Ομιλία του Κώστα Σωτηρίου στην Παναθηναϊκή Συνδιάσκεψη για την Ειρήνη 15 Ιανουαρίου 1956

Ομιλία του Κώστα Σωτηρίου

 στην Παναθηναϊκή Συνδιάσκεψη για την Ειρήνη

15 Ιανουαρίου 1956

Ένα απόσπασμα από την ομιλία αυτή δημοσιεύτηκε στο βιβλιαράκι που

κυκλοφόρησε τότε με τίτλο «Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»

 με πολύ ωραία  κείμενα για την ειρήνη και την ελευθερία.   

Εδώ δημοσιεύεται όλη η ομιλία.

 Το χειρόγραφο σε pdf: Το χειρόγραφο  

Το βιβλιαράκι σε pdf: Ο δρόμος προς την ελευθερία   

ΤΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ 

Συγκεντρωθήκαμε όλοι μας εδώ σήμερα για να διακηρύξουμε την απόφασή μας ν’ αγωνιστούμε με όλη μας τη δύναμη για να βασιλέψει η Ειρήνη σ’ όλο τον κόσμο.

Ζήσαμε εμείς οι πιο ηλικιωμένοι τον Α! παγκόσμιο πόλεμο. Ανήκουστες οι φρικαλεότητες, τρομερές οι καταστροφές. Εκατομμύρια οι νεκροί και οι ανάπηροι. Ζήσαμε ξεχωριστά εμείς οι Έλληνες μια από τις πιο τραγικές συνέπειές του, τη μικρασιατική καταστροφή και το ξερίζωμα του Ελληνισμού από τη Μικρασία. Πόνεσε βαθειά η καρδιά μας. Με φρίκη αναθυμόμαστε το προσφυγικό δράμα.

Πριν ακόμη επουλωθούν οι βαθειές πληγές από τον Α! παγκόσμιο πόλεμο ξέσπασε ο Β! παγκόσμιος πόλεμος. Όλοι μας ζήσαμε το δράμα της ανθρωπότητας. Η πατρίδα μας στέναζε χρόνια ολόκληρα κάτω από τη μπότα του βάρβαρου καταχτητή. Ολόκληρες περιοχές στα θέατρα του πολέμου ερημώθηκαν, πολιτείες ισοπεδώθηκαν, χιλιάδες χωριά και συνοικισμοί πυρπολήθηκαν, πολύχρονος ανθρώπινος μόχθος εκμηδενίστηκε, έργα πολιτισμού εξαφανίστηκαν, δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές θερίστηκαν. Φρίκη, ερημιά, θάνατος, εξαθλίωση. Σωροί σ’ όλο τον κόσμο τα ερείπια. Και από το στήθος κάθε τίμιου ανθρώπου ξεπήδησε η κραυγή «Ποτέ πια πόλεμος».

Μα πριν ακόμη να αναπνεύσει η ανθρωπότητα έπειτα από την άγρια πολεμική θύελλα, συσσωρεύονται τα σύννεφα του ψυχρού πολέμου. Απειλητικό προμήνυμα  το μαύρο σύννεφο της καταστροφής που σκέπασε τη Χιροσίμα. Ο θεός του πολέμου διψάει καινούργιο ανθρώπινο αίμα. Οι σατανικοί ιερείς του αναταράζονται και προετοιμάζουνε την καινούργια σφαγή. Τα ανομολόγητα συμφέροντα ζητούνε καινούργιες ανθρώπινες εκατόμβες. Στα εργοστάσια, στα εργαστήρια σφυρηλατούνται τα καινούργια τρομερά όπλα για τη μαζική καταστροφή. Καταχτήσεις της επιστήμης, που έπρεπε να είναι η ευλογία για την ανθρωπότητα, γίνονται η κατάρα της. Η πολεμική προπαγάντα μαίνεται. Οι πολεμοκάπηλοι δε διστάζουνε σε τίποτε. Παραπλανητικά τα συνθήματά τους. Χρησιμοποιούνε το ψέμα, τη συκοφαντία, την απάτη. Καλλιεργούνε το φόβο. Σπέρνουνε το μίσος. Ζητούν να εξαπολύσουν τις βάρβαρες πρωτόγονες εγωιστικές ορμές. Αποβαρβαρώνουνε την ανθρώπινη ψυχή, θέλουν να αποχτηνώσουνε τον άνθρωπο, για να τον κάνουνε δουλικό όργανο στα χέρια τους. θέλουν να πνίξουνε την καθαυτό ανθρώπινη υπόσταση, για να σύρουνε τους λαούς στη σφαγή και την αλληλοεξόντωση.

