Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Του παιδαγωγού Κ. Δ. Σωτηρίου

Δημοσιεύθηκε στις επιφυλλίδες της εφημερίδας «Αυγή»

Στις 6-7-8 Φεβρουαρίου 1958

"ΑΥΓΗ" Α1	"ΑΥΓΗ" Α2	¨ΑΥΓΗ" Β
"ΑΥΓΗ" Γ1	"ΑΥΓΗ" Γ2	Κατεβάστε την εφημερίδα σε pdf: Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Πολλές φορές, και στα περασμένα και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, έχουν ακουστεί καταγραυγές  εναντίον στην επιστήμη. Ούτε λίγο ούτε πολύ, οι κατήγοροί της ισχυρίζονται πως η επιστήμη είναι η πραγματική αιτία για τη δυστυχία του ανθρώπου. Αυτή είναι, τονίζουν, υπεύθυνη για την ηθική κατάπτωση και εξαχρείωσή του. Η επιστήμη έβγαλε τον άνθρωπο από το δρόμο του Θεού. Αυτή του κλόνισε την πίστη. Ιδιαίτερα τώρα στις μέρες μας, η επιστήμη έδωσε στον άνθρωπο το πιο εξοντωτικά όπλα. Η ζωή κιντυνεύει να σβήσει από τη γη, και η ίδια η γη κιντυνεύει να ανατιναχτεί  στον αέρα.

Η επιστήμη λοιπόν είναι υπεύθυνη για τη δυστυχία του ανθρώπου; Είναι η επιστήμη όργανο εξολοθρευτικό ή είναι όργανο για την πρόοδο και την ευτυχία της ανθρωπότητας; Είναι κατάρα ή ευλογία η επιστήμη; Ποιος είναι ο προορισμός της;

1). Ο άνθρωπος από τα πρώτα του βήματα, όταν ξεκίνησε στη ζωή, διπλό αγώνα είχε να κάνει. Από το ένα μέρος αγωνιζόταν να ικανοποιήσει τις βιολογικές του ανάγκες – τροφή, κατοικία κλπ – και από το άλλο μέρος παράλληλα έπρεπε να  αντιμετωπίζει  τους κιντύνους, που τον απειλούσανε σε κάθε του βήμα, από τα άγρια θηρία και από τις μυστηριακές δυνάμεις της φύσης, που τόσο τον τρομοκρατούσανε –πλημμύρες, ηφαίστεια, σεισμοί, κεραυνοί, σκοτάδι, κρύο, πόνοι, αρρώστειες κλπ-. Στον αγώνα του αυτό, πολύτιμο όργανο είχε τον εγκέφαλο και τα χέρια.

Μαζί με τα άλλα μέλη της ομάδας του, μέσα λοιπόν από την ομαδική, την κοινωνική ζωή, ο πρωτόγονος άνθρωπος με την καθημερινή του πράξη πλούτιζε την πείρα του, και με την πράξη επαλήθευε τις παρατηρήσεις του και θεμελίωνε καλύτερα την πείρα του. Έτσι έκανε σιγά-σιγά την πρώτη γνωριμία με τα πράματα και τις ιδιότητές τους, καθώς και με τη γύρω του φύση και απόχτησε τις πρώτες του γνώσεις, όσο λειψές κι’ αν τις φανταστούμε.

Παράλληλα έκανε και ένα άλλο βήμα. Προσπάθησε να ερμηνέψει με κάποιο τρόπο τα φαινόμενα, να βρεί την αιτία που τα προκαλούσε. Όσο κι’ αν ήταν η αιτία φανταστική, η ερμηνεία που έδωσε όσο κι’ αν ήταν απλοϊκή και έξω από την πραγματικότητα, του έδωσε κάποια σιγουριά, και αποκατάστησε κάποια ισορροπία ανάμεσά του και στη φύση. Μπορούσε τώρα να κινείται με κάποια ελευθερία ο πρωτόγονος άνθρωπος.

