Ο Σωτηρίου στην
διάρκεια της παραμονής του στο σανατόριο
έγραψε
«Κριτική για τα Αναγνωστικά του Δημοτικού Σχολείου για τα Ελληνόπουλα
στη Τσεχοσλοβακία» (Dobris Σεπτέμβριος 1959).
 |
| O Σωτηρίου στο Dobris |
Το χειρόγραφο σε pdf: Κριτική χειρόγραφο
Το Δακτυλογραφημένο
σε pdf: Κριτική δακτυλογραφημένο
Μερικά αποσπάσματα από την μελέτη αυτή:
Αλφαβητάριο
1. Είναι συνταγμένο με βάση την αναλυτικοσυνθετική
μέθοδο. Θα προτιμούσα να ήταν με την ολική μέθοδο.
2. Οι εικόνες-πινακίδες είναι μονόχρωμες. Προτιμότερο
και καλύτερο να ήσαν δίχρωμες ή
τρίχρωμες.
………………………
4. Η πλάγια γραφή στο κάτω μέρος της σελίδας αντιπαιδαγωγική.
Μπερδεύει το παιδιά με καινούργια σχήματα και είναι δυσκολοδιάβαστη. Είναι η
πηγή του άσχημου γραψίματος. Σωστή είναι η όρθια γραφή.
………………………..
Θα έπρεπε να έλειπαν τα ηθικοδασκαλικά, και να είχε πολλά
κομμάτια γενικά για το χτίσιμο του σοσιαλισμού, για τη δουλειά, για τον άνθρωπο
που καταχτάει τη φύση, για την πατρίδα την Ελλάδα, για την ειρήνη και για τις
καταστροφές που έφερε ο φασισμός.
Αναγνωστικό για
την πρώτη τάξη του Δημοτικού σχολείου
…………………………………………………………
Όπως σημείωσα και στο αλφαβητάρι, θα έπρεπε το αναγνωστικό
της Α! τάξης, να είχε πολλά κομμάτια –αν όχι όλα – για το χτίσιμο του
σοσιαλισμού, για τον άνθρωπο που καταχτάει τη φύση, για τη δουλειά, για τον
απελευθερωτικό αγώνα – την εθνική αντίσταση – και τη συμμετοχή των παιδιών
(αετόπουλα), για την πατρίδα την Ελλάδα, για τις καταστροφές που έφερε ο
φασισμός, για το ξερίζωμά του, και για την ειρήνη σ’ όλο τον κόσμο.
Αναγνωστικό για
την δεύτερη τάξη του Δημοτικού Σχολείου
1. Οι εικόνες είναι με τυπογραφικό μελάνι, όχι πολύ
πετυχημένες και λίγες. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή.
2, Περιεχόμενο
α! Έχει μερικά που θυμίζουν παλιό σχολείο με
ηθικοδιδασκαλία π.χ. σελ. 4-5, 20-21, 28-29, 80.
β! Έχει
κάμποσα που μπορούσαν να λείψουν. Είναι περιττά, και μερικά ανόητα. ……….
………….
Γενικά και για το Αναγνωστικό της δεύτερης τάξης ισχύει η
παρατήρησή μου η γενική και για το αναγνωστικό της πρώτης τάξης, δηλαδή θα
έπρεπε να έχει περισσότερα κομμάτια για το χτίσιμο του σοσιαλισμού, για τη
δουλειά, για το ξερίζωμα του φασισμού και την εθνική αντίσταση (συμμετοχή και
ηρωισμοί αετόπουλων) και ιδιαίτερα για το χτύπημα των πολεμοκάπηλων
ιμπεριαλιστών και πιο έντονα ακόμη για την ειρήνη σ’ όλο τον κόσμο. Αυτά πρέπει
να συγκινούνε σήμερα όλη τη νεολαία από την πιο τρυφερή ηλικία.
Αναγνωστικό για
την τρίτη τάξη του Δημοτικού
………………………………………………………………………
Γενικά ισχύει η παρατήρησή μου στη σελίδα 6 . Έχει βέβαια το
Αναγνωστικό τούτο κάμποσα κομμάτια σύμφωνα με την παρατήρησή μου στη σελίδα 6,
μα έχει και αρκετά με ρωμαντική φτηνή ηθικοδιδασκαλία, και το πιο
χαραχτηριστικό δεν λέει τίποτε για την Ειρήνη.
Σελίδες 220-258 Γραμματική
α! Γενικά μπορούσε να λείψει. Δεν έχει καμιά θέση στο
Αναγνωστικό
β! Είναι σχολαστικά γραμμένη, και σε πολλά σημεία
δυσκολονόητη και καμιά φορά ακατανόητη.