Τραγικός ο κίντυνος. Η ανθρωπότητα απειλείται αυτή τη φορά με ολοκληρωτική εξόντωση. Στην κρίσιμη στιγμή οι λαοί ανακινήθηκαν και διεκδικούν αποφασιστικά το δικαίωμά τους να ζήσουνε και να χτίσουνε την ευτυχία τους. Στην καταστροφική δύναμη του πολέμου αντιτάσσουνε τη δημιουργική δύναμη της Ειρήνης. Ελπιδοφόρα μηνύματα ακούονται. Η σημαία της Ειρήνης υψώνεται. Το παγκόσμιο κίνημα για την Ειρήνη οργανώνεται, μεστώνει. Χίλια και πάνω εκατομμύρια οι στρατιώτες του. Λευκοί και μαύροι και κίτρινοι, χριστιανοί ορθόδοξοι και καθολικοί, μωαμεθανοί και οπαδοί άλλων θρησκειών, ανώτατοι και κατώτεροι κληρικοί από τον καρδινάλιο πριμάτο της Γαλλίας, τους Πατριάρχες Αντιοχείας και Αλεξαντρείας, ως τους θρησκευτικούς ηγέτες άλλων θρησκειών ως τον Δαλάϊλάμα, επιστήμονες και καλλιτέχνες και πολιτικοί, και ανάμεσά τους κορυφαίες προσωπικότητες, όπως ο Εριό, ο Νταλαντιέ, ο Ορλάντο, ο Νίτι, ο φιλόσοφος Ράσελ, οι 9 σοφοί με κεφαλή τον Αϊνστάιν, και οι 17 βραβευμένοι με το βραβείο Νόμπελ, και ακόμη εργάτες και αγρότες και απλοί άνθρωποι, άντρες και γυναίκες, νέοι και γέροι έχουνε δώσει αδελφικά τα χέρια τους. Ακλόνητη η αποφασιστικότητά τους να ξεριζώσουνε τον πόλεμο.

Τα ελπιδοφόρα μηνύματα για την ειρήνη συγκίνησαν βαθειά και τον Ελληνικό λαό. Διάχυτος είναι ο πόθος του και βαθειά η λαχτάρα του για την Ειρήνη. Θέλει και ο λαός μας να κλείσει τις πληγές του και να ανοικοδομήσει την πατρίδα μας. Οι ιδιαίτερες όμως συνθήκες τον εμπόδισαν ως τώρα να ταχθεί σύσσωμος κάτω από τη σημαία της Ειρήνης. Για την καθυστέρηση αυτή φταίει η πνιγηρή ατμόσφαιρα, η φοβία και η καχυποψία που δημιουργήθηκε και καλλιεργείται στη χώρα μας. Φταίνε ακόμη –και η ευθύνη τους είναι τεράστια – και οι εκκλησιαστικοί και στην πλειοψηφία τους και οι πνευματικοί ηγέτες. Επιταχτική η ανάγκη να στρατευθούμε κι εμείς στο σωτήριο αγώνα για την Ειρήνη. Με την μονόπλευρη εξωτερική πολιτική, αν ξεσπάσει ο πόλεμος, ολοκληρωτική θα είναι η καταστροφή μας. καμιά δικαιολογία δεν πρέπει να μας εμποδίσει. Καμιά συκοφαντία δεν πρέπει να μας φοβίσει. Κανένας μικροϋπολογισμός. Πρέπει και στη χώρα μας να φράξουμε το δρόμο στον πόλεμο. Αυτό απαιτεί το εθνικό συμφέρο. Όλους μας ανεξάρτητα από τις πολιτικές και κοινωνικές μας αντιλήψεις πρέπει να μας ενώσει το ζωντανό και ελπιδοφόρο , το εξυψωτικό και βαθύτατα ανθρωπιστικό ιδανικό της Ειρήνης.

