφίας. Με το μάθημα τούτο θα δώσουμε στα χέρια των μαθητριών μας και ένα ακόμη πολύτιμο παιδαγωγικό μέσο και για τη μόρφωσή τους και για την καλύτερη εκτέλεση του υψηλού έργου του Διδασκάλου. Είναι τέτοιες οι απαιτήσεις της σύγχρονης παιδαγωγικής, ώστε ένας δάσκαλος χωρίς στενογραφία δύσκολα θα μπορή να κρατήση ζωντανό και χωρίς να αλλάξη τίποτα το ημερολόγιο της ζωής των παιδιών του σχολείου των. Και ξέρουμε όλοι μας, πως μια από τις πολυτιμότερες πηγές για τη ψυχολογική μελέτη του παιδιού είναι τα ημερολόγια αυτά. Η αρμοδία Επιμελήτρια του Διδασκαλείου που διδάσκει το μάθημα της στενογραφίας εκφράζεται με ενθουσιασμό για την επιμέλεια των μαθητριών της. Μολονότι άρχισε περί τα μέσα Απριλίου τη διδασκαλία της, όμως η πρόοδος των μαθητριών στο μάθημα της στενογραφίας είναι ικανοποιητική. Φυσικά μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα δεν είναι δυνατό να εκμάθουν την στενογραφία. Το Διδασκαλείο –είναι υποχρέωσή του – καλεί όσες από τις απόφοιτες θέλουν να λάβουν μέρος στο μάθημα της στενογραφίας κατά το νέον σχολικόν έτος, Έτσι το Διδασκαλείο μας προικίζει τις μαθήτριές του με δύο καινούργια εφόδια, με τη Γραφομηχανή και με τη στενογραφία. Ευχόμαστε το παράδειγμά μας να γίνει αφορμή, ώστε τα μαθήματα τούτα να εισαχθούν και εις τα άλλα Σχολεία της Μέσης Εκπαιδεύσεως.

γ) Το φιλολογικό φροντιστήριο

Αλλά και μία νέα μεταρρύθμιση έγινε στο πρόγραμμα του Διδασκαλείου. Καθιερώσαμε για τις τελειόφοιτες του Διδασκαλείου το φιλολογικό φροντιστήριο. Δεν είναι ανάγκη να αναπτύξω πόση μεγάλη μορφωτική αξία έχει η λογοτεχνία στη ψυχή του ανθρώπου. Ούτε να τονίσω πως είναι μονόφθαλμος ο δάσκαλος εκείνος που δεν είναι σε θέση να αντλήση από τη λογοτεχνική πηγή και για να χαρεί ο ίδιος και για να ανυψώση και να λεπτύνη το καλλιτεχνικό συναίσθημα των παιδιών του. Η πείρα όμως μας έδειξε, ότι όπως είναι το επίσημο πρόγραμμα των Διδασκαλείων, οι απόφοιτοί των καθυστερούν και στη γνώση και στη κατανόηση ακόμη και της Ελληνικής λογοτεχνίας. Την σπουδαία αυτή έλλειψη προσπαθήσαμε να θεραπεύσουμε κατά το λήγον σχολικόν έτος με το φιλολογικό μας φροντιστήριο. Έπρεπε να παρακολουθήσετε ένα από τα φιλολογικά μας φροντιστήρια. Οι μαθήτριές μας, οι τελειόφοιτες του Διδασκαλείου, ήσαν ενθουσιασμένες. Η προθυμία τους και η εργατικότητά τους, ήταν χωρίς υπερβολή καταπληκτική. Έβλεπε κανείς ζωγραφισμένη στο πρόσωπό τους όλη τη δημιουργική χαρά. Έλαμπαν από ευχαρίστηση. Η ψυχή τους πυρπολουμένη από τα ευγενικά συναισθήματα της Ελληνικής λογοτεχνίας αχτινοβολούσε ολόκληρη. Η επιτυχία του φιλολογικού φροντιστηρίου μας έπεισε, πως έχουμε την υποχρέωση από το επόμενο σχολικό έτος, όχι μόνο να το διατηρήσουμε, αλλά και να το οργανώσουμε συστηματικότερα. Είμαι βέβαιος ότι το  Υπουργείο της Παιδείας θα επιδοκιμάση και θα εγκρίνη τη ριζικότερη οργάνωση του φιλολογικού φροντιστηρίου. Ο σκοπός μας είναι να το συμπληρώσουμε και με θέματα της Ιστορίας της Τέχνης. Αποκτήσαμε άλλωστε κάποια εφόδια στο Διδασκαλείο μας κι έτσι ελπίζουμε το έργον μας θα είναι ευκολότερο.

δ) Το Παιδαγωγικό φροντιστήριο

Αλλά και το Παιδαγωγικό φροντιστήριο ελειτούργησε εφέτος με αρκετά ικανοποιητική  επιτυχία. Αι τελειόφοιτοι του Διδασκαλείου εργάσθηκαν και στο φροντιστήριο τούτο με ζήλο και μ’ ενθουσιασμό. Η παιδαγωγική των σκέψη οξύνθη ο παιδαγωγικός των καταρτισμός είναι ικανοποιητικός. Οι εισηγήσεις των για τα διάφορα παιδαγωγικά θέματα, που ανέλαβαν να παρακολουθούν, αποδεικνύουν την πνευματική τους ωριμότητα και μας πείθουν, πως θα τιμήσουν το Διδασκαλείο μας με τη διδασκαλική τους δράση.

ε) Το εργαστήριο Φυσικής και Χημείας

Ιδρύσαμε στο Διδασκαλείο μας εργαστήριο Φυσικής και Χημείας. Είναι γνωστό από τη περσινή μου λογοδοσία ότι το Διδασκαλείο Πειραιώς έχει την πλουσιότερη, αληθινά αξιοζήλευτη, συλλογή οργάνων Φυσικής και Χημείας. Η συλλογή μας τούτη δεν έπρεπε, όπως καμιά φορά γίνεται, να χρησιμεύη για επίδειξη. Τα όργανα της Φυσικής και Χημείας έπρεπε να τεθούν στη διάθεση των μαθητριών μας. Γι αυτό δεν λυπηθήκαμε να δαπανήσουμε ότι εχρειάζετο, για να μεταβάλλουμε μια αίθουσα του Διδασκαλείου σ’ εργαστήριο Φυσικής και Χημείας. Για να μπορέση μάλιστα  να είναι όσο το δυνατόν πυκνότερη και γονιμότερη η άσκηση των μαθητριών μας εζήτησα από το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο και το Συμβούλιο ενέκρινε και έτσι διορίστηκε ιδιαίτερη Επιμελήτρια του εργαστηρίου Φυσικής και Χημείας. Ό καθ’ όλα άξιος καθηγητής της Φυσικής και Χημείας του Διδασκαλείου είναι πολύ ευχαριστημένος από τα αποτελέσματα της εφετεινής εργασίας των μαθητριών. Και είναι βέβαιος, πως οι μαθήτριές μας θα καταρτίζονται ολοένα και καλύτερα στο σπουδαίο τούτο μάθημα. Για να γίνη ακόμη πληρεστέρα η μόρφωση των μαθητριών μας, στο μάθημα της Φυσικής και Χημείας εδαπανήσαμε περί τις εκατό χιλιάδες δραχμές από το ταμείο της Σχολικής Εφορίας, για να συμπληρώσουμε τη συλλογή οργάνων Φυσικής και Χημείας. Μεταξύ  των άλλων το Διδασκαλείο απέκτησε τώρα τελευταία εκτός του Εκπαιδευτικού του Κινηματογράφου και πληρέστατο Επιδιασκόπιο. Είναι το γνωστό όργανο με το οποίον μπορεί κανείς να προβάλη στο πανί του Κινηματογράφου οποιαδήποτε εικόνα θέλει απλή ή έγχρωμη, από βιβλίο, περιοδικό, εφημερίδα καρποστάλ κλπ.

στ) Πίνακες, χάρτες, εικόνες

Κατά το λήγον σχολικόν έτος, εχρησιμοποιήθηκε πλουσιότατα και η πλουσία μας συλλογή πινάκων, χαρτών, εικόνων.

Όλοι σας ξέρετε, ότι το Διδασκαλείον μας έχει περί τις 700 εικόνες, πίνακες και χάρτες για την εποπτική διδασκαλία όλων των μαθημάτων. Έπρεπε  για να μπορή να χρησιμοποιηθούν οι πίνακες τούτοι να καταγραφούν και να καταταχθούν. Με έντονη εργασία εκ μέρους της αρμοδίας Επιμελήτριας κατορθώθηκε, ώστε από τας αρχάς Νοεμβρίου να τελειώση η κατάταξη των πινάκων και εικόνων, και από τότε όλοι οι καθηγηταί και διδασκάλισσαι του Διδασκαλείου έχουν ο καθένας στα χέρια του τον κατάλογο των εικόνων και χαρτών, ούτως ώστε σε κάθε μάθημα ο αρμόδιος καθηγητής δεν έχει παρά να δώση εις την αρμοδίαν Επιμελήτρια τους αριθμούς του καταλόγου για να έχει αμέσως τους χάρτες και τις εικόνες που ήθελε, και να κάνει έτσι το μάθημά του εποπτικότερα.

Θα σας παρακαλέσω να μετατεθούμε στη μεγάλη αίθουσα του Διδασκαλείου την ώρα που γίνεται για τις τελειόφοιτες το φροντιστήριο της Φυσιολογίας και Ζωολογίας. Ή στη αίθουσα της πρώτης τάξεως του Διδασκαλείου την ώρα που διδάσκεται η Ζωολογία. Οι μαθήτριες κατά μικρές ομάδες μελετούν με τα βιβλία τους και με την καθοδήγηση του αρμοδίου καθηγητού τα διάφορα ζώα και φυτά. Επέρασε πια για το Διδασκαλείο η εποχή που τα παιδιά ήσαν υποχρεωμένα να αποστηθίζουν με αηδία ονόματα ζώων και φυτών. Σήμερα μελετούν την ανατομία τους και τη ζωή τους επάνω στους πίνακες. Και όταν μεθαύριο λειτουργήση και το Επιδιασκόπιο, που όπως είπα αγοράσαμε μόλις προ ενός μηνός και όταν προικισθή με τις ανάλογες ταινίες ο Εκπαιδευτικός μας κινηματογράφος, τότε επιτρέψτε μου να μακαρίσω τις μαθήτριές μας. Είμαι βέβαιος πως θα μαθαίνουν χωρίς να κουράζονται, πως θα εργάζονται με δημιουργική χαρά, χωρίς να μεταβάλλονται τα ονόματα των ζώων και των φυτών σε παγερές καρφοβελόνες μπιγμένες μέσα στο μυαλό τους όπως γινότανε άλλοτε. Είμαι βέβαιος πως τότε θα αγαπήσουν τα τόσο μισητά αυτά μαθήματα της Ζωολογίας και της Φυσιολογίας.