γ: Έχει πολλά περιττά, που ζαλίζουν άδικα το παιδί.
δ! Κρατάει τη σειρά – την ψευτοσυστηματική – της
γραμματικής της καθαρεύουσας του παλιού σχολείου.
π.χ. ……………………………………
……………………………………………………………………………………………..
Αναγνωστικό για
την τέταρτη τάξη του Δημοτικού
Γενική παρατήρηση: Στο αναγνωστικό τούτο βρίσκω
αρκετή πρόοδο. Είναι γραμμένο με βάση την παρατήρησή μου στη σελίδα 6. Έχει
όμως και μερικά περιττά, και με γλυκανάλατη ηθικοδιδασκαλία και για την Ειρήνη
δεν λέει σχεδόν τίποτε.
Σημειώνω μερικά από τα περιττά κ όχι καλά κομμάτια
σελ. 53 «Ένα δύσκολο πρόβλημα» περιττό
σελ 55 «Ο Φαέθοντας» περιττό. Έχει πολλά ωραιότερα η
ελληνική μυθολογία, όπως π.χ. ο «Προμηθέας»
…………………………………………………………….
Αναγνωστικό για
την πέμπτη τάξη του Δημοτικού
Γενική παρατήρηση. Το αναγνωστικό τούτο έχει πολλά
κομμάτια για την Ελλάδα. Σωστό αυτό. Όμως α! μιλάει πολύ λίγο για το
χτίσιμο του σοσιαλισμού, για την εκμετάλλευση που γίνεται στον εργάτη και στον
αγρότη κ.τ.λ. (Κοίταξε γενική παρατήρηση σελ.6) β! Έχει και τούτο
κάμποσα περιττά και μερικά κομμάτια που δεν έπρεπε να μπούνε. Σημειώνω μερικά
………………………………………………….
σελ. 30 «Αργοναυτική εκστρατεία». Η αδελφοκτονία
μπορούσε και έπρεπε να λείψει. Κάνει τρομερή εντύπωση στο παιδί.
σελ. 76 «Ο Δίκαιος Αριστείδης» Δεν ξέρω, δε νομίζω,
πως η αιτία για τον εξοστρακισμό του Αριστείδη είναι σωστή. Δεν νομίζω, πως τον
έδιωξαν οι πολεμοκάπηλοι και οι τοκογλύφοι. Αντίθετα ο Αριστείδης αρχηγός των
συντηρητικών εμπόδιζε την πρόοδο. Τον έδιωξαν λοιπόν οι αντίπαλοί του, οι
δημοκρατικοί.
…………………………………………………………………………………………
Γενικές παρατηρήσεις. α! Συνέχεια της γενικής
παρατήρησης στη σελίδα 11. Δε λέει ούτε μια λέξη για την Ειρήνη. Δεν
έχει κομμάτια για την κατάχτηση της φύσης από τον άνθρωπο. Δε λέει τίποτε για
την πορεία της κοινωνίας. β! Όχι καλή εκλογή από τα ποιήματα, και
διηγήματα των Ελλήνων λογοτεχνών. Το αναγνωστικό δεν είναι ανθολογία. Έχει
άλλους σκοπούς.
Αναγνώσματα για
την έχτη τάξη του Δημοτικού
1. Το αναγνωστικό δεν είναι ανθολογία. Έχει άλλους
σκοπούς. Το αναγνωστικό της ΣΤ! τάξης είναι πιο πολύ ανθολογία. Και το
χειρότερο δεν είναι τα ανθολογημένα από τα καλύτερα του κάθε συγγραφέα. Πολλά
μπορούσαν να λείψουν.
2. Δεν έχει για βάση όσα σημειώνω στις σελίδες 6,11,
και 13. Πολύ λίγα είναι τα αντίστοιχα κομμάτια
σελ.19 «αληθινό παραμύθι» μπορούσε να λείψει. Πολύ
ψευτορωμαντική νοσταλγία
σελ. 25 «Ψωμί» ποίημα μικροαστικό του Δροσίνη. Δεν
ενδιαφέρεται για την πείνα και την εξαθλίωση του λαού.
σελ. 26, 27
Και τα δυό αυτά ποιήματα του Δροσίνη, μικροαστική φυγή από την πραγματικότητα.
σελ. 28 «Η ζωή του βουνού και της στάνης» μικροαστική
ρωμαντική ωραιοποίηση.
