ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΜΟΡΦΩΣΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΜΟΡΦΩΣΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

Άρθρο του παιδαγωγού Κ. Δ. Σωτηρίου

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Αυγή»

Στις 27 Μαρτίου 1958

Βυθισμένα στην εξαθλίωση τα παιδιά του λαού, Ελληνίδες μητέρες. Μαύρη και άχαρη η ζωή τους. Τραγική η κατάστασή τους. Τα δέρνουν οι πίκρες, η φτώχεια, τα βάσανα. Τα δέρνει και η αμορφωσιά!

Μία από τις μελανώτερες κηλίδες στη χώρα μας ο αναλφαβητισμός. Στίγμα για τον πολιτισμό μας. Μεγάλο ακόμη και σήμερα το ποσοστό του. Και ξέρουμε, πως όσο πιο μεγάλο είναι το ποσοστό του αναλφαβητισμού σε μια χώρα, τόσο χαμηλότερο είναι το επίπεδο του πολιτισμού της, μ’ άλλα λόγια πιο καθυστερημένη  και απολίτιστη είναι η χώρα αυτή. Η Ελλάδα, η πατρίδα μας, όπου έλαμψε το φως της φιλοσοφίας και της επιστήμης, διεκδικεί ακόμη και σήμερα τα πρωτεία στον αναλφαβητισμό. Να τι μας λέει η στατιστική:

Α’) Στις αποικιακές και στις μισοαποικιακές χώρες ο αναλφαβητισμός κυριαρχεί απόλυτα. Στα 1953 το ποσοστό του αναλφαβητισμού ήτανε στη Τυνησία 77%, στο Αλγέρι 90%, στο Μαρόκο 93%, στη Γαλλική Αφρική 95%, στο Σουδάν 98%, στο Ιράν 90%. Στη μισοαποικιακή νότια Αμερική ο αναλφαβητισμός κυμαίνεται από 28% ως 75%. Στα 1953 δεκαέξη και μισό εκατομμύρια παιδιά, δηλαδή 53% από τα παιδιά  της σχολικής ηλικίας  στην Νότια Αμερική δε φοιτάνε σε κανένα σχολείο. Οι αποικιοκράτες, λοιπόν, διατηρούνε συστηματικά τον αναλφαβητισμό στις αποικίες, για να τις εκμεταλλεύονται με μεγαλύτερη άνεση.

Β’) Στις σοσιαλιστικές χώρες και στις Λαϊκές Δημοκρατίες χτυπήθηκε κατακέφαλα ο αναλφαβητισμός και στις περισσότερες ξεριζώθηκε κιόλας. Αντίθετα στις καπιταλιστικές χώρες οι πιστώσεις για την παιδεία ελαττώθηκαν, μεγαλώνουν οι στρατιωτικές δαπάνες, ο αναλφαβητισμός διατηρείται  και το μορφωτικό επίπεδο του λαού πέφτει:

Στην Τσαρική Ρωσία  ο αναλφαβητισμός έφτανε τα 81%. Σε ορισμένες μάλιστα εθνότητες ξεπερνούσε τα 99%. Στα 1940 είχε ολότελα ξεριζωθεί. Στην Πολωνία ο αναλφαβητισμός λίγο πριν από τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο ήτανε 23%. Σήμερα έχει σβήσει. Στη Βουλγαρία στα 1934 ο αναλφαβητισμός ήτανε 34%. Σήμερα δεν υπάρχουνε αναλφάβητοι. Το ίδιο και στη Ρουμανία. Στην Αλβανία όπου ο αναλφαβητισμός έφτανε στα 80% με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1946 ελαττώθηκε σημαντικά. Αντίθετα στις χώρες της Δυτικής Δημοκρατίας η κατάσταση μένει στάσιμη. Σε μερικές μάλιστα χειροτέρεψε. Έτσι στην Ισπανία  στα 1951 ανέβηκε ο αναλφαβητισμός στα 43,5%. Τη χρονιά αυτή ένα εκατομμύριο οχτακόσιες χιλιάδες παιδιά δεν πάτησαν το πόδι τους στο σχολείο. Στην Ιταλία  μένει σταθερός ο αναλφαβητισμός. Στα 1953 δύο εκατομμύρια παιδιά δε φοίτησαν στο σχολείο. Προτιμούνε και εκεί να αγοράζουνε κανόνια, παρά να χτίζουνε σχολεία.

Γ’) Στην Ελλάδα , στην πατρίδα μας, στα 1930, ο αναλφαβητισμός ήτανε 41,8%. Στα 1939 είχε πέσει στα 36%. Στα χρόνια της κατοχής φούντωσε πάλι. Στα 1953 ήτανε ακόμη 45%. Και εκεί περίπου εξακολουθεί να είναι. Στην περασμένη σχολική χρονιά  16% από τα παιδιά , που έπρεπε να γραφτούνε στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου, δε γράφηκαν. Και από τα παιδιά που γράφονται στην πρώτη τάξη, το 40% φοιτούνε δυό- τρία το πολύ χρόνια, γρήγορα ξεχνάνε όσα έμαθαν και μένουνε κι αυτά αναλφάβητα.