ζ) Η μάχη κατά της ανορθογραφίας

Θα ήταν σφάλμα μου εάν δεν ανέφερα με δυο λέξεις την προσπάθεια που κατέλαβε το Διδασκαλείο για το περίφημο πρόβλημα της ανορθογραφίας. Δεν πρέπει να αποκρύψω πως τα σχολεία μας και της Δημοτικής και της Μέσης Παιδείας τα έχει κατακλύσει το κύμα της ανορθογραφίας. Άλλωστε το διατυμπανιζόμενο και από μερικούς σοφούς καθηγητάς του Πανεπιστημίου κύμα της αγραμματοσύνης δεν είναι στο μεγαλύτερο μέρος παρά αυτό το κύμα της ανορθογραφίας. Φαίνεται πως στον τόπο μας πολλοί σοφοί μπερδεύουν την ανορθογραφία με την αγραμματοσύνη. Και όμως μπορεί πολύ καλά ένας πολύ μορφωμένος να είναι ανορθόγραφος και αντίθετα ένας που ορθογραφεί να είναι κατά βάθος αγράμματος.

Για να καταπολεμήσουμε λοιπόν την ανορθογραφία και στο Διδασκαλείο αναθέσαμε προκειμένου για τις μαθήτριες του Διδασκαλείου, τη λύση του προβλήματος τούτου στο διακεκριμένο  φιλόλογο και αγαπητό μου συνάδελφο , τον κ. Ιωαν. Πατσουράκο. Ο συνάδελφός μας, με τα μέτρα τα οποία έλαβε προήγαγε το πρόβλημα της ορθογραφίας και μπορούμε μάλιστα να πούμε πως τα αποτελέσματα της εργασίας του είναι αρκετά ικανοποιητικά. Ελπίζω με τα μέτρα τούτα να κτυπηθή κατακέφαλα η ανορθογραφία και οι μαθήτριές μας να διακρίνονται  και για την ορθογραφική τους ικανότητα.

η) Κατάργησις των διδακτικών βιβλίων. Μαθητική βιβλιοθήκη

Αλλά το Διδασκαλείο έκανε και μια άλλη σημαντική κατά τη γνώμη μου πρόοδο. Απήλλαξε τους γονείς από τη σημαντική  δαπάνη της αγοράς των διδακτικών βιβλίων, γιατί κατήρτησε πλούσια μαθητική βιβλιοθήκη. Μόνον κατά το λήγον Σχολικόν έτος εδαπανήθησαν περίπου 40.000 δραχμές για τον πλουτισμό της Μαθητικής Βιβλιοθήκης. Δεν είναι ανάγκη να μακρολογήσω για τα οφελήματα από την ίδρυση της Μαθητικής Βιβλιοθήκης. Είναι τόσο ολοφάνερα. Οι μαθήτριές μας μπορούν οιαδήποτε στιγμή θέλουν, είτε στο σχολείο, είτε στο σπίτι τους να χρησιμοποιήσουν όποιο βιβλίο θέλουν για τη μελέτη τους και για την επίλυση των προβλημάτων τους. Μάλιστα οι τελειόφοιτες του Διδασκαλείου σχεδόν όλες με πραγματική βουλημία εχρησιμοποίησαν τη Μαθητική Βιβλιοθήκη για το Παιδαγωγικό, το Φιλολογικό, και τα διάφορα άλλα φροντιστήρια. Έτσι με την ίδρυση της Μαθητικής Βιβλιοθήκης έγινε ένα σπουδαίο βήμα, για την εφαρμογή της περίφημης «αρχής της εργασίας». Οι μαθήτριές μας δηλαδή  έχουν πλέον στα χέρια τους πλούσιες πηγές για να αντλήσουν κάθε μια με τη δική της ψυχοσύσταση και με τα δικά της ενδιαφέροντα τις γνώσεις που θα χρειασθούν στη ζωή τους. Έπαψε το τυραννικό και ανούσιο μονοπώλειο της σοφίας (!) του διδακτικού βιβλίου. Οι μαθήτριές μας δεν καταπίνουν πλέον, την αχώνευτη σοφία που κλείνει μέσα του το εγκεκριμένο διδακτικό βιβλίο. Και είμαι βέβαιος πως άμα γενικευθεί ο θεσμός της Μαθητικής Βιβλιοθήκης, σ’ όλα τα σχολεία της Ελλάδος, τότε θα λυθή μόνο του και το άλυτο ως τώρα πρόβλημα του διδακτικού βιβλίου για την Ελλάδα. Θα παρακαλέσω τον κ. Υπουργό της Παιδείας να μη με παρεξηγήση για ένα μου χαρακτηρισμό. Ο σημερινός θεσμός του διδακτικού βιβλίου με τους κατ’ επάγγελμα συγγραφείς διδακτικών βιβλίων, με τις διάφορες κριτικές επιτροπές του Υπουργείου της Παιδείας, για την έγκριση των διδακτικών βιβλίων, επιτροπές που η κρίση της μιάς γρονθοκοπείται με  την κρίση της άλλης, ο σημερινός λοιπόν θεσμός του διδακτικού βιβλίου είναι τυραννικός και βάρβαρος για το δάσκαλο, βλαβερός και αποπνιχτικός για  την ελεύθερη δράση του μαθητού, και φορολογικός για το βαλάντιο των γονέων και κηδεμόνων. Νομίζω ότι το Διδασκαλείο μας με την κατάργηση του διδακτικού βιβλίου βαδίζει το σωστό δρόμο. Δεν εδίστασε να διακηρύξη με το παράδειγμά του πως έφθασε η στιγμή να απολυτρωθούν και ο δάσκαλοι και τα παιδιά και οι γονείς από τη σκλαβιά του διδακτικού βιβλίου.

η) Το μάθημα της Χειροτεχνίας και η έκθεσις του Διδασκαλείου

Ιδιαιτέρα προσοχή και πολύ μεγάλη προσπάθεια έγινε, για την παιδαγωγικώτερη οργάνωση και τη γονιμώτερη βελτίωση του μαθήματος της χειροτεχνίας. Δεν υπάρχει κανείς λόγος να παραθέσω τα αποτελέσματα της εργασίας των μαθητριών στο μάθημα της χειροτεχνίας. Δεν έχετε, κυρίες και κύριοι, παρά να επισκευθήτε – και σας παρακαλώ θερμά να το κάνετε – την έκθεση του Διδακασλείου που άνοιξε σήμερα το απόγευμα. Είναι εδώ στο φουαγέ του Δημοτικού θεάτρου. Είμαι βέβαιος πως όσο κι αν είστε απαιτητικοί, και όσο κι αν έχετε την ικανότητα να συγκρατήτε τα συναισθήματά σας, δεν θα μπορέσετε παρά να συγχαρήτε με την καρδιά σας τις αρμόδιες καθηγήτριες και τις μαθήτριες του Διδασκαλείου για τα ωραία και πλούσια αποτελέσματα της εργασίας των. Ήθελα μόνο να επιστήσω την προσοχή σας σε δύο σημεία. Πρώτα να σας ανακοινώσω πως στο τμήμα της βιβλιοδεσίας του Διδασκαλείου εδέθηκαν από τις μαθήτριές μας περί τα χίλια τουλάχιστον βιβλία τα περισσότερα με απλό καρφωτό δέσιμο και όχι ολίγα με πανί και πετσί. Το δεύτερο που θέλω να επιστήσω την προσοχή σας είναι η τόσο σκόπιμη και παιδαγωγική εργασία  που έγινε στο τμήμα των εποπτικών μέσων. Οι μαθήτριες του Διδασκαλείου έμαθαν να κατασκευάζουν, τα απαραίτητα για ένα σύγχρονο δημοτικό σχολείο εποπτικά μέσα για τη διδασκαλία της πρώτης αναγνώσεως και της Αριθμητικής. Ιδιαίτερα σας παρακαλώ να προσέξετε τους ανάγλυφους χάρτες. Έχω την πεποίθηση ότι οι μαθήτριές μας έτσι καταρτισμένες και στο μάθημα της Χειροτεχνίας θα γίνουν οι πρωτοπόροι στην ανύψωση του λαϊκού σχολείου.

θ) Καλλιτεχνική μόρφωση

Αλλά και για τη καλλιτεχνική μόρφωση των μαθητριών μας, έχει να παρουσιάση το Διδασκαλείο μας αξιέπαινη εργασία. Στην έκθεση που θα επισκεφθήτε, θα ιδήτε τη μεγάλη πρόοδο των μαθητριών μας, στην Ιχνογραφία και Ζωγραφική. Και είναι αξιέπαινη η αρμοδία καθηγήτρια του μαθήματος τούτου, για τον καλλιτεχνικό ενθουσιασμό που ενέπνευσε στις μαθήτριές της.

Στο δράμα που θα παιχθή από τις μαθήτριές μας αμέσως μετά τη λογοδοσία καθώς και στη παράσταση που δίνεται μεθαύριο το απόγευμα εδώ στο Δημοτικό θέατρο, θα σας δοθή η ευκαιρία να εκτιμήσετε όσο πρέπει τη μουσική μόρφωση των μαθητριών μας και στη φωνητική μουσική και στο Μανδολίνο. Βέβαια θα προσπαθήσουμε με όλη μας τη δύναμη να ανυψώσουμε όσο μπορούμε περισσότερο τον κλάδο τούτο της μορφώσεως. Όπως είπα και πάρα πάνω, η λογοτεχνία και η καλλιτεχνία είναι η αστείρευτη πηγή που τρέφει τη ψυχή μας, που μας εξευγενίζει και που κάνει τον άνθρωπο αληθινό άνθρωπο. Και δεν θα ησυχάσουμε παρά μόνον όταν κατορθώσουμε να προικίσουμε το Διδασκαλείο μας, με το καλλιτεχνικό του εργαστήριο και με το μικρό του Ωδείο. Θέλουμε να σκορπίσουμε την καλλιτεχνική χαρά στη ψυχή των παιδιών. Θέλουμε να εξυψώσουμε τη ψυχή τους στην ανώτατη σφαίρα του ωραίου και αληθινού. Με την ευκαιρία τούτη, έχω την υποχρέωση να ευχαριστήσω και να συγχαρώ τον καθηγητή του Διδασκαλείου κ. Πατσουράκο,  τον συγγραφέα του δράματος που θα παίξουν σε λίγο οι μαθήτριές μας. Έχω ακόμα την υποχρέωση να ευχαριστήσω και εκ μέρους του Διδασκαλείου και εκ μέρους των γονέων και κηδεμόνων των μαθητριών μας τη γνωστή και διαλεκτή καλλιτέχνιδα την πολύτιμη συνεργάτρια του Διδασκαλείου, την Δίδα Ξαβερία Κανελλοπούλου, που ανέλαβε πιστή ιέρεια του καλλιτεχνικού ιδανικού, να διδάξη με τόση αφιλοκέρδεια, μα και με τέτοιο ενθουσιασμό και με καταπληκτική επιτυχία το δράμα στις μαθήτριες του Διδασκαλείου. Και έχω ακόμη την υποχρέωση να ευχαριστήσω την καθηγήτρια της φωνητικής μουσικής Δίδα Αναστασιάδη, για τους τόσους κόπους που έκανε και για την εορτή της Λογοδοσίας και για τη παράσταση, και να συγχαρώ και να επαινέσω τον καθηγητή του Μανδολίνου στο Διδασκαλείο κ. Ασπρέα, για τη τόσο πετυχημένη μελοποίηση των τραγουδιών του δράματος. Όταν στο Διδασκαλείο υπάρχει τόσο διαλεκτό προσωπικό, και όλοι οι συνάδελφοί μου είναι ο ένας καλύτερος από τον άλλο, και  όταν όλοι μας στο Διδασκαλείο έχουμε αφιερώσει όλη μας τη δύναμη στην ανύψωση του Διδασκαλείου, νομίζω, πως έχω όλο το δικαίωμα να πιστεύω πως δε θα σταματήση η πρόοδος του Διδασκαλείου μας.

