Κώστα Σωτηρίου: Αναμνήσεις από το "Βουνό" (2)

Εδώ δημοσιεύονται δύο χειρόγραφα κείμενα του Κώστα Σωτηρίου σχετικά με την Παιδεία  στο «Βουνό».

 Το πρώτο είναι γραμμένο σε μικρά φύλλα χαρτιού διαστάσεων 16x17,5εκ. και αποτελείται από 11 φύλλα. (φύλλο 1 «Παιδαγωγικό Φροντιστήριο», φύλλο 2 «Άνοιγμα και λειτουργία σχολείων», φύλλο 3- 11 «ΠΡΑΞΗ –Οργανισμός της Κεντρικής Υπηρεσίας της Γραμματείας Παιδείας και Θρησκευμάτων».  Μπορείτε να το δείτε σε αρχείο pdf: ΠΑΙΔ ΦΡ

Το χειρόγραφο μπορείτε να το διαβάσετε παρακάτω. Σε κάποια σημεία το κείμενο φύλλα 3-11 έχει με κόκκινη ξυλομπογιά σημειωμένες κάποιες λέξεις ή φράσεις. Αυτές έχουν γραφτεί με πλάγια γραφή, στην αντιγραφή του κειμένου.

Το δεύτερο είναι  α) «Αιτιολογική Έκθεση προς την Πολιτική Επιτροπή Ε.Α» β) «Πράξη –Οργανισμός της κεντρικής Υπηρεσίας της Γραμματείας Παιδείας και Θρησκευμάτων». Είναι γραμμένα σε κανονικές σελίδες (κόλες αναφοράς λεγόντουσαν νομίζω τότε) και έχει ημερομηνία Μάης 1944.

Από το δεύτερο χειρόγραφο μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω μόνο το α) «Αιτιολογική έκθεση προς την Πολιτική Επιτροπή Ε.Α.» .Το β) έχει πολλές διορθώσεις καθώς και διορθώσεις με μολύβι (όχι με γράμματα του Σωτηρίου)  δυσανάγνωστες  και για το λόγο αυτό παραλείπεται.

Το χειρόγραφο ολόκληρο (α+β) μπορείτε να το δείτε σε αρχείο pdf: ΑΙΤΙΟΛ. ΕΚΘ

Επίσης μπορείτε να δείτε και στο «ΑΡΧΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ» Περιοδική Έκδοση της Εταιρείας «ΤΑ ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ» Τόμος 1^ος Τεύχος Β!  Αύγουστος 1946 - σελ. 94-95 Την Απόφαση «Ίδρυση Παιδαγωγικών Φροντιστηρίων» που δημοσιεύθηκε στις 8 Ιούνη 1944, και στην σελ. 96-97 την «Αιτιολογική Έκθεση» και την ΠΡΑΞΗ 44 «Οργανισμός Γραμματείας Παιδείας και Θρησκευμάτων» που δημοσιεύθηκε στις 23 Ιούλη 1944.

Σε αρχείο pdf: ΑΡΧ ΕΘΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

Παιδαγωγικό Φροντιστήριο

1)  Πρέπει να γίνει, γιατί έχουμε ανάγκη από δασκάλους

2)  Πότε; Το νωρίτερο 15 Ιουνίου. Να επιταχύνουμε εξετάσεις Γυμνασίων

3)  Διάρκεια – 2 μήνες

4)  Πού; Στη Μαραθιά (κοντά μας εδώ) ή Κορυσχάδες 1 ½ ώρα από το Καρπενήσι

5)  Θα πάρουμε α) φοιτητές – β) απόφοιτους Γυμνασίου γ) αν υπάρχουν θέσεις κ απόφοιτους της Ε! τάξης 6χρονου Γυμνασίου

Ηλικία από 18 χρονών – 25

6)  Όλοι τους θα είναι προσωρινοί δάσκαλοι

7)  Χρειάζονται υπεύθυνες πληροφορίες για το ήθος κ την ζωτικότητα των υποψηφίων

8)  Προσωπικό – Ο Διευθυντής – 2-3 διαλεχτοί δασκάλοι. και άλλοι ειδικοί (- Ρώτας)