Και όταν η πείρα, η κοινωνική πείρα, συσωρεύτηκε από γενιά σε γενιά, ο πρωτόγονος  άνθρωπος έκανε το δεύτερο αποφασιστικό βήμα. Κατάλαβε με τον καιρό πως οι γνώσεις του για τα πράματα και τη γύρω του φύση του ήταν πολύτιμες. Κατάλαβε λοιπόν, πως η γνώση είναι ευεργετική δύναμη, γιατί τον ευκολύνει στη ζωή. Και όσο καλύτερες και περισσότερες γνώσεις, επαληθευμμένες λίγο-πολύ στην πράξη, αποχτούσε, όσο δηλαδή γνώριζε καλύτερα τα πράματα και τα φαινόμενα, τόσο και μεγάλωνε η δύναμή του, τόσο αποτελεσματικότερα αντιμετώπιζε τη ζωή του. Έτσι ο άνθρωπος άνοιξε το δρόμο για τη γνώση.

Η γνώση ήταν  λοιπόν ευλογία. Με τη γνώση ο άνθρωπος ικανοποιούσε ολοένα και καλύτερα τις ανάγκες του. Η γνώση του λιγόστευε ολοένα και περισσότερο το φόβο, τον λύτρωνε όσο κι’ αν φανταστούμε με αργό ρυθμό από την τυφλή αναγκαιότητα και του μεγάλωνε τη σιγουριά μπροστά στους φανερούς και κρυφούς κιντύνους. Αυτό τον προορισμό έχει από γεννησιμιού της η γνώση.

Όταν με τον καιρό άρχισε ο καταμερισμός της εργασίας, σιγά-σιγά χωρίστηκε και η πνευματική από την χειρωνακτική εργασία. Μέσα σε κάθε κοινότητα μιά ομάδα ξεχωριστοί άνθρωποι πήρανε στα χέρια τους την πνευματική εργασία και την ιδεολογική καθοδήγηση. Οι άνθρωποι αυτοί έργο τους είχανε να αποθησαυρίζουνε και να διατηρούνε τη συσσωρευμένη   από γενιά σε γενιά κοινωνική πείρα, να πλουτίζουνε τις γνώσεις και να αντιμετωπίζουνε τα προβλήματα, που έπρεπε να λυθούνε, για να μπορέσει να ζήσει η κοινότητα. Τα προβλήματα αυτά, που ολοένα και πιο περίπλοκα παρουσιαζόντουσαν, για να μπορέσουνε να λυθούνε κάπως ικανοποιητικά, χρειάζονταν κάποια συστηματική και οργανωμένη παρατήρηση και αδιάκοπο έλεγχο στην πράξη. Μ’ αυτό τον τρόπο πλουτίζονται και βελτιώνονται οι γνώσεις και ανοίγει σιγά-σιγά ο δρόμος προς την επιστήμη.

Οι ξεχωριστοί λοιπόν αυτοί άνθρωποι άρχισαν να καλλιεργούνε την επιστήμη. Βέβαια είχε η επιστήμη τότε πολλές ατέλειες, πολλές αδυναμίες και συναντούσε τρομαχτικές δυσκολίες. Είναι τα πρώτα της βήματα, τα πρώτα της σκιρτήματα. Όσο οι βελτιωμένες αυτές γνώσεις, η επιστήμη, ας τις πούμε, στην πρωτόγονη μορφή της, ήταν στην υπηρεσία της κοινότητας, είχαν ευεργετικά για την κοινότητα αποτελέσματα και ευκόλυναν τη ζωή της.

2.) Βασανιστική και αντιφατική είναι η πορεία, που βάδισε η επιστήμη από τα πρώτα της βήματα και χιλιάδες χρόνια έχει ξεστρατίσει έξω από τον αληθινό προορισμό της.

Όταν προχώρησε ο καταμερισμός στην εργασία και εγκαθιδρύθηκε η ιδιοχτησία και δημιουργήθηκε η ταξική κοινωνία, και μαζί της δημιουργήθηκαν τα διάφορα μικρά και μεγάλα κράτη, η επιστήμη, αντίστοιχη φυσικά με την εποχή, έγινε όργανο στα χέρια της κυρίαρχης, της εκμεταλλεύτριας τάξης. Οι ξεχωριστοί αυτοί άνθρωποι, που καταγινόντουσαν με τις γνώσεις, με τα πνευματικά, με τα επιστημονικά, ας πούμε, ζητήματα, είτε ήσαν μέλη της κυρίαρχης τάξης, είτε περάσανε στην υπηρεσία της και συνταυτίσανε την τύχη τους μαζί της.