ι) Διαγωνισμοί και εξετάσεις

Μ’ όλο τον κίνδυνο που διατρέχω να σας κουράσω, δεν μπορώ να μη θίξω με λίγα λόγια στη σημερινή μου λογοδοσία και το πρόβλημα των διαγωνισμών και εξετάσεων. Δεν διστάζω να ομολογήσω πως οι διαγωνισμοί και οι εξετάσεις στο Διδασκαλείο γίνονται μόνο τυπικά. Εάν δεν μας υποχρέωναν τα σχετικά διατάγματα του Υπουργείου της Παιδείας θα είχαμε από καιρό καταργήσει ολότελα και τους διαγωνισμούς και τις εξετάσεις. Και επικαλούμαι ιδιαιτέρως  τη προσοχή του Σ/ου μας Υπουργού της Παιδείας. Είναι καιρός νομίζω να απαλλαγή η νεολαία μας από το βάρβαρο και αψυχολόγητο θεσμό των διαγωνισμών και εξετάσεων. Τουλάχιστον με τον τρόπο που  γίνονται, σύμφωνα με το διάταγμα του Υπουργείου της Παιδείας. Για μένα ο Υπουργός της Παιδείας, που θα απολύτρωνε τα παιδιά από το μαρτύριο των διαγωνισμών και των εξετάσεων, δεν θα ήταν μόνο ο ήρως ελευθερωτής των παιδιών, αλλά και ο καλύτερος παιδαγωγός. Χίλιοι δυο λόγοι μας πείθον σήμερα πως πρέπει να καταργηθεί το βάρβαρο τούτο σύστημα. Δεν είναι δυνατόν στη σημερινή μου λογοδοσία να αναπτύξω τους λόγους τούτους. Επιφυλάσσομαι να το κάνω σε μία ή δύο δημόσιες ομιλίες μου, το ερχόμενο σχολικό έτος. Σκεφθήτε μόνο σας παρακαλώ, τη σωματική κόπωση των παιδιών, σκεφθήτε την ψυχική τους αηδία να αναμασούν και να αποστηθίζουν άνω κάτω χίλιες δυό αχώνευτες και νεκρές γνώσεις για να τις απολησμονήσουν αμέσως μόλις τελειώσουν οι εξετάσεις, σκεφθήτε ακόμη τη διαστρέβλωση που παθαίνει ο χαρακτήρας των παιδιών με τη προσπάθειά τους να ανακαλύψουν διάφορα συστήματα και να ξεγελάσουν τους καθηγητές τους, και να αντιγράφουν, σκεφθήτε πως είναι άρχηστη η αποθήκευση στο μυαλό τους γνώσεων, γιατί με τη μεγαλύτερη ευκολία μπορεί να τις βρει ο καθένας σε χίλια δυό βιβλία, σκεφθήτε τέλος πως το σπουδαίο στη μόρφωση των παιδιών μας είναι το άνθισμα των ψυχικών ικανοτήτων των, και είμαι βέβαιος πως θα συμφωνήσετε μαζί μου, πως οι εξετάσεις και οι διαγωνισμοί όπως γίνονται σήμερα είναι όχι μόνο άχρηστα, αλλά και βλαβερά πράγματα, γιατί καταστρέφουν την υγείαν των παιδιών, διαστρεβλώνουν την ηθικό τους χαρακτήρα και παραστρατίζουν τη μόρφωση των παιδιών μας έξω από το σωστό δρόμο της.

ια) Ο Προϋπολογισμός της Σχολικής Εφορίας

Θα μ’ ερωτήσετε ίσως πως μέσα στη σημερινή οικονομική κρίση και μέσα στις ταμειακές δυσχέρειες του Δήμου Πειραιώς, πως ευρέθηκαν τα χρήματα και για τον πλουτισμό της συλλογής των οργάνων της Φυσικής και Χημείας και για την αντιμετώπιση της δαπάνης που χρειάζεται για να γίνουν όσα έτσι σύντομα ανέφερα πάρα πάνω` Η απορία σας είναι δικαιολογημένη. Μα και η απάντησή μου είναι πολύ εύκολη. Είχαν εγκαίρως ληφθή όλα τα μέτρα, ώστε το ανεξάρτητο Ταμείο της Σχολικής Εφορίας να είναι πάντα ικανό ν’ ανταποκριθή στις μεγάλες δαπάνες για την ανύψωση του Διδασκαλείου μας. Μας ενίσχυσε γενναιόδωρα το Υπουργείο  της Παιδείας. Οι αρμόδιες υπηρεσίες που ενισχύουν κάθε εκπαιδευτική πρόοδο αγάπησαν το Διδασκαλείο. Οι αρμόδιοι Διευθυνταί της Υπουργείου της Παιδείας με τις εισηγήσεις των μετέδιναν τον ενθουσιασμό τους και το ενδιαφέρο τους στους εκάστοτε Υπουργούς της Παιδείας. Και θα ξέρετε κι από άλλες λογοδοσίες μου, πως χάρις στην επάρκεια του Ταμείου της Σχολικής Εφορίας, κατορθώθηκε να πλουτισθή το Διδασκαλείο, με τις πλούσιες συλλογές του και με τα απαραίτητα εποπτικά μέσα.

Επιτρέψτε μου να ας διαβάσω τα σπουδαιότερα κονδύλια από τον εφετινό προϋπολογισμό των εξόδων, του ανεξάρτητου Ταμείου της Σχολικής Εφορίας.

Δια την συντήρηση και επισκευήν του διδακτηρίου	50.000δρχ.
Δια την προμήθειαν επίπλων και σκευών	15.000δρχ.
Δια την συντήρηση του σχολικού κήπου	2.000δρχ.
Δια τον πλουτισμόν της Μαθητικής βιβλιοθήκης	15.000δρχ.
Δια την ενίσχυσιν του Μαθητικού συσσιτίου	50.000δρχ.
Δια την προμήθειαν διδακτικών οργάνων, εποπτικών μέσων και παιδαγωγικών παιχνιδίων	150.000δρχ.
Δια την αγοράν φαρμάκων και πλουτισμού του μαθητικού ιατρείου	5.000δρχ.
Δια την βοήθειαν απόρων μαθητριών, δια την συμμετοχήν των εις τας εκδρομάς	5.000δρχ.
Δια την λειτουργίαν του εργαστηρίου Φυσικής και Χημείας αγοράς υλικών κ.λ.	10.000δρχ.
Δια την αγοράν υλικών δια το μάθημα της χειροτεχνίας και του βιβλιοδετίου	10.000δρχ.
Δια την αγοράν υλικών (ταινιών κ.λ.π.) δια το μάθημα της Γραφομηχανής	2.000δρχ.
Δια την λειτουργίαν της Επαγγελματικής Σχολής Ραπτικής	10.000δρχ.
Αποθεματικόν περίπου	53.000δρχ.

Βέβαια δεν θα παραλείψουμε κανένα μέτρο για να τονώσουμε το σχολικό μας Ταμείο. Και έχουμε την πεποίθηση πως η οικονομική κρίση δεν θα το επηρεάση. Γιατί γνωρίζουμε και την αγάπη και το ενδιαφέρο του νέου μας Δημάρχου. Και είμαστε βέβαιοι πως και ο νέος μας Υπουργός που τόση μας έδειξε συμπάθεια, από τα πρώτα του βήματα, θα έλθη αρωγός στο σχολικό μας Ταμείο. Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που, όπως είπα, μας ενισχύη το Υπουργείο της Παιδείας. Και δεν είναι δυνατόν παρά και ο νέος μας Υπουργός που τόσοι δεσμοί τον συνδέουν με την Παιδεία του τόπου μας δεν είναι δυνατόν παρά να συνοδεύση την συμπάθειά του προς το Διδασκαλείο με γενναία ενίσχυση του σχολικού μας Ταμείου. Με τη πεποίθηση αυτή του εκφράζουμε από τώρα τη βαθύτατη ευγνωμοσύνη μας.

Β!

Υγιεινή

Και στο σπουδαίο τούτο κεφάλαιο, το Διδασκαλείο μας έχει να παρουσιάση σημαντική πρόοδο.

α) Το μαθητικό συσσίτιο

Και κατά το λήξαν σχολικό έτος εξηκολούθησε η λειτουργία του Μαθητικού Συσσιτίου με την ίδια και ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία. Έλαβαν μέρος περίπου 250 μαθήτριες. Η δαπάνη για τα τρόφιμα έφτασε τις 220 περίπου χιλιάδες δραχμές. Από αυτές κατεβλήθησαν από τις σιτιζόμενες μαθήτριες δραχμές 27 χιλιάδες. Τα υπόλοιπα καθώς και η μισθοδοσία του υπηρετικού προσωπικού του Διδασκαλείου κατέβαλε με αξιέπαινο ζήλο παρ’ όλες τις οικονομικές του δυσχέρειες, ο Δήμος Πειραιώς. Εκάστη μερίδα εστοίχισε κατά μέσον όρον για τρόφιμα 6,15 δρχ. Αν προσθέσουμε και το μιστό του υπηρετικού προσωπικού, τότε εκάστη μερίδα κατά μέσον όρον στοιχίζει 9,60 δρχ.