9)  Πρόγραμμα

     α)  Παιδαγωγικά – κ παιδαγ. Φροντιστήριο

     β)  Φροντιστηριακές ομιλίες για Νεοελληνική  Ιστορία

     γ)  Πολιτικά μαθήματα

     δ)  Μαθήματα – Ομιλίες πολιτ. οικονομίας

     ε)  Λογοτεχνία – Παιδικό θέατρο

2. Άνοιγμα και λειτουργία σχολείων

1)  Σχολικά χτίρια τα περισσότερα ή καμένα  άλλα λεηλατημένα και μερικά επιταγμένα από τους αντάρτες

Να γίνει κάθε προσπάθεια να λυθεί το πρόβλημα σχολ. χτιρίων. Είναι πολύ ευκολώτερο απ’ ό,τι φαίνεται, άμα νιώσουμε πως τα παιδιά πρέπει να μορφώνονται μέσα στη ζωή κ μέσα στην παραγωγή για τη ζωή και για την παραγωγή.

2)  Εποπτικά μέσα  υπάρχουν άφθονα παντού μέσα στη ζωή κ μέσα στην παραγωγή

3)  Βιβλία = Το καλύτερο είναι το ειδικό περιοδικό «Τα αετόπουλα»

4)  Προσωπικό

     α)  Δασκάλοι που δουλεύουν στις οργανώσεις αν δεν είναι απαραίτητοι να γυρίσουν στο δασκαλικό έργο

     β)  Να διοριστούν προσωρινά τελειόφοιτοι Γυμνασίου ή φοιτητές

     γ)  Παιδαγωγικά Φροντιστήρια

     δ)  Οι δάσκαλοι που δουλεύουν στα σχολεία σήμερα, να πάνε το καλοκαίρι σε σχολεία κλειστά, για να διδάξουν κι εκεί.

     ε)  Να εξασφαλιστεί τροφή κ κατοικία από την Τοπ. Αυτοδιοίκηση

     στ)  Να πάρουμε αποφοίτους Παιδ. Ακαδημίας Λαμίας με πρωτοβουλία της ΕΠΟΝ

Γυμνάσια να επηρεάσουμε με την ΕΠΟΝ

α)  Ν’ ανοίξουν

β)  Να προσαρμοστεί το πρόγραμμα κ ο χρόνος διδασκαλίας στις σημερινές συνθήκες

ΠΡΑΞΗ

Οργανισμός της Κεντρικής Υπηρεσίας

της Γραμματείας της Παιδείας και Θρησκευμάτων

Με βάση την Ιδρυτική μας Πράξη της 10 του Μάρτη 1944 αποφασίζουμε:

Άρθρο 1

Η Παιδεία της Ελληνικής νεολαίας πρέπει να είναι ενιαία, προοδευτική, ολοκληρωτική, με ίσα δικαιώματα για όλα τα παιδιά και διαποτισμένη με το πνεύμα της λαϊκής Δημοκρατίας.

Άρθρο 2

Το έργο της Γραμματείας της Παιδείας και Θρησκευμάτων είναι:

α)  Να καθορίζει τους σκοπούς, τα ιδανικά, το περιεχόμενο και την οργάνωση της Παιδείας. Να παίρνει όλα τα οικονομικά και επιστημονικά μέτρα για την ποιοτική μόρφωση της νεολαίας μέσα στη ζωή και μέσα στην παραγωγή για τη ζωή και την παραγωγή. Και να καθοδηγεί και να εποπτεύει για την καλή λειτουργία της Παιδείας.

β)  Να εποπτεύει  τα εκκλησιαστικά  σύμφωνα με τις θεμελιακές διατάξεις που ρυθμίζουν τη σχέση της Εκκλησίας και Κράτους, να φροντίζει για την ηθική κ υλική εξύψωση του κλήρου και να εποπτεύει την καλή διαχείριση  της εκκλησιαστικής περιουσίας

Άρθρο 3

Οι βαθμίδες της Παιδείας είναι τρεις : Πρώτος βαθμός της Παιδείας, δεύτερος βαθμός και ανώτερη Παιδεία.