Στην Κύπρο στα 1953 ο αναλφαβητισμός ήτανε 46,2%.

Φυσικά οι αναλφάβητοι και οι αγράμματοι σ’ όλες τις χώρες στρατολογούνται σχεδόν όλοι από την εργατιά και την αγροτιά. Έτσι και το δημοτικό σχολείο έχει γίνει προνόμιο των νοικοκυραίων.

*

Γιατί είναι φουντωμένος ο αναλφαβητισμός στη χώρα μας; Πολλοί είναι οι παράγοντες που τον τροφοδοτούνε. Λείπουνε πολλά σχολεία. Χιλιάδες μικροχωριουδάκια και μικροσυνοικισμοί δεν έχουνε δικό τους σχολείο. Έπειτα τα περισσότερα σχολικά κτίρια είναι αποκρουστικά, πολλά μάλιστα είναι σωστοί σταύλοι. Λείπουν ακόμη χιλιάδες δάσκαλοι, πάνω από 15.000, για να μπορεί να λειτουργήσει κανονικά το δημοτικό σχολείο. Οι τάξεις είναι πληθωρικές, με 60, 70, 80 και 100 παιδιά, ακόμα και μέσα στην Αθήνα. Μα και το πρόγραμμα του δημοτικού σχολείου είναι αποκρουστικό. Τα παιδιά δεν αγαπούν, πολλά μάλιστα και μισούν το σχολείο.

Ακόμη η δημοτική παιδεία δεν είναι δωρεάν, όπως ορίζει το Σύνταγμα. Τα παιδιά του δημοτικού σχολείου πληρώνουνε χαρτόσημα, ένσημα και συνεισφορές για διάφορους σκοπούς. Προσθέστε τα έξοδα για τετράδια, μολύβια, πένες, καθώς και για τα σχολικά βιβλία, που ολοένα γίνονται περισσότερα. Και δίπλα σ’ αυτά τα διάφορα άλλα καθημερινά μικροέξοδα. Πώς να πληρώσει ο φτωχός αγρότης και ο άνεργος εργάτης όλα αυτά τα τόσο βαριά για την τσέπη του έξοδα, όταν πολλές φορές του λείπει και αυτό το ψωμί;

Γιατί αυτή η θλιβερή κατάσταση; Γιατί αυτό το κατάντημα της παιδείας στη χώρα μας; Δεν υπάρχουνε χρήματα για την παιδεία, δεν αντέχει ο προϋπολογισμός, φωνάζουν οι αντιλαϊκές Κυβερνήσεις . Και όμως υπάρχουν άφθονα χρήματα για τους πολεμικούς εξοπλισμούς. Τα 65% από τον προϋπολογισμό , δισεκατομμύρια δραχμές πάνε για τις στρατιωτικές δαπάνες. Για την παιδεία μόνο 7% εννιά φορές δηλαδή  λιγότερο.

Είναι ολοφάνερη η πραγματική αιτία. Η πλουτοκρατική ολιγαρχία – αυτή έχει την εξουσία στα χέρια της – κάνει ό,τι μπορεί για να σταματήσει, να περιορίσει και να νοθέψει την παιδεία. Φοβάται το φώς. Φοβάται το σχολείο, γιατί ανοίγει τα μάτια του λαού. Και συνειδητά κρατάει το λαό στην αμορφωσιά, για να τον έχει όργανο για τα συμφέροντά της. Αυτή είναι η ουσιαστική αιτία που τροφοδοτεί τον αναλφαβητισμό. Γι’ αυτό και στις σοσιαλιστικές και τις γνήσια δημοκρατικές χώρες, όπου θέλουνε πραγματικά να υψώσουνε το μορφωτικό επίπεδο του λαού, εκεί χτυπήθηκε και ξεριζώνεται ο αναλφαβητισμός.

Ελληνίδες μητέρες, όσο τα όργανα της ξένης και ντόπιας ολιγαρχίας κρατάνε την κυβερνητική εξουσία, ο λαός και τα παιδιά του λαού, καταλάβετέ το καλά , θα βυθίζονται περισσότερο στην αμορφωσιά. Ο εκλογικός αγώνας άρχισε. Αγωνιστείτε με ακλόνητη αποφασιστικότητα να νικήσουν οι προοδευτικές  δημοκρατικές δυνάμεις. Μόνον τότε θα καλυτερέψει η τύχη των παιδιών σας. Αγωνιστείτε να ξεριζωθεί και από τη χώρα μας ο αναλφαβητισμός και η αμορφωσιά. Δώστε το φως της μόρφωσης στα παιδιά του λαού, στα παιδιά σας.