Δεν είναι ανάγκη να προσθέσω τίποτε άλλο για το συσσίτιο. Είναι γνωστό με πόση μεγάλη εκτίμηση το περιβάλλει και η Πειραϊκή κοινωνία, και οι αρμόδιες εκπαιδευτικές αρχές. Τη λειτουργία του την έχει το Υπουργείο της Παιδείας πολλές φορές επαινέση. Δεν μπορώ όμως να αποκρύψω μια σημαντική έλλειψη που μας παρουσιάζει η λειτουργία του, την έλλειψη του χώρου. Αρκεί να σας πω πως οι αιτήσεις που υπεβλήθησαν από τις μαθήτριες για να λάβουν μέρος στο Συσσίτιο ήσαν πάνω από 400. Δυστυχώς ο χώρος μόλις και μετά βίας – και με τα δύο τραπέζια που γίνονται – επαρκεί για 250. Και επικαλούμαι από το βήμα τούτο ιδιαιτέρως τη προσοχή του νέου μας Δημάρχου. Είμαι βέβαιος πως η καλή του η καρδιά, η αγάπη του για τα παιδιά και ο πόνος που αισθάνεται για να βοηθήση τις πτωχές μαθήτριες, θα τον ωθήσουν να αντιμετωπίση  παρ’ όλη τη δυσχέρεια την οικονομική του Δήμου τη δαπάνη για να απλωθή και να χωρέση το Συσσίτιο του Διδασκαλείου, όλες τις μαθήτριες που θέλουν να λάβουν μέρος.

β) Ατομικό Δελτίο Υγείας

Καταβλήθηκε εφέτος εξαιρετική προσπάθεια προς τούτοις για την υγιεινή κατάσταση των μαθητριών του Διδασκαλείου. Ο νέος καθηγητής της υγιεινής που διορίστηκε τον περασμένο Φεβρουάριο, ο γνωστός ιατρός του Πειραιώς και διακεκριμένος Σχολίατρος ο κ. Βασιλ. Παπαδόπουλος, αφιέρωσε όλη του τη δύναμη για τη παρακολούθηση της υγείας των μαθητριών του Διδασκαλείου. Κατήρτησε το Σχολικό του ιατρείο, και εξέτασε με όλη την προσοχήν τη σωματική κατάσταση των μαθητριών μας. Φτάνει μόνο να σας πω, πως όλες οι μαθήτριες του Διδασκαλείου και των προσηρτημένων Σχολείων ακτινοσκοπήθηκαν. Είμαι βέβαιος πως πολύ γρήγορα θα φθάσουμε να έχουμε στο Διδασκαλείο το ατομικό δελτίο της υγείας κάθε μαθητρίας. Χάρις δε στην ακτινισκόπηση των μαθητριών ελειτούργησε εφέτο για πρώτη φορά και η «παιδική εξοχή» του Διδασκαλείου. Αλλά για τη παιδική εξοχή θα μιλήσω πολύ πλατύτερα πάρα κάτω.

γ) Διδασκαλία Υγιεινής

Δεν μπορώ παρά να αφιερώσω δύο λέξεις και για τη διδασκαλία του μαθήματος της Υγιεινής. Αν δεν απατώμαι, αφότου ιδρύθηκε το Διδασκαλείο είναι εφέτος η πρώτη χρονιά που διδάχτηκε το μάθημα της υγιεινής και θεωρητικά και πρακτικά με αρκετή επιτυχία. Βέβαια σπουδαιότατο βοήθημα ήταν τα θαυμάσια προπλάσματα του ανθρωπίνου σώματος και των αισθητηρίων οργάνων- Θα σας παρακαλέσω με πρώτη ευκαιρία να τα επισκεφθήτε στη μεγάλη αίθουσα του Διδασκαλείου – και οι άφθονοι ανατομικοί πίνακες, από τη συλλογή των πινάκων και χαρτών του Διδασκαλείου. Όμως ο νέος καθηγητής της υγιεινής, όχι μόνο άπλωσε τη θεωρητική του διδασκαλία και σε πολύτιμα προβλήματα, όπως είναι η παιδοκομία και η βρεφοκομία, αλλά και έστρεψε όλη του τη προσοχή και στη πρακτική άσκηση των μαθητριών μας και σε ζητήματα της Υγιεινής. Σας αναφέρω μόνο, το σκληρό αγώνα, τον οποίον έκανε για την καθαριότητα και του Σχολικού κτιρίου και ιδιαιτέρως, για την καθαριότητα του σώματος των μαθητριών και ακόμη υπό την καθοδήγησίν του τον δαμαλισμό όλων των μαθητριών του Διδασκαλείου, τον έκαμαν οι τελειόφοιτες.

Γ!

Δίδακτρα

Θα μου επιτρέψετε να αφιερώσω δυο λόγια και για το περίφημο ζήτημα των διδάκτρων του Διδασκαλείου. Ο προϋπολογισμός των εξόδων του Διδασκαλείου δια την μισθοδοσίαν του διδακτικού  βοηθητικού και υπηρετικού προσωπικού και δια την λειτουργίαν του Συσσιτίου ανήλθε κατά το λήξαν σχολικόν έτος σε δύο εκατομμύρια τριακόσιες χιλιάδες (2.300.000) δραχμές. Οι εισπράξεις του Διδασκαλείου από τα δίδακτρα και από τα τρίδραχμα εισιτήρια του Συσσιτίου μόλις έφθασαν τις οκτακόσιες χιλιάδες δραχμές. Άρα ο Δήμος για να συντηρήση το Διδασκαλείο καταβάλει από τα Ταμεία του 1.500.000δραχ. Πρέπει να επιστήσω την προσοχήν σας, πως αν το Διδασκαλείο εισέπρατε δίδακτρα τόσα όσα εισπράτει και το Διδασκαλείο του Αρσακείου Αθηνών, τότε το Διδασκαλείο δεν θα είχε ανάγκη από καμία συνεισφορά του Δήμου, θα ήτο οικονομικώς αυτάρκες. Επομένως δεν νομίζω πως είναι δίκαια τα τυχόν παράπονα των γονέων, ότι τα εισπραττόμενα δίδακτρα στο Διδασκαλείο είναι υπερβολικά. Από το άλλο όμως μέρος δεν διστάζω να ομολογήσω ότι ο Δήμος θα είχε την υποχρέωση να παρέχη δωρεάν τη μόρφωση στις μαθήτριες του  Διδασκαλείου. Ή τουλάχιστον να απαλλάση από την καταβολή των διδάκτρων όλες τις αποδεδειγμένως άπορες μαθήτριες. Είμαι βέβαιος πως ο νέος μας Δήμαρχος και το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο του Διδασκαλείου,  με τον ενθουσιασμό που τους διακρίνει, για την παιδεία της πόλεως του Πειραιώς θα λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για να επιλυθή το πρόβλημα των διδάκτρων. Και ένα από τα μέτρα αυτά αρκετά σπουδαίο θα είναι κατά την αντίληψή μου να ζητηθή σχετική επιχορήγηση από το Υπουργείο της Παιδείας. Γιατί είναι αλήθεια καταπληκτικώς άδικο, να παρέχη το Υπουργείο της Παιδείας 1.800.000δρχ. κάθε χρόνο επιχορήγηση στο Αρσάκειο, για τη συντήρηση των Διδασκαλείων θηλέων, μολονότι η Φιλοεκπαιδευτική Εταιρεία είναι αρκετά πλούσια και έχει τέτοια εισοδήματα ώστε να χτίζη πολυόροφα μέγαρα στο Ψυχικό, και να μη δίνει το Κράτος απολύτως καμιά επιχορήγηση για το Διδασκαλείο Πειραιώς, για να μπορέσουν έτσι να απαλλαγούν από τα δίδακτρα όλες οι πτωχές μαθήτριες.

Δ!

Επαγγελματική Σχολή Ραπτικής και Πρότυπο Δημοτικό Σχολείο

Και έρχομαι τώρα στο σπουδαιότερο μέρος της Λογοδοσίας μου. Θέλω να σας εκθέσω όσο μπορώ συντομώτατα τις ριζικές μεταρρυθμίσεις που έγιναν στο Δημοτικό Σχολείο του Διδασκαλείου, θέλω να σας παρακαλέσω να παρακολουθήσουμε όλοι μαζί σε λίγα  λεπτά της ώρας τη δράση και τα αποτελέσματα της εργασίας μας στο Δημοτικό σχολείο, και θέλω να σας μιλήσω με δύο λόγια για την ίδρυση και τη λειτουργία της Επαγγελματικής Σχολής της Ραπτικής.

Επαγγελματική Σχολή

Και οι αρμόδιοι και όσοι, χωρίς να είναι ειδικοί σκέπτονται για την κατάσταση της Παιδείας στον τόπο μας, από καιρό διακήρυξαν πως είναι ανάγκη ν παιδεία μας να προσαρμοσθή στις καινούργιες απαιτήσεις της ζωής, και επομένως είναι ανάγκη να στραφή προς τον Επαγγελματικό καταρτισμό της νέας γενεάς. Διότι η παρεχομένη από τα σχολεία της Μέσης Εκπαιδεύσεως μόρφωση είναι πάρα πολύ μονόπλευρη πάρα πολύ κλασική και συντελεί, μάλιστα τον τελευταίο καιρό πυκνώνονται οι τάξεις των θεσιθήρων. Στην απαίτηση τούτη της Παιδαγωγικής δεν ήταν δυνατόν παρά να ανταποκριθεί με ενθουσιασμό το προοδευτικό μας Διδασκαλείο. Θελήσαμε με την ίδρυση της Επαγγελματικής Σχολής, να προικίσουμε με πολύτιμα εφόδια, στην αρχή λίγα, μα κάθε χρόνο περισσότερα κορίτσια, για να παλαίσουν το σκληρό αγώνα της ζωής. Μα και ένας άλλος ιδιαίτερος λόγος μας έκανε να στραφούμε προς την Επαγγελματική μόρφωση της πόλεως Πειραιώς. Το Διδασκαλείο μας είναι υπερτροφικό. Αφ’  ότου είχα τη τιμή να είμαι ο Διευθυντής του, βγαίνουν από το Διδασκαλείο μας εκατό τουλάχιστο κάθε χρόνο πτυχιούχοι διδασκάλισσαι. Και όλοι σας ξέρετε πως πολύ λίγες είναι οι τυχερές να βρουν θέση να διοριστούν και να ξεκουράσουν έτσι την οικογένειά τους από το οικονομικό βάρος της διατροφής των. Ήταν λοιπόν ανάγκη να περιορίσουμε την εισαγωγή των μαθητριών στο Διδασκαλείο. Και γι αυτό από πέρυσι όπως ξέρετε αρχίσαμε να καταργούμε το δεύτερο τμήμα και η κάθε καινούργια τάξη που σχηματίζεται να μην έχει πάνω από 45 μαθήτριες. Βέβαια αν η οικονομική κατάσταση του Κράτους ήταν καλύτερη και αν, ο Υπουργός των Οικονομικών επέτρεπε στο Υπουργείο της Παιδείας, να λάβει όσα μέτρα χρειάζονται για την ανύψωση της λαϊκής παιδείας, τότε  βέβαια όλοι οι νέοι δασκάλοι θα έβρισκαν εύκολα θέση να διορισθούν. Μα μέχρις ότου τα οικονομικά του Κράτους επιτρέψουν να ληφθούν τα ριζικά μέτρα για την ανόρθωση της λαϊκής παιδείας, κατ’ ανάγκη πρέπει να σταματήσει και ο πληθωρισμός των νέων δασκάλων. Γι αυτούς τους λόγους ιδρύσαμε εφέτος την πρώτη Επαγγελματική Σχολή. Ενομίσαμε πως το Επάγγελμα εκείνο που θα μπορούσε να απορροφήσει εύκολα τις μαθήτριές μας ήταν η ραπτική. Και γι αυτό η πρώτη Επαγγελματική μας Σχολή ανέλαβε να διδάξη στις μαθήτριες το ράψιμο ανδρικών και γυναικείων  ασπρορούχων, καθώς και ραπτική γυναικείων φορεμάτων. Παράλληλα βέβαια εφροντίσαμε και για τη γενική μόρφωση των μαθητριών της Επαγγελματικής Σχολής. Επιτρέψτε μου να σας διαβάσω το πρόγραμμα της Επαγγελματικής Σχολής μας.