Από τότε σ’ όλες τις ταξικές κοινωνίες, η εκμεταλλεύτρια κυρίαρχη τάξη είναι εκείνη που κανονίζει και την ελευθερία στη σκέψη και την πορεία και τον σκοπό και τον προορισμό της επιστήμης και ποιες από τις καταχτήσεις της επιστήμης και σε ποιο πλάτος και με ποιο τρόπο πρέπει να εφαρμόζονται.

Έτσι η επιστήμη γίνεται όργανο και όπλο στα χέρια της κυρίαρχης τάξης. Η κυρίαρχη τάξη χρησιμοποιεί ανάμεσα στα άλλα μέσα ιδιαίτερα και την επιστήμη, για να εξασφαλίσει και να προαγάγει τα οικονομικά της συμφέροντα, για να συσσωρεύσει κέρδη, και να απλώσει την κυριαρχία της και μέσα και έξω από την επικράτειά της και στο δικό της δουλευτή λαό και στους άλλους λαούς που πάει να καταχτήσει.

Παράλληλα η κυρίαρχη τάξη κάνει ό,τι μπορεί για να κρατήσει στο σκοτάδι τη λαϊκή μάζα. Κρατάει το δουλευτή λαό βυθισμένο στην άγνοια και τη μυστικοπάθεια και τον τρέφει με τις προλήψεις με διάφορες μυθολογίες και θεολογικά δόγματα.

Η κυρίαρχη λοιπόν τάξη, πολλές φορές, αν όχι πάντοτε, ξεστρατίζει την επιστήμη από τον αληθινό προορισμό της. Δεν είναι στη διάθεση, ούτε στην υπηρεσία του δουλευτή λαού η επιστήμη. Αντίθετα, γίνεται εκμεταλλευτικό, καταπιεστικό όργανο και συχνά φονικό όπλο στα χέρια της κυρίαρχης τάξης, γιατί αυτής της τάξης τα συμφέροντα εξυπηρετεί σε βάρος του λαού.

3.) Η αστική τάξη από τα πρώτα της βήματα, θέλει να αποτινάξει από πάνω της το φεουδαρχικό σύστημα, που τόσο την καταπίεζε, και να λυτρωθεί από το ασκητικό  ιδανικό και το μεσαιωνικό σκοτάδι, όπου την κρατούσε η Παπική Εκκλησία. Διεκδικεί λοιπόν τα ανθρώπινα δικαιώματα της η αστική τάξη, και αγωνίζεται να καταχτήσει την πολιτική και οικονομική ελευθερία της.

Τους  πόθους και τις λαχτάρες της ενσαρκώνει το ανθρωπιστικό ιδανικό, που πρόβαλε η αστική τάξη, θρεμμένο από τα γόνιμα στοιχεία του πολιτισμού της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας. Συστατικό στοιχείο πολύτιμο του ανθρωπιστικού ιδανικού είναι η ελευθερία στη σκέψη και η αναγνώριση της αξίας της επιστήμης. Η αστική τάξη αρχίζει να καλλιεργεί μέσα σε μεγάλες δυσκολίες και τρομερούς, πολλές φορές, κιντύνους την επιστήμη. Θέλει και προσπαθεί να γνωρίσει καλύτερα την φύση και τους νόμους, που κυβερνούνε τον κόσμο, γιατί έτσι θα αυξήσει τη δύναμή της και θα μπορέσει να λυτρωθεί από το φεουδαρχισμό και την παπική Εκκλησία. Η προσπάθειά της να πάρει η αστική τάξη στα χέρια την επιστήμη κορυφώνεται την εποχή του διαφωτισμού.

