Κ. Δ. Σωτηρίου: Σημειώματα για ομιλίες στη δεκαετία του 50: «Ανθρωπισμός και ανθρωπιστικό ιδανικό» ομιλία σε νέους στα γραφεία της Ε.Δ.Α. το 1955 – «Πως πρέπει να διαβάζουμε» ομιλία σε σπουδαστές και σπουδάστριες στον Πειραιά το 1956

Ανθρωπισμός και ανθρωπιστικό ιδανικό

Ομιλία σε νέους στα γραφεία της Ε.Δ.Α. 27-11-1955

Το χειρόγραφο σε pdf:ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟ ΙΔΑΝΙΚΟ

Με μπλε γράμματα είναι το κείμενο που

 γράφει ο Σωτηρίου στο περιθώριο  της σελίδας.

Ανθρωπισμός στην καθημερινή ομιλία = η γεμάτη καλωσύνη και πλούσια σε ευγενικά συναιστήματα συμπεριφορά, η ανώτερη ψυχική καλλιέργεια,  η πρόθυμη και εξυπηρετική αγάπη προς τους συνανθρώπους.

Αντίθετο = η σκληρή απάνθρωπη συμπεριφορά, όπου κυριαρχούν οι πρωτόγονες εγωιστικές ορμές, η σκληρή  απάνθρωπη και εξαθλιωτική εκμετάλλευση που κάνει ο άνθρωπος στο συνάνθρωπό του. Αυτοί λέμε δεν είναι «άνθρωποι».

Στην ιστορία του πολιτισμού ο «ανθρωπισμός» πολύ πλατύτερο περιεχόμενο, υψώθηκε σε ιδανικό.

«Ανθρωπισμός» ή Ουμανισμός ονομάστηκε το προοδευτικό ρεύμα, η βιοθεωρία που ανάπτυξε η αστική τάξη στο 14^ο και 15^ο αιώνα, είναι το πρώτο ιδανικό της.

Το ανθρωπιστικό ιδανικό πέρασε πολλές φάσεις. Μα όλο μεστώνει και ηλεχτρίζει. Όλο φουντώνει ο αγώνας να καταχτήσει ο άνθρωπος τα δικαιώματά του και να λυτρωθούν οι λαοί από την πολιτική, οικονομική και πνευματική σκλαβιά τους

Όλο δυναμώνει η αλληλεγγύη, η συνεργασία ……….

Σήμερα κυματίζει η σημαία του ανθρωπισμού και εμπνέει το κίνημα για την ειρήνη.

Βασικά γνωρίσματα

α! Η αναγνώριση ο σεβασμός και η εχτίμηση στην αξία και αξιοπρέπεια του ανθρώπου

Ο λυτρωμός από κάθε σκλαβιά = η πρώτη προϋπόθεση για να πραγματώνεται η ανθρώπινη υπόστασή του

Κορύφωμα: Το δικαίωμα και το χρέος να καταχτήσει την ελευθερία. Η ελευθερία όχι προνόμιο των λίγων.

β! Η πίστη στον άνθρωπο, στις ικανότητές του και ιδιαίτερα στο λογικό.

Κορύφωμα: Το δικαίωμα και το χρέος να μορφωθεί πολύπλευρα (= η αξιοποίηση του ανθρώπου) να αναπτύξει όλες τις ικανότητες, για να ανθίσει το καθαυτό ανθρώπινο μέσα του, η ανθρώπινη υπόστασή του. Τότε μεστώνει η ανθρώπινη συνείδηση, ο αυτοσεβασμός, και ο άνθρωπος μπορεί να γίνει «άνθρωπος»

Αλλιώς δούλος του περίγυρου, όπως οι άγριοι και πρωτόγονοι λαοί, που δεν έχουνε καταχτήσει τον ανθρωπισμό τους.

Το άνθισμα και το κάρπισμα της προσωπικότητας = η δεύτερη προϋπόθεση για να πραγματώνεται η ανθρώπινη υπόσταση.

Υποχρέωση: Όλα τα μέσα, όλες οι ευνοϊκές συνθήκες για την πολύπλευρη μόρφωση.

γ! Η αναγνώριση και η εχτίμηση στην ανθρώπινη ζωή.

Κορύφωμα: Το δικαίωμα και το χρέος να καταχτήσει την ευτυχία του. Η ανθρώπινη ζωή δεν είναι αμαρτία, -(λύπη, στέρηση, ασκητισμός)

Όχι λοιπόν λίγοι προνομιούχοι

Επάνω στην επιστήμη θεμελιώνεται το ανθρωπιστικό ιδανικό

δ! Η ανυπόκριτη και ανυστερόβουλη αγάπη στον άνθρωπο

Κορύφωμα: Χρέος να βασιλέψει η κοινωνική δικαιοσύνη, και η ευτυχία του συνόλου

Εγωιστική ατομική ευτυχία = αντιανθρωπιστική

Βασικά κίνητρα = η αγάπη, η αμοιβαία κατανόηση, ο αλληλοσεβασμός , αλληλεγγύη, αδελφοσύνη

Μα για όλα αυτά απαραίτητη προϋπόθεση η Ειρήνη

Ομιλία σε σπουδαστές και σπουδάστριες

στον Πειραιά 17 Απριλίου 1956

Το χειρόγραφο σε pdf:ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΆΖΟΥΜΕ

Θέμα: Πως πρέπει να διαβάζουμε

Α!