Ραπτική, Κοπτική και Κέντημα	24 ώρες την εβδομάδα
Ελληνικά, Μαθηματικά, Φυσική, Γεωγραφία, Ιστορία κλπ	10 ώρες την εβδομάδα
Ιχνογραφία και Σχέδιο	3 ώρες την εβδομάδα
Μουσική	2 ώρες την εβδομάδα
Γυμναστική	8 φορές την εβδομάδα από 15 έως 20 λεπτά κάθε φορά

Από το επόμενο Σχολικό έτος θα προσθέσουμε και τα Γαλλικά, για να μπορέσουν οι μαθήτριες της Επαγγελματικής Σχολής να διαβάζουν τα διάφορα Γαλλικά φιγουρίνια. Οι μαθήτριες της Επαγγελματικής Σχολής εφοίτησαν χωρίς να καταβάλουν δίδακτρα, - ήταν όλες τόσο φτωχές – και έλαβαν σχεδόν όλες μέρος στο Μαθητικό Συσσίτιο. Φυσικά η διδασκαλία  της Ραπτικής και Κοπτικής δεν ήταν θεωρητική. Αρκεί να σας πω ότι αγοράσαμε 8 μηχανές Σίγγερ. Οι μαθήτριές μας έκοψαν και έραψαν επάνω σε υφάσματα φθηνά, μα και ακριβά, ακόμη και μεταξωτά. Μερικά δείγματα θα ιδήτε στην έκθεση του Διδασκαλείου επάνω στο φουαγέ του θεάτρου. Η φοίτησή των θα κρατήση τρία χρόνια. Είμαι βέβαιος αν κρίνω από τα θαυμάσια αποτελέσματα της εργασίας των κατά το πρώτο έτος, είμαι βέβαιος πως μέσα στα τρία χρόνια θα τελειοποιηθούν, ώστε μόλις πάρουν το πτυχίον να μπορέσουν οι μαθήτριές μας να αντιμετωπίσουν νικηφόρα το σκληρό αγώνα της ζωής. Θα με ρωτήσετε ίσως που ευρέθηκαν τα διάφορα υφάσματα για να μάθουν να ράβουν οι μαθήτριες της Επαγγελματικής Σχολής και πως ελύσαμε το πρόβλημα για την αγορά των υλικών ( κλωστές, νήματα, σιγαρόχαρτο για κόψιμο κλπ). Τη δαπάνη για τα υλικά κατά το μεγαλύτερο μέρος ανέλαβε η Σχολική Εφορία του Διδασκαλείο. Θυμηθήτε τον προϋπολογισμό που σας διάβασα πάρα πάνω. όσο για τα υφάσματα που εχρειαζόμαστε ελύσαμε το πρόβλημα τούτο με τον  απλούστερο τρόπο. Εδώσαμε εμείς πρώτοι οι καθηγηταί του Διδασκαλείου – και πρώτος απ’ όλους εγώ – δικά μας υφάσματα για να μας ράψουν διάφορα ασπρόρουχα ή φορέματα παιδικά. Και όταν είδαμε πως η εργασία ήταν πολύ ικανοποιητική, τότε είπα στις μαθήτριες του Διδασκαλείου να φέρουν ό,τι ύφασμα θέλουν και να ράψουν για τον εαυτό τους και δια τους συγγενείς τους ότι θέλουν. Σας διαβάζω έτσι βιαστικά ένα πρόχειρο σημείωμα για την εργασία, που έγινε στην Επαγγελματική μας Σχολή:

100 πετσέτες του Συσσιτίου -18 ποδιές της υπηρεσίας -  6 ρόμπες της υπηρεσίας - 2 μπλούζες υπηρεσίας - 40 Κομπιναιζόν μαθητριών Επαγγελματικής - 40 στηθόδεσμους - 35 εσώρουχα -25 παιδικά φορέματα σε φτηνο ύφασμα για άσκηση πολλές επιδιορθώσεις, μανταρίσματα κλπ – 500 πατρόν σε σιγαρόχαρτο – 35 ζακέτες, σε εγχώριο ύφασμα για άσκηση – 15 ποδιές μαθητριών – 4 μπιζάμες – 7 νυχτικά – 9 παιδικά μπουστάκια – 3 παντελόνια – 8 παιδικά φορέματα – 2 παιδικά παλτά -1 γυναικείο παλτό – 7 λινά φορέματα του σχολείου – 4 φούστες – 4 μπλούζες – 3 φορέματα περιπάτου – 8 ρόμπες – 5 μεταξωτά κομπιναιζόν – 6 καλύμματα μηχανών –  Επίσης εδιδάχθησαν όλα τα είδη του κεντήματος, κοφτό, ανεβατό, χρωματιστό της μηχανής κλπ

 Καταρτίσαμε μάλιστα και εφαρμόσαμε το ακόλουθο τιμολόγιο

Τιμολόγιο εργασίας Επαγγελματικής Σχολής
Φόρεμα πολυτελείας	60 δραχμές
Φόρεμα πρόχειρο	25 δραχμές
Παλτό	60 δραχμές
Ταγιέρ	60 δραχμές
Ζακέτα	20 δραχμές
Μπλούζα	15 δραχμές
Φούστα	15 δραχμές
Κομπινεζόν	10 δραχμές
Νυχτικό	20 δραχμές
Ρόμπα	15 δραχμές
Ποδιά	15 δραχμές
Ποδιά υπηρεσίας	6 δραχμές
Κιλότα	12 δραχμές
Φόρεμα παιδικό	20 δραχμές
Παλτό παιδικό	20 δραχμές
Φόρμα παιδική	10 δραχμές
Πιζάμα παιδική	10 δραχμές
Νυχτικό ανδρικό	10 δραχμές

Το ίδιο τιμολόγιο ίσως λιγάκι ακριβότερο θα εφαρμόσουμε και του χρόνου. Είμαι βέβαιος πως θα είναι τέτοια η προσφορά, ώστε με τα χρήματα που θα εισπράξουμε από την εργασία μας, όχι μόνο θα μπορέσουμε να καλύψουμε τη δαπάνη των υλικών, αλλά ίσως θα μπορέσουμε να δίνουμε και κάποιο μικρό εβδομαδιαίο επίδομα στις μαθήτριές μας. Γιατί είναι δίκαιο οι πιο καλές και οι πιο εργατικές μαθήτριες να παίρνουν και κάποια αμοιβή για την εργασία που κάνουν.

Πρέπει ακόμη να σας αναφέρω πως άρχισαν κιόλας να υποβάλλονται αιτήσεις από γονείς που θέλουν να φέρουν τα παιδιά τους τον Σεπτέμβριον στη πρώτη τάξη της Επαγγελματικής Σχολής. Βέβαια δεν είναι δυνατόν η κάθε τάξη να έχει πάρα πάνω από 30 μαθήτριες. Τι θα γίνει όμως με τις άλλες που θα θέλουν να εγγραφούν; Να ένα πρόβλημα που θα παραστεί ανάγκη να το αντιμετωπίσει ό νέος μας Δήμαρχος. Εγώ νομίζω πως με κάποια μικρή οικονομική δαπάνη εκ μέρους του Δήμου θα μπορέσουμε ίσως να ιδρύσουμε και δεύτερη Επαγγελματική Σχολή, είτε για αντρικά ενδύματα, είτε για γυναικεία καπέλα.

Το Πρότυπο Δημοτικό Σχολείο του Διδασκαλείου

α) Η μεταρρύθμιση που έγινε, είναι ριζική

Οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόσαμε εφέτος στο Πρότυπο Δημοτικό Σχολείο μας ήσαν ριζικές. Γίνεται τώρα τελευταία και στο τόπο μας πολύς λόγος για νέες διδακτικές αρχές. Όλοι οι δασκάλοι αγωνίζονται να προσαρμοστούν στις νέες τούτες παιδαγωγικές απαιτήσεις και να εφαρμόσουν τα νέα συστήματα. Ήταν πολύ φυσικό το Διδασκαλείο μας και στο σημείο τούτο να μη καθυστερήσει. Είχε την υποχρέωση να εφαρμόσει στο Πρότυπο σχολείο του τα νέα συστήματα, με όλη βέβαια την προσοχή και με όλη την αντίληψη της ευθύνης του.

Είναι αλήθεια πως δεν εδίδαξε τη σπουδή του νεοφώτιστου. Μελετήσαμε με όλη τη προσοχή τον τρόπο της εφαρμογής και ελάβαμε όλα τα μέτρα, ώστε η εφαρμογή να μη σκοντάψει πουθενά. Έπρεπε με άλλα λόγια πριν να αποπειραθούμε τη ριζική μεταρρύθμιση του Προτύπου Δημοτικού σχολείου, όχι μόνο να προετοιμάσουμε πρώτα το έδαφος, αλλά και να δημιουργήσουμε όλους τους κατάλληλους όρους για να μπορέσει το νέο σύστημα και βαθειά να ριζώσει και να επιβληθεί και στη συνείδηση των δασκάλων του Πειραιώς και στην εκτίμηση της Πειραϊκής κοινωνίας. Και τα προπαρασκευαστικά αυτά μέτρα, τα σπουδαιότερα  τουλάχιστον ήσαν τα ακόλουθα:

Πρώτον: Έπρεπε  να πλουτίσουμε πρώτα το Πρότυπό μας με μερικά απαραίτητα εποπτικά μέσα.  Όπως γνωρίζετε ο πλουτισμός τούτος κατορθώθηκε και σήμερα το Διδασκαλείο μας είναι εφοδιασμένο εκτός από τις συλλογές και τα προπλάσματα που ανέφερα παραπάνω , και με αρκετά παιδαγωγικά παιχνίδια απαραίτητα για τις μικρούλες μας μαθήτριες.