Πόλεμος θα πει θάνατος, καταστροφή. Ειρήνη θα πει ζωή, δημιουργία. Ο πόλεμος τρέφεται με αίμα και σκορπάει όπου περάσει την εξαθλίωση, τον πόνο, τα δάκρυα. Η Ειρήνη τρέφεται με τη δουλειά, με τη δημιουργική χαρά, είναι προϋπόθεση για την ευτυχία. Ο πόλεμος γκρεμίζει, η Ειρήνη χτίζει. Ο πόλεμος χωρίζει τους ανθρώπους και τους λαούς, η Ειρήνη τους ενώνει. Ο πόλεμος σπρώχνει στην αλληλοεξόντωση. Η Ειρήνη φέρνει την αμοιβαία κατανόηση, τον  αλληλοσεβασμό, τη συνεργασία. Ο πόλεμος αποβαρβαρώνει τον άνθρωπο, καλλιεργεί τον εγωισμό και τροφοδοτεί την αρπαχτική διάθεση. Η Ειρήνη εξυψώνει τον άνθρωπο και τροφοδοτεί την ομόνοια, την αλληλοβοήθεια, την ευγενική άμιλλα. Ο πόλεμος σπέρνει το μίσος και ποτίζει φαρμάκι την ανθρώπινη ψυχή. Η Ειρήνη καλλιεργεί το πανέμορφο λουλούδι της αγάπης και της αδελφοσύνης.

Ακούστε τι μας λέει ο ποιητής στον ύμνο του για την Ειρήνη. Βαθειά ανθρώπινα τα λόγια του.

Το όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη

Το όνειρο της μάνας είναι η ειρήνη

Τα λόγια της αγάπης κάτω από τα δέντρα είναι η ειρήνη

…………..

Ειρήνη είναι το αλφαβητάρι της καλοσύνης στα γόνατα της αυγής

Όταν λες: αδελφέ μου – όταν λέμε : αύριο θα χτίσουμε,

όταν χτίζουμε και τραγουδάμε είναι η ειρήνη

……………

Ειρήνη είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου

Είναι το χαμόγελο της μάνας

Και τελειώνει τον ύμνο του.

Αδέρφια

μες στην ειρήνη ανασαίνει όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του

Δώστε τα χέρια, αδέλφια μου,

αυτό ‘ναι η ειρήνη

Δίπλα στα διάφορα φόβητρα, που προβάλλουν οι κήρυκες του πολέμου, για να γεννήσουνε το φόβο και το αδιέξοδο, προσπαθούνε να στηρίξουνε τα πολεμικά τους κηρύγματα και σε πλανερές θεωρίες και ψευτοεπιστημονικές αντιλήψεις. Θα θίξω με δυο μόνο λόγια τις πιο φανταχτερές.

Είναι μοιραίο, είναι αναπόφευχτο, φωνάζουν οι κήρυκες του πολέμου με όλα τα μεγάφωνά τους, να συγκρουστούνε τα δυο αντίπαλα κοινωνικά συστήματα. Είναι τεράστια τα συμφέροντα που διακυβεύονται. Η αγωνία πνίγει τον κόσμο. Μοναδική διέξοδος ο πόλεμος.

Αντιλαϊκή και πλανερή είναι η θεωρία τούτη. Πρώτα: τα συμφέροντα, που διακυβεύονται δεν είναι τα συμφέροντα των λαών. Είναι τα ανομολόγητα συμφέροντα των γνωστών μεγάλων οικονομικών συγκροτημάτων, που αντλούνε τεράστια κέρδη από την προετοιμασία και την πυρκαϊά του πολέμου. Οι λαοί δεν έχουνε τίποτε να μοιράσουνε για να τσακωθούνε. Ένα μόνο θέλουν: Να ζήσουνε και να χτίσουνε την ευτυχία τους. Μοναδικό μέσο η συνεργασία τους. Ξέρουν οι λαοί, πως η ευτυχία του ενός δεν μπορεί να βασιστεί στη δυστυχία του άλλου. Και αν στηριχτεί, δεν θα διαρκέσει.

Έπειτα ο άνθρωπος δεν είναι δούλος στη μοίρα του. Αντίθετα η πορεία  που βάδισε η ανθρωπότητα στον «εξανθρωπισμό» της μας δείχνει πως τη μοίρα του τη δημιουργεί ο άνθρωπος. Και οι λαοί ξέρουνε σήμερα, πως άμα δώσουνε τα χέρια τους θα εξουσιάζουνε την μοίρα τους και θα χτίσουνε την ευτυχία τους.

Μα και αν δώσουμε τα χέρια, μας λένε οι κήρυκες του πολέμου, πάλι δεν μπορεί να βασιλέψει η Ειρήνη. Γιατί ο άνθρωπος, φέρνει έμφυτα μαζί του τα «επιθετικά ένστιχτα» και κανένας δεν μπορεί ούτε να τα ξεριζώσει, ούτε καν να τα αλλάξει.

Πλανερή και ψευτοεπιστημονική είναι και η αντίληψη τούτη. Πρώτα: Είναι ψέμα. Και μάλιστα επικίντυνο ψέμα, πως δεν μπορούμε να αλλάξουμε την ανθρώπινη φύση. Θα ήταν άχρηστη και άσκοπη τότε κάθε διαπαιδαγώγηση και ο άνθρωπος θα είχε μείνει απαρασάλευτος στην πρωτόγονη κατάσταση και δε θα είχε κάνει ούτε ένα βήμα στην ψυχική του εξύψωση, στον εξανθρωπισμό του.

Έπειτα ο άνθρωπος δε γεννιέται ούτε καλός, ούτε κακός. Γίνεται καλός ή κακός αγαπάει και μισεί αντίστοιχα με την ανατροφή που παίρνει και αντίστοιχα με τις κοινωνικές συνθήκες, όπου μέσα ζει. Αντίστοιχα δηλαδή με τις συνθήκες αυτές η ζωική ορμή του, η αυτοσυντηρησία του, παίρνει τούτη ή εκείνη τη μορφή και γίνεται επιθετική, όταν φράζεται ο δρόμος της και η απαραίτητη ικανοποίησή της.

Μα για να χτίσει ο άνθρωπος την ευτυχία του δε χρειάζεται τα επιθετικά ένστιχτα, και αν ακόμη τα έφερνε έμφυτα μαζί του. Εκείνο που χρειάζεται είναι η συνεργασία, η αλληλοβοήθεια και η ευγενική άμιλλα. Τα επιθετικά ένστιχτα, την αρπακτική ορμή, τα χρειάζονται οι υποκινητές του πολέμου. Γιατί αυτοί δε διστάζουν να πατήσουνε  σε πτώματα  και να σπείρουνε την καταστροφή, φτάνει μόνο να ικανοποιήσουνε τα ανομολόγητα συμφέροντά τους.

Προσέξτε όμως, μας λένε οι κήρυκες του πολέμου. Προσέξτε, η αδιάκοπη Ειρήνη που ζητάτε, θα γίνει πηγή δυστυχίας για την ανθρωπότητα. Η γη είναι μικρή, και με τη γοργή αύξηση που παίρνει ο πληθυσμός, γρήγορα θα έρθει η στιγμή, που η γη θα εξαντληθεί και δε θα μπορέσει να μας ζήσει. Απαραίτητος λοιπόν ο πόλεμος. Είναι ένα σκληρό, αν θέλετε, μα ευεργετικό προληπτικό μέτρο. Εμποδίζει τη γοργή αύξηση του πληθυσμού και πρέπει κάθε λίγο και λιγάκι να ξεσπάει, για να σωθεί η ανθρωπότητα.

Πλανερή και απαίσια κυνική είναι η απαισιόδοξη τούτη θεωρία. Στάζει φαρμάκι. Η επιστήμη όμως τη διαψεύδει. Οι καταχτήσεις της επιστήμης μας δείχνουνε, πόσο αφάνταστα μεγάλος, θα έλεγα ανεξάντλητος είναι ο πλούτος της γης και πόσο οι ευεργετικές δυνάμεις, που κλείνει μέσα του ο κόσμος, κάνουνε πλουσιότερη και ολοένα πιο άνετη τη ζωή, φτάνει μόνο να τις χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για ειρηνικούς σκοπούς. Παράδειγμα η ατομική ενέργεια. Είναι ανυπολόγιστη  η αξία της, άμα μπει στην υπηρεσία των λαών για την υλική τους ευημερία και την πνευματική τους εξύψωση. Έπειτα με την επιστήμη ο άνθρωπος, κυρίαρχος μέσα στη φύση, δημιουργεί κάθε μέρα και θα δημιουργεί καινούργιες πηγές πλούτου, που θα ανυψώνουν ολοένα τη ζωή του.

Μα είναι και ξετσίπωτα κυνική η θεωρία τούτη. Δείχνει σε ποια ηθική κατάπτωση έχουνε ξεπέσει, και σε ποια αποβαρβάρωση έχουνε βυθιστεί οι κήρυκες του πολέμου.

**

*

Η λαχτάρα για την ειρήνη, που νιώθουμε σήμερα όλοι οι λαοί, δεν είναι μια απλή συναιστηματική κατάσταση, δεν είναι μια απλή φιλάνθρωπη διάθεση, όπως ήταν ο άσαρκος και άγονος φιλειρηνισμός ανάμεσα στον Α! και στο Β! παγκόσμιο πόλεμο. Το σημερινό κίνημα για την ειρήνη, βασίζεται βέβαια στην αγάπη για τον άνθρωπο, μα δε σταματάει εδώ. Υψώνει τη σημαία του γνήσιου ανθρωπισμού και αγωνίζεται να λυτρώσει τους λαούς από την αγωνία που τους πνίγει και ν’ ανοίξει το δρόμο για την ευτυχία τους. Γι αυτό το σημερινό κίνημα για την ειρήνη είναι μεστό στο ιδεολογικό του περιεχόμενο και πλούσιο στα αιτήματα που προβάλλει.

Το σημερινό κίνημα για την Ειρήνη αναγνωρίζει την αξία του ανθρώπου και σέβεται την προσωπικότητά του. Κηρύχνει πως ο άνθρωπος είναι το πιο πολύτιμο κεφάλαιο. Και γι αυτό αναγνωρίζει τα δικαιώματα του ανθρώπου, και τα δικαιώματα των λαών και πρώτα απ όλα το δικαίωμα της ελευθερίας, το δικαίωμα της γνήσιας δημοκρατικής ζωής, και το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και ζητεί να γίνουνε σεβαστά τα δικαιώματα τούτα απ όλους, και προπάντων από τους ισχυρούς.

Το σημερινό κίνημα για την Ειρήνη αναγνωρίζει παράλληλα το δικαίωμα, που έχουν όλοι οι άνθρωποι και όλοι οι λαοί να υψωθούνε στον πολιτισμό και να χαρούνε πλούσια τη ζωή και τονίζει πως όσο ο άνθρωπος γίνεται κυρίαρχος μέσα στη φύση, και όσο οι λαοί βγαίνουν από την άγνοια στο φως της αλήθειας και λυτρώνονται από κάθε λογής προλήψεις, τόσο και περισσότερο υψώνονται και αποχτούνε τη δύναμη να ομορφαίνουνε τη ζωή και να χτίζουνε την ευτυχία τους.

Και τέλος το σημερινό κίνημα της Ειρήνης κηρύχνει πως ο άνθρωπος πραγματώνει την αληθινή υπόστασή του μόνο με τα κοινωνικά του συναιστήματα, με την αμοιβαία κατανόηση και τη συνεργασία, με την αλληλοβοήθεια και την αλληλεγγύη, με την αδελφοσύνη, και όχι με τον εγωισμό και την αχορτασιά!