Γιατί και πως διαβάζουν σήμερα

α! Διαβάζουμε για να περάσει η ώρα. Πλήξη και ανία. (Εφημερίδες, φυλλάδες, περιοδικά)

Διάβασμα μηχανικό, κοιμισμένο – ούτε πολυπροσέχουν το περιεχόμενο

β! Φυγή από τη σκληρή πραγματικότητα (Ρωμάντζα, μυθιστορήματα, αστυνομικά περιπέτειες, ταξίδια). Διάβασμα με ενδιαφέρο, άχριστο όμως, άγονο.

γ! Διέγερση ηδονής. Διάβασμα ερεθιστικό, κουραστικό, κατρακυλιστικό.

Τα τρία αυτά είδη καλλιεργεί, τροφοδοτεί, και εκμεταλλεύεται ο τύπος, εφημερίδες, περιοδικά, εκδότες, διαφθορείς του λαού και της νεολαίας.

δ! Διαβάζουμε για να μορφωθούμε

1. Για να αποχτήσουμε γνώσεις, για διακόσμηση- Διακοσμητική μάθηση – εγκυκλοπαιδισμός – ξερή πολυμάθεια

2. Για να μορφωθούμε πραγματικά. Ποιοτική μόρφωση

Β!

Γιατί πρέπει να διαβάζουμε

Για να μορφωθούμε πραγματικά. Ποιοτική μόρφωση

Τι είναι η γνώση

Όχι αυτόνομες, αυτοδύναμες, αυτοτάξιες οντότητες. Οι γνώσεις είναι όργανα για την ικανοποίηση πνευματικών και υλικών αγαθών.

Γι αυτό γνώση πρέπει να είναι αληθινή, κατάχτηση της αλήθειας, αντανάκλαση στη νόησή μας της αντικειμενικής πραγματικότητας για την κυριαρχία των ανθρώπων στη φύση. Γι αυτό αναπόσπαστα δεμένη η θεωρία με την πράξη

Λοιπόν διαβάζουμε για να αποχτήσουμε τέτοιες γνώσεις:

γνώσεις που γίνονται πολύτιμα όργανα στα χέρια μας

γνώσεις που μας καθοδηγούν

γνώσεις που λύνουν προβλήματα

Και αυτές τις γνώσεις μας τις δίνουν δυό τα πιο πολύτιμα δημιουργήματα του ανθρώπου: η Επιστήμη και η Τέχνη

Η Επιστήμη πιο αναλυτικά, και ρεαλιστικά

Η Τέχνη πιο συνθετικά, πιο συναισθηματικά. πιο συναρπαστικά, πιο εξυψωτικά

π.χ. το πρόβλημα της ειρήνης, το πρόβλημα της κοινωνικής δικαιοσύνης, το πρόβλημα της ελευθερίας κ.τ.λ.

Γ!

Τι πρέπει να διαβάζουμε

Καλά βιβλία επιστημονικά και λογοτεχνικά. Καλά περιοδικά επιστημονικά και λογοτεχνικά

Χιλιάδες όμως βιβλία και περιοδικά εκδίδονται

Ποια είναι τα καλά βιβλία;

Καλά δεν είναι όλα τα παραπλανητικά, τα βιβλία της φυγής, τα κατρακυλιστικά, τα πορνικά, τα γκαστερικά, τα ομφαλοσκοπικά.

Καλά είναι τα προοδευτικά, όσα δίνουν προοδευτική λύση στα προβλήματα του λαού, όσα συντελούν στην πνευματική και υλική εξύψωση του λαού..

Ιδιαίτερη προσοχή, στα φιλοσοφικά, ιστορικά, κοινωνιολογικά

Γι αυτό

α!  Η καλή κριτική βιβλίων κ.τ.λ. απαραίτητο κοινωνικό λειτούργημα

β! Πρόγραμμα αυτομόρφωσης

Βάση: Διαλεχτικός και ιστορικός υλισμός. Ιστορία, κοινωνιολογία, βιολογία (=Γενική μόρφωση)

γ! Βασικά βιβλία – βοηθητικά συμπληρωματικά

Δ!

Πως πρέπει να διαβάζουμε

α! Το διάβασμα πρέπει να είναι κριτική. Να μη χάβουμε τίποτε, να μη μας παρασέρνει ο θαυμασμός προς το συγγραφέα. Κάθε γνώμη, κάθε θεωρία να την κρίνουμε να τη συζητάμε, και να πειστούμε αν και γιατί είναι ή δεν είναι καλή

β!  Όχι βιαστικό, όχι ξώδερμο. Όχι από απλή περιέργεια. Το διάβασμα πρέπει να μας προσφέρει πνευματική τροφή, που θα την αφομοιώσουμε.

γ!  Όχι μηχανικό και ξεκομμένο. Πρέπει να δεθεί οργανικά με τις θεωρίες και αντιλήψεις. Αλλιώς μπορεί να διασπάσει και να γεννήσει αντιφάσεις.

δ!  Πρέπει να φθάσουμε στον πυρήνα του βιβλίου στην κεντρική ιδέα του συγγραφέα και τις άλλες βασικές του ιδέες.

Ε!

Τεχνική για το διάβασμα

α! Μελέτη προσεχτική του προλόγου και Εισαγωγής

β! Μελέτη των «Περιεχομένων». Χρέος συγγραφέα για πρόλογο και αναλυτικό περιεχόμενο

γ! Πρώτη ανάγνωση κάπως βιαστική για γενική εποπτεία και εντύπωση με κριτικά σημάδια στο περιθώριο

δ! Δεύτερη ανάγνωση προσεχτική, κριτική, συγκεντρωτική

ε! Αποδελτίωση , Χρέος συγγραφέα