Δεύτερον: Έπρεπε οι δασκάλισσες  του Προτύπου – όλες τους σχεδόν είχαν μορφωθεί με το παλαιό σύστημα – να φωτισθούν να κατανοήσουν, να παραδεχτούν και να αγαπήσουν τα νέα συστήματα. Για να κατορθωθεί τούτο ενόμισα  πως είχα την υποχρέωση να μετεκπαιδεύσω τις δασκάλισσες του Προτύπου. Υποχρεώθηκαν να παρακολουθούν και να λαμβάνουν μέρος στα Παιδαγωγικά φροντιστήρια, και στις Παιδαγωγικές συζητήσεις. Έπειτα στις επανειλημμένες  παιδαγωγικές συνεδριάσεις που είχα με τις δασκάλισσες του Προτύπου από τη πρώτη στιγμή που έγινα διευθυντής του Διδασκαλείου, εξετάστηκαν από όλες τις πλευρές, όλα τα προβλήματα τα θεωρητικά και πρακτικά του Δημοτικού σχολείου, σύμφωνα με τις νέες αντιλήψεις της Παιδαγωγικής και της ψυχολογίας του παιδιού.

Τρίτον; Και όταν είδα την ευγενική προσπάθεια που κατάβαλε αυθόρμητα και με τη δική της πρωτοβουλία η κάθε δασκάλισσα του Προτύπου, για να εφαρμόσει κάτι από το νέο σύστημα, και τότε αντί να μεταρρυθμίσω ριζικά το Πρότυπο Δημοτικό Σχολείο μας, ενόμισα πως ήταν σκοπιμώτερο να οργανώσω μόνο μία τάξη του Προτύπου, ας την ονομάσουμε πειραματική τάξη, για να εφαρμόσουμε με όλη μας τη προσοχή τις νέες διδακτικές αρχές, μόνο στις λίγες μαθήτριες της πειραματικής τάξεως και να παρακολουθήσουμε συστηματικά τα αποτελέσματα της νέας τούτης εργασίας μας. Και όταν όλοι μας πειστήκαμε πως τα αποτελέσματα της Πειραματικής τάξεως ήσαν ικανοποιητικά , τότε μόνο αποφάσισα να απλώσουμε τη μεταρρύθμιση σ’ ολόκληρο το Πρότυπο, μα και πάλι κυρίως στις τέσσερεις πρώτες τάξεις του Προτύπου Δημοτικού Σχολείου. Και για να ευκολύνω τις δασκάλισσες του Προτύπου στην πρώτη εφαρμογή του νέου συστήματος, ενόμισα πως είχα την υποχρέωση να καταρτίσω τις τάξεις του Δημοτικού μας σχολείου με όσο το δυνατόν λιγώτερες μαθήτριες. Και γι αυτό σε καμιά τάξη του Δημοτικού μας Σχολείου δεν δέχτηκα πάρα πάνω από 20-25 μαθήτριες.

Ποια είναι τώρα η μεταρρύθμιση που εκάναμε στο Πρότυπο; Δεν είναι δυνατόν στα στενά όρια μιας λογοδοσίας να αναπτύξω λεπτομερώς το ζήτημα τούτο. Θα περιοριστώ κατ’ ανάγκην να σας αναφέρω ξηρά- ξηρά μόνο μερικά σημεία.

Με τι μεταρρύθμιση μας στο Δημοτικό Σχολείο επιδιώξαμε να ρίξουμε το μεσότοιχο που χώριζε το παλιό σχολείο από τη ζωή του παιδιού. Το σχολείο έπρεπε να είναι η οργανωμένη προέκταση της παιδικής ζωής. Στο σχολείο μας θέλαμε να βασιλέψει η δημιουργική χαρά, η αγάπη και η αλληλεγγύη. Το σχολείο μας δεν έπρεπε να είναι η φυλακή του παιδιού. Έπρεπε να γίνει το ίδρυμα εκείνο που σαν άλλος μαγνήτης θα προσελκύει το παιδί για να ανθίσει η προσωπικότητά του, για να καλλιεργηθούν οι ψυχικές του δυνατότητες και για να λυθούν τα πολυάριθμα προβλήματα που γεννιώνται μέσα στο κάθε παιδί. Γι αυτό και οι γνώσεις που έπρεπε η κάθε μαθήτριά μας να μάθει δεν ήσαν συμπύκνωμα της σοφίας των ενηλίκων, αλλά έπρεπε να γίνουν όργανο στα χέρια του παιδιού για να λύσει μόνο του τα προβλήματά του. Έτσι π.χ. οι  μικρούλες μας μαθήτριες δεν έμαθαν αριθμητική γιατί είναι σπουδαίο πράγμα η αριθμητική,  αλλά έμαθαν με ενθουσιασμό αριθμητική γιατί η αριθμητική τους ήταν πολύτιμο όργανο για να λύσουν προβλήματα της δικής τους ζωής. Μα για να μπορέσουν οι μαθήτριες να εργάζονται δημιουργικά μέσα στο Πρότυπό μας σχολείο έπρεπε να σπάσουν οι αλυσίδες της εξωτερικής πειθαρχίας και να βασιλέψει μέσα στο σχολείο μας η εσωτερική  πειθαρχία παράλληλα με το συναίσθημα της ευθύνης. Σύμφωνα λοιπόν με τις αντιλήψεις αυτές καταργήσαμε το ωρολόγιο πρόγραμμα, αλλάξαμε ριζικά το πρόγραμμα της διδακτέας ύλης, και παραμερίσαμε σχεδόν ολότελα το επίσημο αναγνωστικό. Γιατί τα παιδιά μας είχαν την ευκαιρία και αισθανόντουσαν την ανάγκη μόνοι τους να διαβάζουν χίλια δυό βιβλία από τη Μαθητική μας Βιβλιοθήκη. Καταργήσαμε τη νεκρική σιγή που εκρατούσε κατά τη διάρκεια του μαθήματος στο παλιό σχολείο κι καθιερώσαμε την ομαδική συνεργασία και την αρμονική συζήτηση. Καθιερώσαμε ακόμη τους σχολικούς περιπάτους και τις διδακτικές  εκδρομές. Η κάθε δασκάλισσα  σε οιαδήποτε στιγμή έκρινε κατάλληλη, έπαιρνε τις μαθήτριές της και επήγαινε στα διάφορα καταστήματα να αγοράσει χρήσιμα αντικείμενα για την τάξη ή επήγαινε να επισκευθεί διάφορα εργοστάσια και διάφορα βιοτεχνικά καταστήματα. Και κείνο ίσως που θα σας φανεί πολύ παράξενο είναι ότι εδιδάξαμε τη πρώτη ανάγνωση χωρίς αλφαβητάριο. Επίσης ιδρύσαμε στο Δημοτικό κήπο, της Τερψιθέας στο σχολικό μας κήπο όπου οι μικρούλες μαθήτριες και έσκαψαν και έσπειραν και παρακολούθησαν με αγάπη τη ζωή των λουλουδιών και των φυτών και των άλλων που έσπειραν.

β) Πως κρίνουν οι δασκάλισσες του Προτύπου το νέο σύστημα

Αντί να σας δώσω εγώ μια εικόνα των μαθητριών μας του Προτύπου επάνω στην εργασία τους, νομίζω πως είναι προτιμότερο να σας διαβάσω μερικά κομμάτια έτσι τυχαία διαλεγμένα από τις εκθέσεις που μου υπέβαλαν οι δασκάλισσες του Προτύπου  η κάθε μια για την εργασία που έγινε στη τάξη της.

Να μερικά χαρακτηριστικά κομμάτια από τις εκθέσεις τους. Οι γονείς, γράφει η δασκάλισσα της πρώτης τάξεως, ήρχοντο και μ’ ερωτούσαν τι να κάνουν για να μη έχουν επανάσταση από τα παιδιά τους που δεν τα άφηναν να έλθουν στο σχολείο. Μια μέρα ήρθε ένα μικρό κοριτσάκι λίγο αργά. Γιατί καλέ άργησες, της λέγω. Άρχισε αμέσως τα κλάματα και μου λέει πως την έδειρε ο πατέρας της γιατί δεν ήθελε να την αφήσει να έλθει στο σχολείο από φόβο για το πονεμένο μάτι της. Μα η μικρούλα ήθελε και με όλο το ξύλο που έφαγε ήρθε στο σχολείο.- «Η ζωή του σχολείου, γράφει η δασκάλισσα της τετάρτης τάξεως, ήταν μια προέκταση της ζωής του σπιτιού. Και μάλιστα βελτιωμένη έτσι, ώστε να κάνει το παιδί να λαχταρά για τις ώρες που περνούσε στο σχολείο. Πόσο με συγκίνησε κάποτε το κλάμα μιάς μικρούλας μου, την παραμονή μιάς εορτής που θα έκλινε το σχολείο. Χαρακτηριστική η θερμή παράκληση κάποιας μητέρας να επιβάλω στην άρρωστη μικρούλα της να μείνει στο σπίτι. Με κανένα λόγο δεν ήθελε να στερηθεί τις αγαπημένες αδελφούλες της».- « Τι καλά θα ήταν να είχαμε εσένα μαμά μας. Αυτή τη φράση την άκουσα πολλές φορές να μου την λένε οι μικρούλες μου μαθήτριες αγκαλιάζοντάς με».- «Η δασκάλα αγαπημένη φίλη και αδελφή. Ένα ξέσπασμα λατρείας της παιδικής ψυχής γι αυτήν. Κλειστές ψυχούλες από τη δυστυχία του σπιτιού άνοιξαν διάπλατα, μίλησαν ξαλάφρωσαν».- «Πόσες φορές δεν με εκύκλωσαν για να εκδηλώσουν με κάθε τρόπο την αγάπη τους. Γιατί το σχολείο δεν ήταν για το παιδί ο τόπος του μαρτυρίου που ήταν άλλοτε, αλλά η χαρούμενη γωνιά».