Αντίστοιχα με το βαθειά ανθρωπιστικό ιδεολογικό του περιεχόμενο είναι και τα αιτήματα που προβάλλει το σημερινό κίνημα για την Ειρήνη, αντίστοιχες και οι προσταγές του:

α! Και πρώτα το σημερινό κίνημα για την Ειρήνη υποστηρίζει, πως επιβάλλεται η ειρηνική συνύπαρξη όλων των λαών ανεξάρτητα από τα πολιτικά και κοινωνικά συστήματα, όπου μέσα ζούνε, και αγωνίζεται με όλα τα μέσα να πραγματοποιηθεί η ειρηνική αυτή συνύπαρξη γιατί μόνον τότε θ’ ανοίξει ο δρόμος για τη συνεργασία και την ευγενική άμιλλα ανάμεσα σ’ όλα τα Έθνη. Αποκρούει τον πόλεμο, ζητεί για πρώτο βήμα να περιοριστούν οι εξοπλισμοί, και να απαγορευτούν όλα τα όπλα της μαζικής καταστροφής και καταδικάζει την ένοπλη ειρήνη. Η ένοπλη ειρήνη τροφοδοτεί πλούσια την καχυποψία, εμποδίζει την συναδελφοσύνη προετοιμάζει και σπρώχνει στον πόλεμο, και με τις τεράστιες πολεμικές δαπάνες που δημιουργεί, εκμηδενίζει τον ανθρώπινο μόχθο και βυθίζει τους λαούς στην εξαθλίωση. Πικρή, πικρότατη πείρα έχουμε και εμείς στη χώρα μας.

Η ειρηνική όμως συνύπαρξη όλων των λαών είναι πραγματοποιήσιμη μόνο άμα κάθε κράτος, και το πιο μεγάλο και το πιο ισχυρό, σέβεται όλα τ’  άλλα έθνη και όλους τους άλλους λαούς ακόμη και τους πιο μικρούς, άμα σέβεται δηλαδή την ανεξαρτησία τους, την ακεραιότητα και την αξιοπρέπειά τους άμα λοιπόν τα θεωρεί ισότιμα και δεν επεμβαίνει με κανένα πρόσχημα και για κανένα λόγο , στις εσωτερικές τους υποθέσεις. Η Ειρήνη με κανένα τρόπο δε συμβιβάζεται με την επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις. Κάθε εσωτερική επέμβαση είναι σκλαβιά, είναι πηγή για αναταραχή. Παράδειγμα και η χώρα μας με τις άγριες επεμβάσεις των μεγάλων συμμάχων μας, όπως τους λένε για να δικαιολογήσουν την ξενοδουλεία τους.

β! Το σημερινό κίνημα για την Ειρήνη κηρύχνει, πως δεν υπάρχουν ανώτεροι και κατώτεροι προνομιούχοι και παραπεταμένοι λαοί, και αναγνωρίζει σ’ όλους τους λαούς, ανεξάρτητα από τους Θεούς που λατρεύουνε, και ανεξάρτητα από το χρώμα της επιδερμίδας τους, αναγνωρίζει λοιπόν σ’ όλους τους λαούς όλα τα δικαιώματά τους και πρώτα απ’ όλα το δικαίωμα να ζήσουν ελεύθεροι και να είναι νοικοκυραίοι στον τόπο τους. Γι αυτό το παγκόσμιο κίνημα για την Ειρήνη υποστηρίζει με όλη του τη δύναμη τον ένδοξο αγώνα του Κυπριακού λαού για να λυτρωθεί από τα νύχια του Αγγλικού ιμπεριαλισμού.

Το παγκόσμιο κίνημα για την Ειρήνη αναγνωρίζει βέβαια, πως υπάρχουνε πολιτισμένοι και καθυστερημένοι ακόμη και πρωτόγονοι λαοί, τονίζει όμως πως για την καθυστέρησή τους αυτή πιο πολύ υπεύθυνοι είναι εκείνοι που εγκατασταθήκανε κυρίαρχοι στον τόπο τους, τάχα για να τους εκπολιτίσουνε, στην πραγματικότητα όμως για να τους ληστέψουνε και να τους εκμεταλλευτούνε.

Το παγκόσμιο κίνημα για την Ειρήνη αναγνωρίζει στους καθυστερημένους λαούς το δικαίωμά τους να λυτρωθούν από τη σκλαβιά και να καταχτήσουνε την ελευθερία τους, και προστάζει οι προχωρημένοι στον πολιτισμό λαοί να βοηθήσουν αδελφικά και ανυστερόβουλα όλους τους σκλαβωμένους αποικιακούς λαούς, για να βγούνε από τη σημερινή αποικιακή τους εξαθλίωση και να γίνουνε και αυτοί συντελεστές στο χτίσιμο του παγκόσμιου πολιτισμού. Μόνο άμα αναγνωρίσουμε σ’ όλους τους αποικιακούς και μισοαποικιακούς λαούς τα δικαιώματά τους, μόνο τότε θα σβήσουν οι εστίες των αποικιακών επαναστάσεων και θα ανοίξει ο δρόμος για την ειρηνική συνύπαρξη και συναδέλφωση όλων των λαών.

*

Μεστό το περιεχόμενο, θετικό στις λύσεις και στη δράση που προτείνει, πλούσιο στα ως τώρα αποτελέσματα- αναφέρω τη διάσκεψη στο Μπαντούγκ, την ουδετεροποίηση της Αυστρίας, τη δήλωση στο Βελιγράδι, τις δυό διασκέψεις στη Γενεύη- εξυψωτικό και βαθειά ανθρωπιστικό είναι το κίνημα των λαών για την Ειρήνη, και καλεί όλους μας να στρατευτούμε κάτω από τη σημαία του.

Και πρώτα απ’ όλους καλεί τους πολιτικούς και πνευματικούς ηγέτες. Δεν επιτρέπεται να μείνουν απλοί θεατές μπροστά στο δράμα της ανθρωπότητας. Προδίδουν τότε και το λαό τους και τον εαυτό τους. Ας ξεριζώσουνε τη φοβία από μέσα τους, ας νιώσουνε τη λαχτάρα και τον πόνο των λαών, και ας βαδίσουνε πρωτοπόροι στον αγώνα για την Ειρήνη. Αυτό είναι το χρέος τους.

Μα και όλοι οι απλοί άνθρωποι, όλοι οι εργάτες και οι αγρότες ας δώσουνε το χέρι τους και ας φράξουνε με ακλόνητη αποφασιστικότητα το δρόμο του πολέμου. Μόνο άμα βασιλέψει η Ειρήνη και ειρηνέψει εσωτερικά και η χώρα μας, μόνο τότε ο μόχθος και ο ιδρώτας τους δε θα πάει χαμένος, μόνο τότε με τον τίμιο αγώνα τους θα βγούνε από τη σημερινή εξαθλίωση και θα φάνε το γλυκό ψωμί της τίμιας δουλειάς τους.

Και σεις Ελληνίδες, και σεις χαροκαμένες μητέρες ακούστε το ελπιδοφόρο μήνυμα από το παγκόσμιο Συνέδριο των μητέρων στη Λωζάνη. Ακόμη δε στέγνωσαν τα δάκρυα στα μάτια σας και έρχονται οι κήρυκες του πολέμου να αρπάξουνε τα παιδιά σας από την αγκαλιά σας. Ενωθείτε με τις μητέρες όλου του κόσμου και προστατέψτε τα βλαστάρια σας. Κρατήστε ακλόνητες τη σημαία της Ειρήνης στα χέρια σας. Κανένας δε θα μπορέσει να νικήσει τη δύναμη της μητρικής καρδιάς σας.

Και περισσότερο απ’ όλους απευθύνομαι σε σας νέοι και νέες της Ελλάδας. Παλέψτε για την Ειρήνη, αγωνιστείτε παλικαρίσια  στις επάλξεις της, για να χαρείτε τη ζωή, για να τραγουδάτε και να χτίζετε την ευτυχία και τη δική σας και του Ελληνικού λαού.