Σ’ όλο αυτό το μακρόχρονο διάστημα από την Αναγέννηση η αστική τάξη βρίσκεται στην ανοδική της πορεία και ανοίγει τον δρόμο προς την πρόοδο με την επιστήμη. Με το φως της επιστήμης σκορπίζονται βαθειά ριζωμένες προλήψεις, και διαλύεται το σκοτάδι της άγνοιας και της μυστικοπάθειας. Η επιστήμη στην προοδευτική αυτή πορεία της, μολονότι δεν είναι στην υπηρεσία ολόκληρου του λαού, λυτρώνει τον άνθρωπο από πολλές πλάνες και έχει ευεργετικά άμεσα και έμμεσα αποτελέσματα.

4.)  Όταν όμως, ύστερα από σκληρούς αγώνες και επαναστάσεις, με κορύφωμα τη Γαλλική Επανάσταση, πήρε η αστική τάξη την εξουσία στα χέρια της, άρχισε να χρησιμοποιεί κι’ αυτή την επιστήμη για τον εαυτό της, για να ικανοποιεί τα δικά της συμφέροντα, να εκμεταλλεύεται ολοένα και πιο έντονα τη λαϊκή μάζα και να θεμελιώνει και να απλώνει την κυριαρχία της.

Με την επιστήμη η αστική τάξη ανακαλύπτει τους νόμους που κυβερνούνε την φύση και αναγκάζει την φύση να την υπηρετεί. Με την επιστήμη ιδρύει τη βιομηχανία, πλουτίζει τον τεχνικό πολιτισμό και συσσωρεύει και η ίδια τεράστια κέρδη. Ψίχουλα μόνο, και αυτό σε ορισμένους τομείς της επιστήμης και με τον τρόπο που θέλει, προσφέρει στο λαό. Μα και τα ψίχουλα αυτά της επιστήμης τα προσφέρει μόνο όσο εξυπηρετούνε και τα δικά της συμφέροντα. Η επιστήμη λοιπόν γίνεται τώρα ευλογία για την κυρίαρχη τάξη.

Στην πορεία της όμως η αστική τάξη, από την ημέρα που πήρε την εξουσία, για να συγκρατήσει και να απλώσει την κυριαρχία της, γίνεται με αρκετά γοργό ρυθμό ολοένα και πιο συντηρητική και όταν περνάει στο ιμπεριαλιστικό της στάδιο, κατρακυλάει ακόμη περισσότερο και γίνεται αντιδραστική. Ξεχνάει ολότελα τα προοδευτικά της συνθήματα και δεσμεύει τις δημοκρατικές ελευθερίες. Το ανθρωπιστικό της ιδανικό χάνει το ανθρωπιστικό του περιεχόμενο και γίνεται προκάλυμμα για την καταπίεση και την εκμετάλλευση.

Στην αντιλαϊκή και αντιδραστική πολιτική της, η κεφαλαιοκρατία χρησιμοποιεί με όλους τους τρόπους και την επιστήμη. Εφαρμόζει τις καινούργιες καταχτήσεις της επιστήμης στη βιομηχανία, συγχρονίζει τις βιομηχανίες της, ιδρύει καινούργιες, εντείνει την εκμετάλλευση και εξαθλιώνει τη λαϊκή μάζα και αποκομίζει καινούργια κέρδη σε βάρος των λαών. Και ταυτόχρονα οπλίζεται με ολοένα και τελειότερα όπλα …. για να κρατάει κάτω από την κυριαρχία της και τους δικούς της λαούς και ιδιαίτερα τους αποικιακούς.

Έτσι η κεφαλαιοκρατία και προπάντων ο ιμπεριαλισμός, ξεστρατίζουνε την επιστήμη από τον αληθινό προορισμό της. Η επιστήμη στα χέρια τους γίνεται φονικό όπλο και κατάρα για το δουλευτή λαό.

5.) Το κεφαλαιοκρατικό σύστημα κλίνει μέσα του τραγικές αντιφάσεις. Και πρώτα τον ανταγωνισμό ανάμεσα στα διάφορα καπιταλιστικά κράτη. Κάθε λίγο και λιγάκι ξεσπούνε καταχτητικοί και ανταγωνιστικοί πόλεμοι. Τα καπιταλιστικά κράτη ανταγωνίζονται αναμεταξύ τους ποιο να καταχτήσει καινούργια εδάφη –ζωτικές ζώνες, αποικίας – ποιο να πρωταρπάξει πρώτες ύλες – πετρέλαια κλπ- και να ανοίξει καινούργιες αγορές για να τοποθετήσει τα βιομηχανικά προϊόντα του.

Στον αγώνα για την επικράτηση και την κυριαρχία, μ’ άλλα λόγια στους πολέμους που προετοιμάζει και εξαπολύει, η κεφαλαιοκρατία χρησιμοποιεί εντατικά και την επιστήμη. Από τους επιστήμονες, που έχει ήδη στη διάθεσή της ζητάει νέα πολεμικά όπλα, ανώτερα από τα όπλα των αντιπάλων, και κάθε καινούργια κατάχτηση της επιστήμης την εκμεταλλεύεται πρώτα απ’ όλα για τους πολεμικούς σκοπούς της. Τα πολεμικά όπλα γίνονται με την πρόοδο της επιστήμης ολοένα και τελειότερα, μ’ άλλα λόγια, καταστρεπτικότερα. Σε κάθε καινούργιο πόλεμο οι καταστροφές κάθε φορά είναι μεγαλύτερες και περισσότερα τα ανθρώπινα θύματα.

Για να απλώσουν λοιπόν την κυριαρχία τους και την εκμετάλλευση, οι επιθετικοί  οικονομικοί κύκλοι βγάζουν ολότελα  έξω από τον προορισμό της την επιστήμη. Η επιστήμη γίνεται στα χέρια τους ολοένα και πιο φονικό, κυριολεχτικά εξοντωτικό όπλο, και βυθίζει  τους λαούς ολοένα και βαθύτερα στη δυστυχία.

6.) Μα το κεφαλαιοκρατικό σύστημα κλείνει μέσα του και μια άλλη καταλυτική για την υπόστασή του αντίφαση. Δημιούργησε το προλεταριάτο και εξαθλιώνει με την ανίερη εκμετάλλευση το δουλευτή λαό.

Η εργατική τάξη σιγά-σιγά ξύπνησε , πήρε συνείδηση για τα δικαιώματά της και αγωνίζεται να τα καταχτήσει. Στον αγώνα της για το λυτρωμό της από τη σκλαβιά και την εξαθλίωση, η οργανωμένη εργατική τάξη συνειδητοποιεί ολοένα και περισσότερο, πως πρέπει ταυτόχρονα να λυτρωθεί από την άγνοια και το σκοτάδι, όπου την κρατάει βυθισμένη η κυρίαρχη τάξη. Συνειδητοποιεί λοιπόν ολοένα και καλύτερα, πως πολύτιμος βοηθός της θα είναι η επιστήμη: Γιατί η επιστήμη θα γκρεμίσει τις προλήψεις και θα της γνωρίσει όσο γίνεται βαθύτερα την φύση και την κοινωνία. Καταλαβαίνει καλά η καινούργια τάξη, που ανεβαίνει, πως μόνο με την επιστήμη θα χτίσει επάνω στη γη και τη δική της ευτυχία , και την ευτυχία ολόκληρης της ανθρωπότητας. Στα χέρια λοιπόν της καινούργιας τάξης , η επιστήμη θα ξαναγυρίσει στον αληθινό προορισμό της και θα γίνει πραγματική  ευλογία . Και αυτό επαληθεύτηκε τα τελευταία χρόνια στην πράξη.

Η εργατική τάξη, σε συμμαχία με την αγροτιά, πήρε με την Οχτωβριανή της Επανάσταση την εξουσία στην Ρωσία, και έπειτα από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο στην Κίνα και σε άλλες χώρες της Ευρώπης και της Ασίας. Σ’ αυτές τις χώρες χτίζουνε με ενθουσιασμό οι λαοί τη νέα κοινωνία. Πολύτιμο όργανο στα χέρια τους είναι η επιστήμη. Με την επιστήμη θεμελιώνεται η σοσιαλιστική ανοικοδόμηση. Οι καταχτήσεις της επιστήμης μπαίνουνε στην υπηρεσία των λαών, και ανοίγουνε τον δρόμο ολοένα και πλατύτερα για την πρόοδο. Το βιοτικό επίπεδο ανυψώνεται, η πνευματική αναγέννηση προχωρεί ανεμπόδιστη  και θεμελιώνεται ο καινούργιος, ο γνήσιος , ο σοσιαλιστικός ανθρωπισμός. Είναι καταπληχτικός ο ενθουσιασμός της νεολαίας για την επιστήμη και άσβεστη η δίψα της να μορφωθεί. Στη νέα, σοσιαλιστική κοινωνία, η επιστήμη απόχτησε «πρωτοφανείς δυνατότητες» για την ανάπτυξή της. Η επιστήμη στις σοσιαλιστικές χώρες ξαναβρίσκει τον αληθινό προορισμό της και γίνεται πραγματική ευλογία για τους λαούς.

7.)  Τα ιμπεριαλιστικά κράτη και ιδιαίτερα σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να ξεριζώσουνε το σοσιαλισμό. Οι ιμπεριαλιστές παρ’ όλες τις αποτυχίες τους, τυφλοί μπροστά στους νόμους που ρυθμίζουνε την πορεία της κοινωνίας , και με κλειστά τα μάτια μπροστά στα διδάγματα της ιστορίας, δεν παραιτήθηκαν με κανένα τρόπο από τους σκοπούς τους και δε δέχτηκαν ως τώρα τη συνύπαρξη που με επιμονή τους προσφέρεται από τις σοσιαλιστικές χώρες. Αντίθετα εξακολουθούν την αδιαλλαξία τους με διάφορα συνθήματα. Η πολιτική τους είναι ο πόλεμος , και παρ’ όλα τα παραπλανητικά τους κηρύγματα, καλλιεργούνε τον «ψυχρό» πόλεμο και κρατάνε σε αγωνία όλους τους λαούς.

Εντείνουνε λοιπόν τους εξοπλισμούς, προσπαθούν να αποχτήσουν την υπεροπλία και ετοιμάζουνε, χωρίς κανένα δισταγμό, τα φονικότερα όπλα. Την τελευταία καταπληχτική κατάχτηση της επιστήμης, την πυρηνική ενέργεια, ενδιαφέρονται να την δεσμεύσουν για πολεμικούς βασικά σκοπούς και παρουσιάζουνε την επιστήμη για την τρομερότερη κατάρα. Η επιστήμη γίνεται στα χέρια τους ο τρομερότερος εχθρός της ανθρωπότητας, ο εξολοθρευτής της , ενώ, αν τις τελευταίες καταχτήσεις της επιστήμης αποφάσιζαν οι ιμπεριαλιστές να τις χρησιμοποιήσουνε για ειρηνικούς σκοπούς , η επιστήμη θα  ήταν ο μεγαλύτερος ευεργέτης του ανθρώπου.

Φυσικά, τα σοσιαλιστικά κράτη είναι υποχρεωμένα να υπερασπίσουνε τις ευεργετικές καταχτήσεις του σοσιαλισμού και εξοπλίζονται κι’ αυτά. Κύρια όμως προσπάθειά τους είναι να χρησιμοποιηθούν οι καταχτήσεις της επιστήμης και ιδιαίτερα η πυρηνική ενέργεια για την ευτυχία των λαών και πρόθυμα προτείνουν τον αφοπλισμό για να θεμελιωθεί η ειρήνη. Και όσο τα ιμπεριαλιστικά κράτη δημιουργούν την πολεμική ατμόσφαιρα και αποκρούουνε τον αφοπλισμό , αυτά έχουνε την ευθύνη για τους κιντύνους που απειλούνε την ανθρωπότητα, και όχι η επιστήμη, που ανακάλυψε την πυρηνική ενέργεια.

8.) Η επιθετική κεφαλαιοκρατία για να υπερασπίσει τα συμφέροντά της, κρατάει τους λαούς βυθισμένους στην άγνοια, στις προλήψεις και τη μυστικοπάθεια. Η κεφαλαιοκρατία φοβάται το ξύπνημα των λαών της. Μήπως δεν ειπώθηκε , πως το μεγαλύτερο λάθος που έκανε η αστική τάξη τον 19^ο αιώνα , είναι το ότι καθιέρωσε την υποχρεωτική εκπαίδευση για τα παιδιά του λαού; Ανάμεσα στα τόσα παραπλανητικά κηρύγματα, προσπαθεί η κεφαλαιοκρατία να κλονίσει το κύρος της επιστήμης και την εμπιστοσύνη των λαών στη λυτρωτική και εξυψωτική της δύναμη.

Δύο είναι τα σημαντικότερα επιχειρήματα που προβάλλονται. Το πρώτο επιχείρημα είναι στο βάθος γνωσεολογικό. Με την επιστήμη, ισχυρίζονται οι κατήγοροί της, ο άνθρωπος δεν καταχτά την αλήθεια, ούτε οι νόμοι που διαμορφώνει η επιστήμη, έχουνε καθολική ισχύν, γιατί είναι υποκειμενικά δημιουργήματα του ανθρώπου και δεν αντανακλούν την πραγματικότητα. Τι εμπιστοσύνη λοιπόν να έχουμε στην επιστήμη; Δεν μπορούμε  ούτε είναι σωστό, να βασιστούμε επάνω της. Χτίζουμε πάνω στη άμμο.

Και είναι πλάνη, εξακολουθούν οι κατήγοροί της, να πιστεύουμε πως την ευτυχία θα τη δώσει στον άνθρωπο η επιστήμη. Δε ρυθμίζει, τονίζουν, η επιστήμη την τύχη του ανθρώπου. Μόνο η πίστη στις επουράνιες δυνάμεις θα σώσει τον άνθρωπο. Γιατί οι επουράνιες αυτές δυνάμεις, η Θεία πρόνοια, ρυθμίζουνε την πορεία του κόσμου και την τύχη του ανθρώπου.

Τα κηρύγματα αυτά παίρνουνε σήμερα πολλές μορφές, από την ιδεαλιστική φιλοσοφία με τις διάφορες σχολές της ως τη θεοσοφία και τον πνευματισμό.

Είναι ολοφάνερο τι κρύβεται πίσω από παρόμοια κηρύγματα. Όλα τους κλονίζουνε την εμπιστοσύνη στην επιστήμη και συμβουλεύουνε τους λαούς να υποταχτούνε στη μοίρα τους και να μη σηκώσουνε κεφάλι.

Το δεύτερο επιχείρημα, ξαναζεσταμένο και αυτό, είναι ηθικό. Η επιστήμη και το δημιούργημά της, ο τεχνικός πολιτισμός, ισχυρίζονται οι κατήγοροί της , είναι η πηγή και η αιτία για τη δυστυχία και την ανηθικότητα, που κυριαρχούνε στη γη. Η επιστήμη ανακάλυψε τις μυστικές δυνάμεις και τις εξαπόλυσε για να καταστρέψουνε την ανθρωπότητα. Η επιστήμη δίνει στον άνθρωπο ολοένα και πιο εξοντωτικά όπλα και τροφοδοτεί τα επιθετικά του ένστιχτα. Η επιστήμη λοιπόν – καταλήγουν- εξαγριώνει και εκφαυλίζει τον άνθρωπο.

*

Για να γλυτώσει ο άνθρωπος από τις βλαβερές και τραγικές συνέπειες, που φέρνει μαζί της η επιστήμη, άλλοι συμβουλεύουν να παρατήσουμε τα επίγεια υλικά αγαθά, που δημιουργεί ο τεχνικός πολιτισμός, να ξαναγυρίσουμε λιτοί και καθαροί στην πίστη, στον Θεό, και να αφοσιωθούμε στην επουράνια μεταθανάτια ευτυχία.

Άλλοι νοσταλγούνε την παλιά «καλή», «χρυσή», εποχή, τότε  που ήταν αδημιούργητος ο τεχνικός πολιτισμός. Τότε – λένε- κυλούσε ήρεμα η ζωή, μέσα στην ειδυλλιακή ομορφιά της Φύσης. Η φύση του ανθρώπου είναι αγαθή. Ο  πολιτισμός διαφθείρει τον άνθρωπο, αυτός γεννάει τις φιλοδοξίες και την ορμή για επιβολή. Να γκρεμίσουμε λοιπόν το ψεύτικο είδωλο της επιστήμης.

Άλλοι πάλι δε ζητάνε να ξαναγυρίσει η ανθρωπότητα στην πρωτόγονη ζωή – το θεωρούν αδύνατο. Προτείνουν όμως να χαλιναγωγηθεί η επιστήμη και να μπούνε φραγμοί στην πορεία της επιστήμης. Δεν επιτρέπεται να μείνει ασύδοτη η επιστήμη. Γιατί όσο ανακαλύπτει άγνωστες δυνάμεις της Φύσης, τόσο και πιο επικίντυνη γίνεται, τόσο και πιο φαρμακεροί είναι οι καρποί της. Και θα έρθει γρήγορε η στιγμή, να ανατινάξει τη Γη στον αέρα η επιστήμη.

Το έργο αυτό, τη χαλιναγώγηση της επιστήμης, μέσα σε αυστηρά καθορισμένα όρια, δεν μπορούν να το πραγματοποιήσουν οι σημερινοί κυβερνήτες. Είναι γεμάτοι πάθη, φιλοδοξίες και υπηρετούν ορισμένα συμφέροντα. Τη χαλιναγώγηση της επιστήμης μόνο οι «σοφοί», εμπνευσμένοι από την ιδέα του «αγαθού», μπορούν να την πραγματοποιήσουν. Ο Πλάτων, με την ιδανική «Πολιτεία», έδειξε προφητικά το σωστό δρόμο.

*

  

 Βασανιστική και αντιφατική είναι η πορεία που βάδισε η επιστήμη. Η σύντομη παραπάνω ανάλυση μας έδειξε ολοφάνερα, πως υπεύθυνη για όσα την κατηγορούνε, δεν είναι η επιστήμη, ούτε ο τεχνικός πολιτισμός. Δε φταίει το αεροπλάνο για την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα. Υπεύθυνοι  είναι εκείνοι που έδωσαν διαταγή στους αεροπόρους να ρίξουνε τη βόμβα. Ούτε φταίει ο κινηματογράφος αν προβάλλονται γκαγκστερικές και πορνογραφικές ταινίες. Υπεύθυνοι λοιπόν είναι εκείνοι που σπρώχνουνε την επιστήμη έξω από τον αληθινό  προορισμό της. Και προπάντων υπεύθυνη είναι η κυρίαρχη τάξη, που υποτάσσει την επιστήμη στα συμφέροντά της. Και σήμερα υπεύθυνοι είναι οι ιμπεριαλιστές. Αυτοί, χωρίς κανένα δισταγμό, χρησιμοποιούνε τις καταχτήσεις της επιστήμης για τους αντιλαϊκούς και κοσμοκρατορικούς σκοπούς των.

Η επιστήμη, από τη φύση της, είναι ευλογία και πρέπει να ξαναγίνει ευλογία για την ανθρωπότητα. Όσοι από τους κατήγορους της επιστήμης δεν υπηρετούν τους «κυρίους» , όσοι δεν είναι προπαγανδιστικά όργανα, όσοι λοιπόν πραγματικά ενδιαφέρονται για τη σωτηρία και την προκοπή της ανθρωπότητας, ένα χρέος έχουνε : Αντί να κατηγορούνε την επιστήμη, και να προτείνουν αντιλαϊκές και ουτοπιστικές λύσεις, ας ορθώσουνε το ανάστημά τους μπροστά σ’ εκείνους, που ξεστρατίζουνε την επιστήμη από τον αληθινό προορισμό της και την κάνουνε τρομερό εξοντωτικό όπλο, μπροστά λοιπόν σ’ εκείνους, που προετοιμάζουνε, με όλη την ψυχραιμία, τον υδρογονικό όλεθρο. Χρέος έχουνε οι καλόπιστοι αυτοί κατήγοροι της επιστήμης να ανεβούνε και αυτοί στις επάλξεις και να αγωνιστούνε για να βασιλέψει στον κόσμο η ειρήνη και η κοινωνική δικαιοσύνη και να μπεί η επιστήμη στην υπηρεσία των λαών. Τότε η επιστήμη θα λυτρωθεί και θα γίνει αληθινή ευλογία και πηγή ευτυχίας για όλο τον κόσμο.