«Τώρα αντηχούν χαρωπά γέλια και ξεφωνητά. Τα  παιδιά μας είχαν θάρρος και ελευθερία πειθαρχημένη. Να ένα ζωντανό παράδειγμα. Η μικρούλα μας, η Νίτσα, ήταν ελεύθερη να βγαίνει όποτε θέλει έξω. Στην αρχή όλη την ώρα ήταν στην αυλή αλλά σιγά – σιγά εξύπνησαν μέσα της τόσα ενδιαφέροντα ώστε ήταν η μόνη που δεν ξεκολούσε απ’ την τάξη». –« Εδώ στην πρώτη τάξη του σχολείου μας ζούσαν σαν αληθινά παιδιά με τις μεγαλύτερες αδελφές τις δασκάλες τους, έπαιζαν με τις κούκλες τους, και με τα διάφορα παιχνιδάκια τους με συμπαίκτρια τη δασκάλα τους». – «Η χαρά και η λαχτάρα των μαθητριών δεν περιγράφεται όταν επρόκειτο να πάνε στο Σχολικό κήπο. Τι φωνές και τι χαρές όταν έβλεπαν να φυτρώνει κανένας σπόρος. Κυρία, κυρία, εδώ, εδώ ελάτε, να ένα μικρό κρεμμυδάκι, μια κουκιά».

Δε θέλω κυρίες και κύριοι, να σας κουράσω περισσότερο. Απλώς μόνον να σας αναφέρω πως το Πρότυπό μας έδωσε δύο μαθητικές εορτές: Την εορτή της κούκλας για τις μικρές μαθήτριες και την εορτή του Χριστουγεννιάτικου δένδρου. Έπρεπε να είσθε στις εορτές αυτές. Είμαι βέβαιος πως θα αισθανόσαστε βαθειά συγκίνηση και θα εθαυμάζατε την εργατικότητα, την  ελεύθερη πειθαρχία και τη βαθειά ικανοποίηση των μαθητριών μας. Μα για την όλη εργασία στο Δημοτικό μας σχολείο θα γίνουν σχολικές ανακοινώσεις σε δημόσιες ομιλίες. Ελπίζω να μας κάνετε την τιμή να τις παρακολουθήσετε.

γ) Η Παιδική εξοχή στο Πόρτο-Ράφτη

Θα αφιερώσω μόνον δύο λόγια για την πρώτη παιδική εξοχή.

Το Διδασκαλείο μας κατόρθωσε να στείλει 35 μαθήτριες του Δημοτικού Σχολείου με όλες τις δασκάλισσες και με επικεφαλής τον πολύτιμον συνεργάτη μου τον κ. Κοσίβα, στη γνωστή εξοχή της Αττικής το Πόρτο – Ράφτη. Η επιθυμία μας ήταν να στείλουμε όλα τα κοριτσάκια του Δημοτικού σχολείου. Ατυχώς οι περισσότεροι γονείς δεν μας έκριναν άξιους αυτής της εμπιστοσύνης. Δεν τους αδικώ. Καταλαβαίνετε βέβαια πόσο δύσκολο είναι να πεισθεί ένας πατέρας και μία μητέρα να αποχωρισθεί 15 ημέρες από το παιδί του. Ας ελπίσουμε ότι του χρόνου θα μας εμπιστευθούν τα παιδιά τους. Γιατί η όλη οργάνωση της παιδικής εξοχής και τα θαυμάσια αποτελέσματά της θα άρουν από την ψυχή τους κάθε δισταγμό. Η δαπάνη για τη 15ήμερη παραμονή  των μαθητριών μας στο Πόρτο –Ράφτη έφθασε περίπου τις 14 περίπου χιλιάδες δραχμές. Από τα παιδιά εισπράξαμε  μόνο 3.200δραχμές. Σκεφθήτε πως πολλά παιδιά ή δεν επλήρωσαν καθόλου ή επλήρωσαν από 50-150 δρχ. Ευτυχώς το Υπουργείο της Παιδείας μας βοήθησε γενναιόδωρα. Μας ενίσχυσε με 10 χιλιάδες δρχ. και εκφράζουμε τη βαθύτατη ευγνωμοσύνη μας για την ενίσχυση τούτη. Ο κ. Χαρβαλιάς μας έστειλε 200 δρχ. ο δικηγόρος κ. Επιφάνης μας έστειλε 300 δρχ. Ο πατέρας μιάς μαθήτριας ο πλοίαρχος κ. Καλαφάτης που ήρθε να ιδή πως περνά η κόρη του στην εξοχή τόσο ενθουσιάστηκε ώστε μας πρόσφερε 300δρχ. Ο κ. Στύλου μας έστειλε 25 δρχ. Και ένας από τους παραθερίζοντας στο Πόρτο –Ράφτη , ο κ. Γρέγος προσέφερε 1 αρνί του γάλακτος και διάφορα άλλα γλυκίσματα. Μας εδήλωσε μάλιστα ότι αν αποφασίσει το Διδασκαλείο να χτίσει ένα μόνιμο περίπτερο για να στεγάσει τις μαθήτριες της παιδικής μας εξοχής προσφέρει στο σχολικό Ταμείο του Διδασκαλείου δρχ. δέκα χιλιάδες. Η υγεία των μαθητριών μας ήταν θαυμασία. Μόνο μια μαθήτρια μας αρρώστησε. Μα όπως εξακριβώσαμε ήταν άρρωστη πριν πάμε στην εξοχή. Τη ζωή των μαθητριών στην εξοχή ενόμισα  πως είχα υποχρέωση να παρακολουθήσω και εγώ ο ίδιος και πράγματι έμεινα εκεί πέντε ολόκληρες ημέρες. Η τροφή των παιδιών μας ήτο απόλυτα υγιεινή και άφθονη. Αρκεί να σας πω, πως οι μαθήτριές μας έτρωγαν 5 φορές την ημέραν. Το πρωί, γάλα με κακάο και ψωμί όσο ήθελαν, στις 10 μια φετίτσα ψωμί με λίγο τυρί. Το μεσημέρι κρέας ή ψάρια, συνήθως μελανούρια ή μπαρμπούνια και με τις ανάλογες σαλάτες. Το απόγευμα, γάλα με κακάο, και το βράδυ φασολάκια, κολοκυθάκια, πατάτες, πιλάφι, ή αυγά, τυρί και σαλάτα. Ατυχώς η εποχή ήταν τέτοια ώστε λίγες φορές κατορθώσαμε να δώσουμε φρούτα στα παιδιά. Προσφέραμε μάλιστα τρείς φορές γλύκισμα και μιά φορά παγωτό. Πως περνούσαν την ημέρα τους οι μαθήτριές μας στην παιδική εξοχή, τη χαρά τους, τα γέλια τους, την εργασία τους, τη μελέτη τους, όλα αυτά νομίζω πως είναι καλύτερα να αφήσω τα ίδια τα παιδιά να μας τα διηγηθούν. Θα άξιζε μα την αλήθεια να σας διαβάσω ολόκληρο το ημερολόγιο που κράτησε μόνη της η μαθήτρια της Δ! τάξεως του Δημοτικού Σχολείου Ελπίδα Φραγκοπούλου. Φοβάμαι όμως να μη κάνω κατάχρηση της καλωσύνης σας και γι αυτό θα σας διαβάσω μόνο όσα μας γράφει, στο ημερολόγιό της για τη 10^η Ιουνίου

10 Ιουνίου

«Το πρωί όταν ξυπνήσαμε ήπιαμε το γάλα μας. Πέρασε λίγη ώρα και μας βάλανε να καθαρίσουμε πατάτες και κολοκυθάκια. Ο κ. Διευθυντής μας είπε πως όταν καθαρίσουμε τις πατάτες και τα κολοκυθάκια θα μας πάει σε ένα κήπο να δούμε πως είναι η πατατιά και η κολοκυθιά. Όταν τελείωσε το καθάρισμα πήγαμε όλα τα παιδιά σε κείνο το κήπο που σας γράφω πιο κάτου. Ο κ. Διευθυντής έβαλε έναν άνθρωπο για να σκάψει να δούμε πως βγαίνει η πατάτα και έτσι είδαμε στις ρίζες της πατατιάς που ήταν γεμάτες από μικρές πατατούλες μετά φύγαμε και πήγαμε στο σπίτι του κ. Γρέγου. Στο δρόμο που πηγαίναμε ο καλός μας ο Διευθυντής ότι λουλούδια βλέπαμε μας τα εξηγούσε. Όπως περπατούσαμε είδαμε ένα ωραίο σπίτι μ’ ένα μεγάλο περιβόλι και μπήκαμε μέσα. Ένα παιδί μας οδήγησε στο κήπο αμέσως όταν αντικρύσαμε τον κήπο με μιάς  μας μύρισε το αγιόκλημα. Δεξιά και αριστερά ήταν οι ροζ τριανταφυλλιές και γαριφαλιές που τον στόλιζαν. Ύστερα όταν φτάσαμε  στα μισά του δρόμου είδαμε αμυγδαλιές. Η χαρά μας έγινε απερίγραπτη. Αμέσως αρχίσαμε να κόβουμε μύγδαλα.  Όμως το παιδί που μας έφερε στο κήπο δεν μας άφησε να κόψουμε πολλά. Όταν φύγαμε από αυτό το σπίτι πήγαμε στου κ. Γρέγου το σπίτι, ήταν ομορφότερος και καλύτερος ο κήπος του. Είχανε φτιάξει με πρασινάδα κάτι  ωραία σχήματα και μέσα σ’ αυτά ήταν λουλούδια με ωραίους χρωματισμούς. Εκεί είχε πιο πολλές αμυγδαλιές, κόψαμε μύγδαλα όσα θέλαμε. Τις κακόμοιρες τις αμυγδαλιές τις καταπληγώσαμε . Το απόγευμα φάγαμε κακάο, μετά πήγαμε ένα περίπατο στο δάσος με τον κ. Διευθυντή, τον κ.Κοσίβα, και τις δασκάλες μας. Στο δρόμο που πηγαίναμε κόβαμε λουλούδια. Όταν φτάσαμε στο μέρος που θέλαμε , αγναντέψαμε τη θάλασσα που ήταν φουσκοθαλασσιά και όπως ερχόντουσαν τα κύματα ασπρίζανε και εφαινόντουσαν σαν άσπρα προβατάκια να τρώνε στη χλόη. Είπαμε ωραία τραγουδάκια. Είδαμε πολλά πεύκα που τα έχουνε κόψει και από κει έτρεχε ρετσίνι και είχανε ένα κουτί δεμένο στο πεύκο που μέσα έτρεχε το ρετσίνι. Ο κ. Κοσίβας μας είπε πως σαν να κλαίει το κακόμοιρο που είναι πληγμένο. Ύστερα όπως κατεβαίναμε είδαμε ένα λουλούδι μωβ που  είχε αγκάθια. Ο κ. Διευθυντής έκοψε ένα με το ψαλίδι του. Εμείς που τον είδαμε ρωτήσαμε τι θα το κάνει και τι να δούμε, γίνηκε ένα βουρτσάκι. …….»

Κατά τη διαμονή τους οι μαθήτριές μας παράλληλα με τα παιχνίδια τους ασχολήθηκαν και με την οικοκυρική και εργάστηκαν χωρίς να το καταλάβουν, και με διάφορα μαθήματα. Λάβαιναν μέρος στο μαγείρεμα έστρωναν τραπέζια, σιγύριζαν τις καμαρούλες τους και έπλυναν ακόμη και οι πιο μικρότερες τα ρούχα τους τα σεντόνια τους και τις κουβέρτες τους ακόμη. Είδαν και έζησαν το δάσος, είδαν με τα μάτια τους τη ζωή των ψαράδων, είδαν και εχάρηκαν τα αμπέλια και διάφορα οπωροφόρα δένδρα.  Διάβασαν όλα τα βιβλία που είχαν πάρει απ’ τη Μαθητική βιβλιοθήκη μαζί τους, ιδίως διάφορα παραμύθια και ιστορίες. Ζωγράφισαν και σκιτσάρισαν διάφορα τοπία. Με δυό λόγια έζησαν πλούσια και γόνιμα τη ζωή τους. Και το σπουδαιότερο όλες λίγο ή πολύ έγραψαν τις εντυπώσεις τους. Άλλες στο ημερολόγιό τους, άλλες σε επιστολές στους γονείς τους ή σε γράμματα προς τις συμμαθήτριές τους στον Πειραιά. Μη σας φανεί παράξενο. Οι πέντε μέρες που έμεινα μαζί τους στην εξοχή και παρακολούθησα τη ζωή τους είναι από τις πιο ευτυχισμένες ημέρες της ζωής μου. Και δεν έχω καμιά αμφιβολία ύστερα από την πείρα που αποκομίσαμε από τη φετεινή μας παιδική εξοχή, πως θα είναι ακόμη μεγαλύτερη η επιτυχία της παιδικής μας  εξοχής τον ερχόμενο χρόνο.

Κυρίες και Κύριοι

Μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως η πρώτη εφαρμογή του νέου συστήματος, μας αφήνει πολύ ευχαριστημένους. Η επιτυχία οφείλεται στον ενθουσιασμό και στο ζήλο των δασκαλισσών του Δημοτικού μας Σχολείου. Αξίζουν αλήθεια κάθε έπαινο.

έχει ακόμη συνέχεια 4-5 σελίδες

Η ίδρυση των δύο Γυμνασιακών τάξεων

Δεν θα ήθελα να κλείσω τη σημερινή μου ομιλία, χωρίς να σας αναφέρω και τις ενέργειες που έγιναν για ένα πολύ σπουδαίο ζήτημα του Διδασκαλείου μας.

Όπως ξέρετε το Διδασκαλείο μας έγινε σύμφωνα με τον τελευταίο νόμο, πεντατάξιο. Οι μαθήτριες που εισέρχονται και στο Διδασκαλείο μας, πρέπει να  έχουν τελειώσει την Β! τάξη του Γυμνασίου. Έτσι μία μαθήτρια που θέλει να φοιτήσει στο Διδασκαλείο, είναι υποχρεωμένη να τελειώσει πρώτα το εξάχρονο Δημοτικό Σχολείο, να φοιτήσει δύο χρόνια στο Γυμνάσιο και έπειτα να έρθει να  δώσει εισητηρίους εξετάσεις στο Διδασκαλείο. Η διαδικασία όμως τούτη έχει και για τα άλλα Διδασκαλεία , αλλά πιο πολύ για το δικό μας Διδασκαλείο δύο μεγάλα ελαττώματα που ξεσπούν στις μαθήτριες χωρίς να φταίνε σε τίποτε. Πρώτα μπορώ να σας πω πως χάνουν τα δύο χρόνια που πάνε στο Γυμνάσιο. Γιατί από όσα μαθαίνουν εκεί, στα δύο αυτά χρόνια, μερικά δεν τους χρειάζονται για τη διδασκαλική τους μόρφωση και πολλά τα ξαναμαθαίνουν στο Διδασκαλείο. Κάνουν λοιπόν έναν περιττό κόπο. Έπειτα οι μαθήτριες που τελειώνουν το δικό μας Δημοτικό σχολείο έχουν διδαχθεί σύμφωνα με το νέο σύστημα, και όταν παν τα δύο χρόνια στο Γυμνάσιο βρίσκουν εκεί άλλο τρόπο διδασκαλίας, και άλλες αντιλήψεις για  την αξία της μαθητικής εργασίας.

Ήταν επομένως ανάγκη να καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε να λυθεί και το σπουδαίο τούτο πρόβλημα. Γι αυτό το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο του Διδασκαλείου και επί της Δημαρχίας του πρώην Δημάρχου και επί της Δημαρχίας του κ. Ρινοπούλου, εζήτησε από το Υπουργείο την άδεια να ιδρυθούν μέσα στο Διδασκαλείο οι δύο πρώτες Γυμνασιακές τάξεις. Το Υπουργείο τώρα τελευταίε δέχτηκε τη πρόταση του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου και έδωσε τη σχετική άδεια. Η απόφαση μάλιστα του Υπουργού βρίσκεται σήμερα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και ελπίζω σε μερικές μέρες να κοινοποιηθεί. Τι έχουμε να κερδίσουμε με την ίδρυση των δύο Γυμνασιακών τάξεων; Πρώτα οι μαθήτριες του Δημοτικού μας σχολείου, δεν θα είναι υποχρεωμένες να φεύγουν από το σχολείο μας και να πηγαίνουν στο Γυμνάσιο. Έπειτα και τούτο είναι το σπουδαιότερο, το Διδασκαλείο μας θα γίνει κατ’ ουσίαν επτατάξιον. Δεν πρόκειται δηλαδή στις δύο αυτές Γυμνασιακές τάξεις να εφαρμοσθεί το επίσημο πρόγραμμα του Υπουργείου της Παιδείας για τα Γυμνάσια,  αλλά θα καταρτίσουμε ένα ενιαίο πρόγραμμα στο Διδασκαλείο μας και για τις δυό αυτές Γυμνασιακές τάξεις και για τις πέντε τάξεις του Διδασκαλείου. Και να πως σκεπτόμαστε στις γενικές γραμμές να καταρτίσουμε το πρόγραμμα του επταταξίου Διδασκαλείου μας.

Θα το χωρίσουμε σε δύο τμήματα. Το πρώτο τμήμα θα περιλάβει τις πέντε πρώτες τάξεις, τις δύο Γυμνασιακές και τις τρεις πρώτες του σημερινού Διδασκαλείου. Το Δεύτερον τμήμα θα περιλάβει τις δύο τελευταίες τάξεις. Στο δεύτερο τμήμα θα  συγκεντρώσουμε κυρίως τα Παιδαγωγικά, τα Φιλοσοφικά και τις ιδιαίτερες Φροντιστηριακές εργασίες απαραίτητες για τον Επαγγελματικό καταρτισμό του σύγχρονου δασκάλου. Θα είναι λοιπόν το δεύτερο τμήμα το καθ’ αυτό Παιδαγωγικό τμήμα του Διδασκαλείου. Ενώ στο πρώτο τμήμα θα συγκεντρώσουμε όλα  τα μαθήματα εκείνα που συντελούν  στη γενική μόρφωση. Και πάλι στις κατώτερες τάξεις του πρώτου τμήματος θα συγκεντρώσουμε τη διδασκαλία των Γαλλικών και των Νέων Ελληνικών. Αρκεί να σας πω πως σκεπτόμαστε να δώσουμε στη πρώτη και Δευτέρα τάξη – δηλαδή στις δυό Γυμνασιακές τάξεις που θα ιδρύσουμε – να δώσουμε δέκα ώρες την εβδομάδα Γαλλικά. Απ’ αυτό καταλαβαίνετε πόσο δίκιο είχα όταν στην αρχή της ομιλίας μου ετόνισα πως πολύ γρήγορα θα φθάσουμε να επιλύσουμε οριστικά το πρόβλημα της διδασκαλίας των Γαλλικών στο Διδασκαλείο μας.

Η μόνη δυσκολία που μας μένει να υπερνικήσουμε για την ίδρυση των δύο Γυμνασιακών τάξεων, είναι το ζήτημα, που θα στεγάσουμε τις δύο αυτές τάξεις. Ξέρετε πόσο παλιό και στενόχωρο είναι το κτίριο του Διδασκαλείου μας. Και ξέρετε πως, παρ’ όλες τις προσπάθειές μας και παρ’ όλες τις υποσχέσεις ,τίποτε δεν κατορθώσαμε για να κτισθεί το νέο κτίριο του Διδασκαλείου. Ας  ελπίσουμε πως και στο ζήτημα τούτο κάτι θα γίνει. Προς το παρόν είναι ανάγκη κα κτισθούν 2 ή 3 αίθουσες για τις Γυμνασιακές μας τάξεις. Έχω την πεποίθηση πως το Υπουργείο της Παιδείας που τόσο έως τώρα έχει φανεί γενναιόδωρο στο Διδασκαλείο, θα μας βοηθήσει να αποκτήσουμε κατά τη διάρκεια των διακοπών τις τρεις αίθουσες που μας χρειάζονται, για να μπορέσει ν’ αρχίσει από τον Οκτώβριο η λειτουργία των δύο Γυμνασιακών τάξεων.

Κυρίες και Κύριοι

Προσπάθησα  - και σας ευχαριστώ πολύ για την υπομονή που είχατε να με ακούσετε τόση ώρα – να σας εκθέσω ξηρά, ξηρά, τη δράση του Διδασκαλείου μας κατά το λήγον Σχολικόν έτος. Έχω όμως την πεποίθηση πως και με την εμπιστοσύνη σας και την εκτίμησή σας καθώς και με την αγάπη και το ενδιαφέρο του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου και του νέου μας Δημάρχου προς το Διδασκαλείο, έχω την πεποίθηση πως το Διδασκαλείο μας θα εξακολουθήσει τον προοδευτικό του δρόμο.

(Στο τέλος της ομιλίας του ο κ. Σωτηρίου αποχαιρετά με συγκινητικά λόγια τις τελειόφοιτες του Διδασκαλείου, υποδεικνύει τι μεγάλες υποχρεώσεις αναλαμβάνουν και τους εύχεται να δείξουν και στον αγώνα της ζωής και στην εξάσκηση του επαγγέλματος των τον ακράτητο ενθουσιασμό και βαθειά πίστη στα ανώτερα ιδανικά γιατί μόνον έτσι θα τιμήσουν το Διδασκαλείο και θα αποδείξουν ότι είναι άξιες του πτυχίου που επήραν).