Αναγνώσματα για
την έβδομη τάξη του Δημοτικού
1. Και για το αναγνωστικό τούτο ισχύουν οι
παρατηρήσεις μου για το αναγνωστικό της ΣΤ! τάξης
2. Το αναγνωστικό τούτο έχει κύριο περιεχόμενο την
«ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ ΕΛΛΑΔΑ» και περιέχει κομμάτια ανθολογία από δημοτικά τραγούδια και
νεοέλληνες συγγραφείς. Μα δεν έπρεπε να είναι ανθολογία. Έπρεπε να γνωρίσει στα
Ελληνόπουλα, τους απελευθερωτικούς πολέμους
-ιδιαίτερα το 21 και την Εθνική αντίσταση – έπρεπε ακόμη να γνωρίσει στα
παιδιά το μόχτο, και την εκμετάλλευση του Ελληνικού λαού, το σημερινό αγώνα για
να καταχτήσει τις δημοκρατικές ελευθερίες, και να ξεσκλαβωθεί από την
οικονομική σκλαβιά. Έπρεπε ακόμη να προβάλλει στα Ελληνόπουλα, τα σημερινά
ιδανικά και ιδιαίτερο το ιδανικό της ειρήνης, και τον αγώνα του ελληνικού λαού
για την πραγματοποίησή του. Έπρεπε ακόμη να εξάρει τον ηρωισμό του ελληνικού
λαού, και ιδιαίτερα της νεολαίας και να γνωρίσει στα παιδιά τις φυσικές
καλλονές και τον υπόγειο κ.τ.λ. πλούτο της Πατρίδας μας, και ακόμη να τονίσει τη
σημερινή αθλιότητα του ελληνικού λαού, τη μισοαποικιακή κατάσταση της Πατρίδας
μας, και την ξενοδουλία και την υποταγή της Κυβέρνησης στον αμερικάνικο
ιδιαίτερα ιμπεριαλισμό.
Έτσι το αναγνωστικό τούτο παρ’ όλα τα καλά κομμάτια δεν ανταποκρίνεται στη σημερινή
πραγματικότητα και δε φλογίζει τα παιδιά για το ξεσκλάβωμα της πατρίδας μας.
Δεν τα εμπνέει να γίνουν μαχητές και δημιουργικοί συντελεστές στο
χτίσιμο της ευτυχίας του ελληνικού λαού και της νεολαίας.
Σημειώνω κάποια κομμάτια που μπορούσαν μια χαρά να λείψουν.
………………………………………………………………………………………….
Σελ. 36 «Κόρη
καπετάνιου» μπορεί να δείχνει την περηφάνεια και το μίσος στον εχθρό και
στον τύραννο, μα αυτή η σκληρότητα του πατέρα και η αυτοθυσία της κόρης, όσο
κιάν συγκινούν δεν έχουν καμία θέση. Άλλα είναι σήμερα τα καφτερά προβλήματα
του ελληνικού Λαού.
Σελ. 46 «Ο
ψωμοζήτης στρατιώτης» καλύτερα να
έλειπε. Σήμερα οι αγωνιστές παθαίνουν πολύ χειρότερα. Χιλιάδες οι εκτελεσμένοι,
χιλιάδες οι φυλακισμένοι και εξορισμένοι, χιλιάδες οι χαροκαμένοι.
…………………………………………………………………………………………………………..
Σελ. 133 «Τα
πρωτοβρόχια» Μα ο Σικελιανός έχει
τόσα ωραία και προοδευτικά κομμάτια. Γιατί μπήκε τούτο το τόσο ρωμαντικό;
Σελ. 171 «Ο
Αράπης ο σκύλος μου» Όσο κιάν είναι συγκινητικό, μπορούσε να λείψει. Ο
Θέμος Κορνάρος έχει άλλα πολύ πιο ζωντανά και προοδευτικά.
*****
Επίσης έκανε και μια
«Ομιλία στο …. στην Πράγα σε Έλληνες δασκάλους και εργάτες»
(13 Σεπτεμβρίου 1959)
Η ομιλία είχε θέμα την «Παιδεία» . Στο αρχείο υπάρχει το
χειρόγραφο με το «Γενικό σχεδιάγραμμα» της ομιλίας και το χειρόγραφο με το
«Σχεδιάγραμμα»
Χειρόγραφο σε pdf: Ομιλία στην Πράγα
*****
Και λίγο πριν φύγει από το Dobris όπως γράφει ο ίδιος:
«Σύντομη ομιλία μου
από το ραδιόφωνο στο σανατόριο του Dobris. Θα μεταφραστεί στα
τσέχικα και θα εκφωνηθεί από το ραδιοομιλιτή την παραμονή που θα φύγω (12 ή 14
του Οχτώβρη)» .
Το σχεδιάγραμμα και ολόκληρη η ομιλία pdf: χειρόγραφο
Το δακτυλογραφημένο σε pdf: δακτυλογραφημένο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου