ΤΟ ΑΜΑΡΤΩΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΤΟ ΑΜΑΡΤΩΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

«Εξ αφορμής των συζητήσεων στην Βουλή»

Άρθρο του Κ. Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Αυγή»

 στη στήλη «Τα χάλια της Ελληνικής Παιδείας»

Την 1 Φεβρουαρίου 1955

Πολλές αμαρτίες έχει το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο. Θλιβερό το κατάντημά του. Ολοένα το ράβουνε και το ξηλώνουνε. Είκοσι πέντε χρόνια βασανίζεται το υπουργείο της Παιδείας να βρεί το όνομα που ταιριάζει στο Εκπαιδευτικό Συμβούλιο  και να λύσει το σπουδαίο ! πρόβλημα, πόσα πρέπει να είναι τα μέλη του.

Ιδρύθηκε στα 1912. Το πρωτοβάφτισαν «Εκπαιδευτικόν Συμβούλιον». Και τα μέλη του 12. Έξη για τη Δημοτική παιδεία  και έξη για τη Μέση. Από το 1930 όλοι οι Υπουργοί προσπαθούνε να το αναδιοργανώσουνε, για το συμφέρο, βέβαια της παιδείας και «του ‘Έθνους» ! Του αλλάζουνε λοιπόν το όνομα, το διχοτομούν, το τριχοτομούν, και ανεβοκατεβάζουνε «τον αριθμόν των οργανικών θέσεων».

Στα 1930 το διχοτομούν και παίρνει δύο ονόματα. Στα 1937 του αλλάζουνε πάλι το όνομα. Τώρα  γίνεται «Ανώτατον Συμβούλιον Εκπαιδεύσεως» και τα μέλη του περιορίζονται σε 5. Παράλληλα  όμως λειτουργούνε και δύο άλλα «Κεντρικά Εποπτικά Συμβούλια» το ένα για τη Μέση και το άλλο για τη Δημοτική Παιδεία.

Στα 1942 ξαναπαίρνει το αρχικό του όνομα, γίνεται πάλι «Εκπαιδευτικόν Συμβούλιον» και τα μέλη του από 5 ανεβαίνουνε στα 10 και σ’ ένα χρόνο μέσα – στα 1943 – γίνονται 11. Το Νοέμβριο του 1944 του αλλάζουνε πάλι το όνομα. Τώρα αναβαφτίζεται σε «Κεντρικόν Διοικητικόν και Γνωμοδοτικόν Συμβούλιον Εκπαιδεύσεως» (Κ.Δ.Γ.Σ.Ε.) και τα μέλη του γίνονται 12 , 10 ταχτικά και 2 αιρετά. Δεν πρόφτασαν καλά καλά να μετρηθούν και στην αρχή του 1945 τα ταχτικά μέλη από 10 γίνονται 11 και σε λίγους μήνες γεννοβολούνε και γίνονται 16.

Τον Οχτώβρη του 1946 διώχνονται με το Θ’ Ψήφισμα πέντε Εκπαιδευτικοί Σύμβουλοι, και για να μην ξαναγυρίσουνε, καταργούνται οι θέσεις τους, και έτσι τα ταχτικά μέλη ξαναγίνονται 11. Στα 1952 όμως ξαναγυρίζουν οι «εξυγιασθέντες» και οι Εκπαιδευτικοί Σύμβουλοι ξαναγίνονται 16. Και ο σημερινός Υπουργός της Παιδείας, για να ρυθμίσει το σπουδαίο (!) τούτο ζήτημα και να ξαναδώσει τα παπούτσια στο χέρι στους 5 αυτούς Εκπαιδευτικούς Συμβούλους, που ξαναγύρισαν και ταυτόχρονα να διώξει και άλλους δύο ανεπιθύμητους, με νομοσχέδιο που υπόβαλε στη Βουλή, περιορίζει τις οργανικές θέσεις του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου σε 9. Το νομοσχέδιο συζητήθηκε σε πρώτη ανάγνωση στη Βουλή και άναψε τρικούβερτος καυγάς.

*

Μια ολόκληρη ώρα κράτησε η συζήτηση. Ο Υπουργός της Παιδείας υποστήριξε με ψυχικό αναβρασμό, πως πρέπει να φύγουν εφτά Εκπαιδευτικοί Σύμβουλοι. Δε χρειάζονται. Και δεν επιτρέπεται να εξακολουθούν να τρέφονται στο Πρυτανείο του Υπουργείου. Δεν υπάρχει δουλειά γι’ αυτούς, γιατί « περιωρίσθησαν σημαντικώς τα απασχολούντα – το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο – θέματα». Άλλωστε σα να μην είναι όλοι οι Εκπαιδευτικοί Σύμβουλοι «γνήσιοι Έλληνες» και πρέπει να κριθεί «η προσήλωσίς τους προς τα Εθνικά ιδεώδη». Μερικοί σαν να παρουσιάζουνε κάποια –πραγματικά ή φανταστικά – προοδευτικά ίχνη, και αυτό είναι ασυμβίβαστο με την προσήλωση στα συναγερμικά ιδανικά και γι’ αυτό είναι επικίνδυνοι στη «συναγερμική» Παιδεία και πρέπει να διωχτούνε.

Από το άλλο μέρος η εσωκοινοβουλευτική αντιπολίτευση υποστήριξε με ψυχικό αναβρασμό κι’ αυτή, πως ίσα ίσα το συμφέρο της «δυτικοδημοκρατικής» Παιδείας στη χώρα μας απαιτεί να μείνουν και οι 16 Εκπαιδευτικοί Σύμβουλοι και σε καμιά περίπτωση, τόνισε, δεν πρέπει να ξαναεξυγιανθούν και να ξαναδιωχτούν οι  «εξυγιασθέντες», γιατί είναι χαϊδεμένα παιδιά της.

Είναι φανερό τι κρύβεται κάτω από τη συζήτηση αυτή. Τα ελατήρια, που κινούν και την Κυβέρνηση και την εσωκοινοβουλευτική αντιπολίτευση δεν είναι εκπαιδευτικά. Είναι καθαρά μικροκομματικά. Η Κυβέρνηση, τώρα μάλιστα που βλέπει, να φεύγει το έδαφος κάτω από τα πόδια της, θέλει να κρατάει στα χέρια της όλα τα κλειδιά στη διοίκηση και να έχει στις θέσεις αυτές ανθρώπους της «εμπιστοσύνης» της, που θα εκτελούνε τις επιθυμίες της και την κομματική συναλλαγή. Από το άλλο μέρος η εσωκοινοβουλευτική αντιπολίτευση θέλει και αυτή να κρατήσει όσο μπορεί περισσότερες θέσεις , απ’ όσες είχε πιάσει, για να μπορεί και αυτή να νέμεται έμμεσα τη διοίκηση.

Ο αγώνας λοιπόν δεν είναι για το συμφέρο της Παιδείας. Ο καυγάς άναψε για τα μικροκομματικά συμφέροντα. Γιατί αν η Κυβέρνηση και η αντιπολίτευση φρόντιζαν για τη μόρφωση του Ελληνικού λαού, θα κοίταζαν η Κυβέρνηση τα δυό χρόνια, που είναι πανίσχυρη στην εξουσία, και η εσωκοινοβουλευτική αντιπολίτευση, στα τόσα χρόνια που ήταν Κυβέρνηση, θα κοίταζαν να ανορθώσουν την Παιδεία και να την κάνουνε γνήσια δημοκρατική και εξυπηρετική για το λαό. Και τότε θα είχανε καταλάβει, πως θα έπρεπε να αναδιοργανώσουν ουσιαστικά το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο. Γιατί αν μείνει όπως είναι σήμερα, με όποιο όνομα κι’ αν το βαφτίσουμε, και με 9 ή 19 ή 99 μέλη κι’ αν απαρτίζεται, θα εξακολουθεί να είναι  όργανο σκοταδιστικό.

*

Δεν είμαι ούτε άδικος, ούτε υπερβολικός στη κρίση μου. Αν εξαιρέσουμε τα δύο τρίχρονα – 1917-1920 και 1923-1925- οπότε φύσηξε ο αέρας της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στο Υπουργείο και αναζωογόνησε κάπως το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο, σ’ όλη  την άλλη σαραντάχρονη δράση του από το 1915 ως σήμερα το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο διάψευσε με τον πιο πανηγυρικό τρόπο τις ελπίδες των λειτουργών της Παιδείας. Δεν ανταποκρίθηκε ούτε στο διοικητικό, ούτε στο παιδαγωγικό και καθοδηγητικό σκοπό του.

Ο νομοθέτης θέλησε καθοδηγητικό όργανο για την Παιδεία το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο. Του ανάθεσε να οδηγεί τους επιθεωρητές και τους δασκάλους στο έργο τους, να φροντίζει να εισάγονται και να εφαρμόζονται σωστά τα πορίσματα της ψυχολογίας του παιδιού και της παιδαγωγικής και στα σχολεία μας και να υποδείχνει όλα τα μέσα για να συγχρονίζεται η Παιδεία μας και να προσαρμόζεται στις ανάγκες του παιδιού και του Ελληνικού λαού. Το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο όμως, αντί να γίνει  όργανο για την πρόοδο της Παιδείας, αντίθετα, έγινε ανασταλτική δύναμη στα χέρια των αντιλαϊκών Υπουργών, έβλεπε με ύποπτο μάτι κάθε προοδευτικό δάσκαλο, και αντιτάχθηκε άλλοτε φανερά και άλλοτε κρυφά με διάφορα προσχήματα σε κάθε πρόοδο. Ακόμη και τη δημοτική γλώσσα τη χαντάκωσε και κάνει ό,τι μπορεί για να την αποδιώξει από τα σχολεία μας. Η Παιδεία μας χρόνια έμεινε στάσιμη και τώρα τελευταία με την ενίσχυση του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου πισωδρομεί με φουσκωμένα τα μαύρα πανιά της.

Σαράντα ολόκληρα χρόνια δεν κατόρθωσε το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο ούτε το πρόγραμμα να ανακαινίσει  και να προσαρμόσει. Σαράντα χρόνια το κοσκινίζει, πετάει με το ένα χέρι κάποια πίτουρα και με το άλλο ξαναρίχνει άλλα πιο χοντροκομμένα. Ακόμη και σήμερα διδάσκεται το πρόγραμμα του 1912 και ας έγιναν από τότε δυό παγκόσμιοι πόλεμοι και τόσα άλλα κοσμοϊστορικά γεγονότα. Όλη του την παιδαγωγική και επιστημονική του δράση σε δύο ζητήματα την εξάντλησε το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο. Στις προκηρύξεις του για τη συγγραφή των αναγνωστικών και στην κριτική των διδαχτικών βιβλίων. Οι προκηρύξεις του είναι καθεμιά και πιο σκοταδιστική από την προηγούμενη. Για την ποιότητα πάλι των διδαχτικών βιβλίων έχουνε πικρότατη πείρα και οι δάσκαλοι και τα Ελληνόπουλα, και ιδιαίτερα όσα φοιτούνε σήμερα στα σχολεία.