Άρθρο 4

Η αρμοδιότητα της Γραμματείας της Παιδείας απλώνεται σ’ όλες τις μορφές της Παιδείας του πρώτου και δεύτερου βαθμού σ’ όλα τα σχολεία δηλαδή της γενικής και της επαγγελματικής , αγροτικής, ναυτικής αι τεχνικής μόρφωσης του πρώτου και του δεύτερου βαθμού και στα ανώτατα εκείνα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, που καταρτίζουν το διδαχτικό προσωπικό για τα σχολεία του πρώτου και δεύτερου βαθμού.

Άρθρο 5

Η κεντρική Υπηρεσία της Γραμματείας της Παιδείας και Θρησκευμάτων κατανέμεται στις ακόλουθες ειδικές υπηρεσίες και γραφεία:

1)  Γραφείο του Γραμματέα της Παιδείας

2)  Γραφείου του προϊσταμένου της Παιδείας

3)  Υπηρεσία για τα Θρησκεύματα

4)  Γραφείο για τον εφημεριακό κλήρο

5)  Υπηρεσία για την Παιδεία πρώτου βαθμού

6)  Υπηρεσία για την Παιδεία του δεύτερου βαθμού

7)  Υπηρεσία για την ανώτερη Παιδεία

8)  Υπηρεσία για  την υγεία και την κοινωνική πρόνοια της νεολαίας

9)  Υπηρεσία για την παιδική τέχνη και την παιδική λογοτεχνία. Υπηρεσία για την σωματική αγωγή και τις πολιτιστικές οργανώσεις της νεολαίας

10) Υπηρεσία για τα σχολικά χτίρια

11) Υπηρεσία για τα εποπτικά μέσα και τα όργανα της διδασκαλίας

12) Γραφείο για τους αναλφάβητους

13) Γραφείο για το Δελτίο της Γραμματείας της Παιδείας

Η κατανομή των παραπάνω Υπηρεσιών σε γραφεία, το προσωπικό και η λειτουργία των γραφείων τούτων καθώς και η προσθήκη νέων υπηρεσιών θα καθορίζεται κάθε φορά σύμφωνα με τις ανάγκες και με απόφαση του Γραμματέα της Παιδείας και Θρησκευμάτων

Άρθρο 6

Το προσωπικό της κεντρικής Υπηρεσίας της Γραμματείας της Παιδείας και Θρησκευμάτων διορίζεται από το Γραμματέα της Παιδείας και αποτελείται:

α)  Από τον Προϊστάμενο της Παιδείας

β)  Από έναν Προϊστάμενο και από ένα βοηθό σε κάθε ειδική Υπηρεσία

γ)  Από έναν Προϊστάμενο και από ένα βοηθό στα παραπάνω πέντε Γραφεία

Ο Γραμματέας της Παιδείας έχει το δικαίωμα να διορίζει με απόφασή του, άμα είναι ανάγκη, και δεύτερο βοηθό στις παραπάνω οχτώ ειδικές Υπηρεσίες της Γραμματείας του.

Άρθρο 7

Ο Προϊστάμενος της Παιδείας με βάση τη συναδελφική άμιλλα και τη συλλογική προσπάθεια καθοδηγεί, εποπτεύει και συντονίζει τη λειτουργία όλων των Υπηρεσιών εκτός από την υπηρεσία για τα θρησκεύματα.

Οι Προϊστάμενοι των Υπηρεσιών με το ίδιο πνεύμα της συναδελφικής άμιλλας και της συλλογικής προσπάθειας εποπτεύουν και συντονίζουν ο καθένας τη λειτουργία της Υπηρεσίας του και των Γραφείων της Υπηρεσίας των.

Άρθρο 8

Στις θέσεις του Προϊσταμένου της Παιδείας και των Προϊσταμένων και βοηθών των Υπηρεσιών 1,2,12 και 13 του άρθρου 5 τοποθετούνται μόνο λειτουργοί της Παιδείας ανάλογα με την ειδικότητα κάθε Υπηρεσίας.

Στις θέσεις των Υπηρεσιών 3,8, 6 και 10 τοποθετούνται ειδικοί για το έργο κάθε Υπηρεσίας επιστήμονες.

Στις θέσεις της Υπηρεσίας για την Παιδική τέχνη και λογοτεχνία τοποθετούνται καλλιτέχνες και λογοτέχνες που έχουν καταγίνει με την παιδική τέχνη και λογοτεχνία.

Στις θέσεις του Γραφείου για τον εφημεριακό κλήρο τοποθετούνται εφημέριοι.

Οι λεπτομέρειες του άρθρου τούτου οι σχετικές με το διορισμό, θα καθοριστούν με απόφαση του Γραμματέα της Παιδείας.

Άρθρο 9

Στο Δελτίο της Γραμματείας της Παιδείας θα δημοσιεύονται :

α)  Οι  Πράξεις και οι Νόμοι, οι αποφάσεις και τα Διατάγματα της Γραμματείας της Παιδείας όλα κάθε φορά κωδικοποιημένα.

β) Οι αποφάσεις του Κεντρικού Συμβουλίου της Παιδείας

γ)  Στατιστικές πληροφορίες για τη λειτουργία των σχολείων και τη φοίτηση των μαθητών

και δ) Εκπαιδευτικές μελέτες και άρθρα.

Το Δελτίο της Γραμματείας της Παιδείας θα εκδίδεται από συνταχτική Επιτροπή. Μέλη της Συνταχτικής Επιτροπής είναι : Ο Προϊστάμενος της Παιδείας και οι Προϊστάμενοι των Υπηρεσιών 5,5,7,8,9 και 10.

Όλα τα σχολικά Ταμεία είναι υποχρεωτικά συνδρομητές του Δελτίου.

Οι λεπτομέρειες και ο  χρόνος του άρθρου τούτου θα κανονιστούν με απόφαση του Γραμματέα της Παιδείας.

Άρθρο 10

Κάθε τρίμηνο συνέρχονται όλοι οι υπάλληλοι της κεντρικής Υπηρεσίας της Γραμματείας σε συνέλευση. Στις συνελεύσεις αυτές οι υπάλληλοι συζητούν ισότιμα τη λειτουργία και την εργασία της κεντρικής Υπηρεσίας στο τρίμηνο που πέρας και προτείνουν τα κατάλληλα μέτρα για την βελτίωση της λειτουργίας της.

Οτρόπος και ο χρόνος που θα λειτουργεί η Συνέλευση των υπαλλήλων θα κανονιστεί με απόφαση του Γραμματέα της Παιδείας.

Άρθρο 11

Στην κεντρική Υπηρεσία της Γραμματείας της Παιδείας συγκροτούνται τα ακόλουθα τέσσερα Συμβούλια.

1)  Το υπηρεσιακό Συμβούλιο

2)  το διοικητικό Συμβούλιο για το προσωπικό της Παιδείας του πρώτου βαθμού

3)  Το διοικητικό Συμβούλιο για το προσωπικό της Παιδείας του δεύτερου βαθμού

και 4) Το κεντρικό Συμβούλιο της Παιδείας

Άρθρο 12

Το υπηρεσιακό Συμβούλιο αποτελείται από τον Προϊστάμενο της Παιδείας από τέσσερεις Προϊσταμένους της κεντρικής Υπηρεσίας της Γραμματείας, που τους ορίζει με απόφασή του ο Γραμματέας της Παιδείας και από δύο αντιπροσώπους των υπαλλήλων της κεντρικής Υπηρεσίας που τους εκλέγει η Συνέλευση των Υπαλλήλων (άρθρο 10)

Η θητεία των 4 (3) Προϊσταμένων Υπηρεσιών και των 2 (3) αιρετών αντιπροσώπων είναι ενός χρόνου.

Το έργο του Υπηρεσιακού Συμβουλίου είναι

α)  να κρίνει τα υπηρεσιακά παραστρατήματα των υπαλλήλων της κεντρικής Υπηρεσίας και να προτείνει την αντίστοιχη πειθαρχική τιμωρία τους

β)  Να κρίνει γενικά τη συμπεριφορά τους και να

γ)  να προτείνει τη μετάθεσή τους μέσα στην κεντρική Υπηρεσία

και δ) Να προτείνει την προαγωγή τους

Πότε θα αρχίσει η λειτουργία του Υπηρεσιακού Συμβουλίου και οι λεπτομέρειες της λειτουργίας του θα κανονιστούν με απόφαση του Γραμματέα της Παιδείας.

Άρθρο 13

Οι τιμωρίες είναι:

α) παρατήρηση

β)  επίπληξη

γ)  στασιμότητα στην προαγωγή και στην αύξηση του μιστού ως ένα χρόνο

δ)  πρόστιμο ως ένα μιστό

ε)  προσωρινή απόλυση ως ένα χρόνο

στ)  οριστική απόλυση

Όλες οι τιμωρίες αυτές επιβάλλονται από τον Γραμματέα της Παιδείας έπειτα από πρόταση του Υπηρεσιακού Συμβουλίου.

Άρθρο 14

Το Διοικητικό Συμβούλιο για το προσωπικό της Παιδείας του πρώτου βαθμού αποτελείται από τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας για την Παιδεία του πρώτου βαθμού, από δύο αιρετούς  αντιπροσώπους των λειτουργών της Παιδείας του πρώτου βαθμού και από δύο μέλη του Νομαρχιακού Συμβουλίου της πρωτεύουσας.

Το έργο του Συμβουλίου τούτου είναι: α) Να προτείνει τις μεταθέσεις των λειτουργών της Παιδείας του πρώτου βαθμού από έναν Νομό του Κράτους σε άλλο και β) Να επικυρώνει, να ακυρώνει και να μετριάζει τις δυό τελευταίες τιμωρίες του προηγούμενου άρθρου, άμα ο τιμωρημένος από τα περιφερειακά Συμβούλια λειτουργός της Παιδείας του πρώτου βαθμού κάνει προσφυγή.

Η θητεία ……είναι δυό χρόνια

Οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή του άρθρου τούτου θα κανονιστούν με απόφαση του Γραμματέα της Παιδείας

Άρθρο 15

Το Διοικητικό Συμβούλιο για το προσωπικό της Παιδείας του δεύτερου βαθμού αποτελείται από τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας για την Παιδεία του δεύτερου βαθμού, από δύο αιρετούς αντιπροσώπους των λειτουργών της Παιδείας του δεύτερου βαθμού και από δύο μέλη του Νομαρχιακού Συμβουλίου της πρωτεύουσας.

Το έργο του Συμβουλίου είναι α) Να προτείνει τη μετάθεση των λειτουργών της Παιδείας του δεύτερου βαθμού από  μία περιφέρεια σε άλλη και β) Να επικυρώνει ή να ακυρώνει ή να μετριάζει τις τέσσερεις τελευταίες τιμωρίες του άρθρου 13, άμα ο τιμωρημένος από το περιφερειακό Συμβούλιο λειτουργός της Παιδείας του δεύτερου βαθμού κάνει προσφυγή.

Οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή του άρθρου τούτου θα κανονιστούν με απόφαση του Γραμματέα της Παιδείας

Άρθρο 16

Το έργο του Κεντρικού Συμβουλίου της Παιδείας είναι:

Να μελετάει όλα τα επιστημονικά και οργανωτικά προβλήματα της Παιδείας και να προτείνει την καλύτερη λύση τους.

Να προτείνει τα κατάλληλα μέτρα για τη βελτίωση και την προσαρμογή της Παιδείας στις ανάγκες του λαού και της νεολαίας

Να επεξεργάζεται το περιεχόμενο της Παιδείας και να καταρτίζει στις γενικές γραμμές το πρόγραμμα της διδαχτικής ύλης.

Να υποδείχνει τις νέες επιστημονικές μέθοδες της διδασκαλίας.

Να επεξεργάζεται τα σχετικά με την Παιδεία νομοθετήματα.

Να καθορίζει τις παιδαγωγικές ανάγκες που πρέπει να ικανοποιούν τα σχολικά χτίρια.

Και να δίνει τις σχετικές οδηγίες προς τους λειτουργούς της Παιδείας για την ποιοτική μόρφωση της νεολαίας.

Οι αποφάσεις του Κεντρικού Συμβουλίου είναι συμβουλευτικές για το Γραμματέα της Παιδείας.

Η σύνθεση του Κεντρικού Συμβουλίου ο τρόπος και ο χρόνος της λειτουργίας του και κάθε άλλη λεπτομέρεια θα κανονιστούν με απόφαση του Γραμματέα της Παιδείας.

Άρθρο 17

Ο οργανισμός τούτος ισχύει από την ημέρα που δημοσιεύτηκε  στο Δελτίο Πράξεων και αποφάσεων.-

Αιτιολογική Έκθεση

Προς την Πολιτική Επιτροπή Ε.Α.

Στα εκοτονείκοσι χρόνια της ελεύτερης ζωής μας, η αγωγή της Ελληνικής νεολαίας ήταν πέρα για πέρα αντιπροοδευτική. Η Παιδεία σ’ όλο αυτό το μακρόχρονο διάστημα διαποτισμένη από τα  πιο αντιδραστικά ιδανικά, ήταν αντιλαϊκή, αντιοικονομική, αντιεπιστημονική, κατασταλτική και ατομιστική. Ο αναλφαβητισμός θριάμβευε, τα παιδιά του λαού με δυσκολία φοιτούσαν δυό ή τρία χρόνια. Τα σχολεία σταύλοι. Καμιά φροντίδα για την υγεία και την προστασία της νέας γενιάς. Καμιά προσπάθεια να εξυπηρετεί η Παιδεία τις πραγματικές ανάγκες του λαού, και να προετοιμάζει ειδικευμένους εργάτες της ζωής και της επιστήμης. Οι μέθοδες της διδασκαλίας βάρβαρες και αντιπαιδαγωγικές. Καμιά καλλιέργεια της πρωτοβουλίας των παιδιών. Ο δάσκαλος απόλυτος κυρίαρχος. Το σχολείο φυλακή για την παιδική ψυχή. Η χαρά είχε εξοστρακιστεί. Και τα παιδιά του λαού έμεναν βυθισμένα στο πνευματικό σκοτάδι και την ψυχική εξαθλίωση.

Για τη θλιβερή αυτή από κάθε πλευρά κατάσταση της Παιδείας μας υπεύθυνη ήταν η Πολιτεία, μα και η Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου της Παιδείας. Η Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου της Παιδείας είχε ολότελα  παραστρατήσει από τον κύριο προορισμό της, δεν είχε καν τον καιρό να μελετάει και να λύνει επιστημονικά και οργανωτικά προβλήματα της Παιδείας και καταγινόταν σχεδόν αποκλειστικά με τα προσωπικά ζητήματα, που κι αυτά τα έλυνε φαυλοκρατικά. Η συγκέντρωση στο κέντρο ήταν αποπνιχτική. Φτάνει ν’ αναφέρω, πως ακόμη και τα εντάλματα για τα νοίκια των σχολείων έπρεπε κάθε φορά να εγκρίνονται από το κέντρο. Οι υπάλληλοι της κεντρικής Υπηρεσίας, οι περισσότεροι αναρμόδιοι και ανίδεοι στα προβλήματα της παιδείας είχαν λίγο πολύ γίνει τύραννοι των λειτουργών της Παιδείας. Οι πολίτες ανέβαιναν και κατέβαιναν τα σκαλοπάτια του Υπουργείου, οι υποθέσεις τους χρόνιζαν, και έπρεπε να παρεμβαίνουν οι ισχυροί της ημέρας για  να δοθεί τις περισσότερες φορές παράνομη λύση. Η πολιτική ευθύνη του Υπουργού σχεδόν ανύπαρχτη. Ο Υπουργός της Παιδείας ικανοποιούσε όλες τις φαυλοκρατικές απαιτήσεις του και κρυβόταν πίσω από τις υποχρεωτικές γι αυτόν αποφάσεις που έπαιρνε σύμφωνα με τις διαταγές του το τόσο ξεπεσμένο στη συνείδηση του λαού και του εκπαιδευτικού κλάδου Εκπαιδευτικό Συμβούλιο. Το ίδιο γινόταν και στην Ανώτατη Παιδεία, όπου οι διάφορες πανεπιστημιακές σχολές προπάντων τα τελευταία δέκα χρόνια έσκυβαν δουλικά το κεφάλι και καθηγητοποιούσαν κάθε φορά τους ευνοουμένους του Υπουργού της Παιδείας.

Στο σημερινό όμως λαϊκό Κράτος που θεμελιώνεται με τον ηρωικό αγώνα του Ελληνικού λαού, η Παιδεία πρέπει να είναι προοδευτική και προσαρμοσμένη στις ανάγκες του λαού, και η Κεντρική Υπηρεσία της Γραμματείας της Παιδείας πρέπει να γυρίσει στον αληθινό προορισμό της.

Και πρώτα θεσμοθετείται η ενότητα της παιδείας (άρθ. 4). Ως σήμερα η μέση Παιδεία ήταν διασπασμένη στα διάφορα Υπουργεία χωρίς καμιά εσωτερική ενότητα και ενιαία κατεύθυνση. Είναι περιττό να τονίσω τα καταστρεφτικά αποτελέσματα που έφερε η διάσπαση αυτή. Με το άρθρο 4 του οργανισμού τούτου απλώνεται η αρμοδιότητα της Γραμματείας της Παιδείας σ’ όλα τα σχολεία της μέσης παιδείας. Και επιβάλλεται να γίνει τούτο, γιατί τα παιδιά που φοιτούν στα σχολεία της μέσης Παιδείας περνούν την πιο κρίσιμη ηλικία και έχουν ανάγκη από τη πιο προσεχτική καθοδήγηση, και ακόμη γιατί η μέση παιδεία δεν επιτρέπεται πια να είναι χωρισμένη σε διάφορους ανεξάρτητους κλάδους. Στο λαϊκό Κράτος η μέση παιδεία θα είναι βέβαια διαφοροποιημένη, μα ενιαία. Τα παιδιά που θα φοιτούν στα σχολεία της μέσης παιδείας, με ενιαία παιδαγωγική κατεύθυνση θα μορφώνονται με βάση τη μέθοδο της εργασίας μέσα στην παραγωγή και για την παραγωγή.

Προσθέτονται έπειτα με τον οργανισμό τούτο και νέες Υπηρεσίες στην Κεντρική Υπηρεσία (άρθρο 5) όπως π.χ. η Υπηρεσία για τους αναλφάβητους, για την παιδική τέχνη, για τις πολιτιστικές οργανώσεις της νεολαίας. Η χρησιμότητα των Υπηρεσιών τούτων είναι ολοφάνερη και επιταχτική η ανάγκη να αρχίσει η λειτουργία τους και μέσα στις σημερινές συνθήκες.

Με τα άρθρα 2 και 12 απολυτρώνεται σχεδόν ολοκληρωτικά η κεντρική Υπηρεσία από τα προσωπικά ζητήματα, για να αφιερωθεί στο κύριο έργο της, στα επιστημονικά και οργανωτικά προβλήματα της Παιδείας.

Με τα άρθρα 7 και 10 καταργείται η πολλές φορές τυραννική συμπεριφορά του ανώτερου υπαλλήλου στον κατώτερο, και καθιερώνεται η συναδελφική άμιλλα, η συλλογική προσπάθεια και η καλλιέργεια της πρωτοβουλίας όλων των υπαλλήλων.

Με το άρθρο 12 ξαναγυρίζει η πολιτική ευθύνη στους ώμους του υπεύθυνου απέναντι στο λαό Γραμματέα της Παιδείας. Καταργούνται επίσης οι πολυώνυμοι υπαλληλικοί βαθμοί (άρθρο 6) που στην ουσία χρησίμευαν μόνο για την αύξηση του μιστού, και καθιερώνονται μόνο δύο βαθμοί, (προϊστάμενος υπηρεσίας και βοηθός) αφού στο λαϊκό Κράτος η μιστοδοσία των υπαλλήλων θα κανονιστεί με βάση πέρα για πέρα λαοκρατική.

Τέλος ο οργανισμός τούτος παρουσιάζει ακόμη το πλεονέχτημα, να μπορεί εύκολα να προσαρμόζεται κάθε φορά στις ανάγκες της Παιδείας  μέσα στις σημερινές συνθήκες

Στην Έδρα της Π.Ε.Ε.Α.         του Μάη 1944

 Ο Γραμματέας της Παιδείας και Θρησκευμάτων