Ο κ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΚΑΙ Ο ΔΙΩΓΜΟΣ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟ

Το άρθρο του Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

Ο κ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΚΑΙ Ο ΔΙΩΓΜΟΣ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟ

Άρθρο του Κ.Δ.ΣΩΤΗΡΙΟΥ
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Αυγή» στις 19 Φεβρουαρίου 1955

«Ενώ κορυφώνεται ο αγώνας των λειτουργών της Παιδείας»

Ο τίτλος στο χειρόγραφο είναι "παρηγορητικά λόγια και κούφιες υποσχέσεις"

Το άρθρο του Κ.Δ.ΣΩΤΗΡΙΟΥ 

Εξ αφορμής των απόψεων που εξέθεσε ο κ. Παπανδρέου σε εβδομαδιαίο περιοδικό, ο κ. Κ.Δ. Σωτηρίου έγραψε το παρακάτω άρθρο που δεν αποτελεί μόνον απάντηση στον αρχηγό των Φιλελευθέρων αλλά και κριτική όλης της συναγερμικής  πολιτικής στο μεγάλο θέμα της ελληνικής παιδείας. Το άρθρο του κ. Κ. Σωτηρίου με την πλήρη γνώση του θέματος από το διακεκριμένο εκπαιδευτικό, αποκτά ιδιαίτερη αξία τη στιγμή  αυτή που οι εκπαιδευτικοί αγωνίζονται αποφασιστικά για τη βελτίωση της τύχης τους που είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με τη βελτίωση όλης της παιδείας γενικά.

Βαθιά συγκινήθηκε ο νέος αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων κ. Γεωργ. Παπανδρέου για την εξαθλίωση της Παιδείας και των λειτουργών της. Στο άρθρο του «Αδυναμίες και ανάγκες της ελληνικής παιδείας» ομολογεί πως « η παιδεία μας ευρίσκεται σήμερον εις παρακμήν» και «όλα χρειάζονται ανανέωσιν, και οι άνθρωποι , και τα κτίρια, και τα βιβλία, και το πρόγραμμα». Αναγνωρίζει τα δίκαια αιτήματα των λειτουργών της παιδείας  «οι οποίοι καταθλιπτικώς μειονεκτούν εις ηθικόν κύρος και υλικάς απολαυάς και αδυνατούν να εκπληρώσουν την υψηλήν αποστολήν των». Και καταλήγει: «Εάν θέλωμεν να έχωμεν παιδείαν αξίαν του Έθνους, οφείλομεν να βελτιώσωμεν και την ηθικήν και την υλικήν θέσιν των λειτουργών της».

Ο κ. Παπανδρέου δεν είναι κανένας απόμαχος πολιτικός , δεν είναι «φωνή βοώντος εν τη ερήμω». Παίζει σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή του τόπου χρόνια τώρα. Από ανώτατο στέλεχος στο παλιό βενιζελικό κόμμα, έγινε αρχηγός σε ποικιλώνυμα κόμματα, και τώρα στο κόμμα των Φιλελευθέρων. Και ανέβηκε στα ανώτατα αξιώματα της πολιτείας. Χρημάτισε υπουργός της Παιδείας, Πρωθυπουργός για ένα μικρό χρονικό διάστημα, και τα τελευταία δέκα χρόνια Αντιπρόεδρος στις περισσότερες μεταπελευθερωτικές Κυβερνήσεις. Έχει, λοιπόν, πέραση, όπως λένε, ο λόγος του.

Αναρωτιούνται όμως όλοι  οι λειτουργοί  της παιδείας: Ποια πραχτική αξία έχει η πανηγυρική αναγνώριση των δικαιωμάτων τους από τον αρχηγό των Φιλελευθέρων; Θα θελήσει πραγματικά ο κ. Παπανδρέου να σταθεί στο πλευρό τους; Μήπως οι υποσχέσεις του είναι κούφια παρηγορητικά λόγια; Και έχουνε μεγάλο δίκιο να αναρωτιούνται και να αμφιβάλλουν  οι λειτουργοί της παιδείας.

*

Η παρακμή της παιδείας δεν είναι σημερινή. Ούτε η εξαθλίωση της. Χρόνια τώρα δέχεται αλλεπάλληλα χτυπήματα. Το οικοδόμημά της χρόνια τώρα συγκλονίζεται και καταρρέει. Και για την τραγική αυτή κατάσταση της παιδείας μεγάλη είναι η ευθύνη και του κ. Παπανδρέου. Γιατί και αυτός βοήθησε με όλη του τη δύναμη να γίνει η παιδεία ακόμη πιο αντιδημοκρατική και να βυθιστεί ακόμη περισσότερο ο λαός στο πνευματικό σκοτάδι. Δε ζήτησε με το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα, που τόσο το διαλαλεί, να κάνει την παιδεία αποκλειστικό προνόμιο των λίγων; Μήπως στα λίγα σχολικά κτίρια, που έχτισε, δεν κάθισε αναπαυτικότερα τα μεσαιωνικό σκοταδιστικό πνεύμα; Μήπως και τα δύο χρόνια που ήταν υπουργός και ίδρυσε το θεαματικά μεγαλεπήβολο –στην ουσία όμως αντιλαϊκό και αντιπροοδευτικό – Ανώτατο Εκπαιδευτικό Συμβούλιο, μήπως καν καταπιάστηκε με το συγχρονισμό του προγράμματος και την προσαρμογή του στις υλικές και πνευματικές ανάγκες του ελληνικού λαού; Μήπως δεν ανέχτηκε και δεν ανέχεται ακόμη και σήμερα να διαστρεβλώνεται στα σχολικά βιβλία και να αποδιώχνεται η δημοτική γλώσσα και απ’  αυτές τις κατώτερες τάξεις της δημοτικής παιδείας; Και δεν πλειοδότησε στα χτυπήματα που δέχτηκε και δέχεται η παιδεία από τις «λαοπρόβλητες» Κυβερνήσεις  και δεν καμαρώνει για τον αντεθνικό διωγμό των λειτουργών της; Μήπως δεν υπερθεμάτισε να διατηρηθούν τα «πιστοποιητικά  κοινωνικών φρονημάτων» όπου επάνω στηρίζεται  νέος «συναγερμικός» διωγμός των εκπαιδευτικών;

Μα ούτε και η οικονομική και ηθική εξαθλίωση των λειτουργών της παιδείας είναι σημερινό φαινόμενο. Χρόνια και χρόνια ρεύουν στα πόδια τους. Χρόνια και χρόνια η κατάστασή τους χειροτερεύει και γίνeται τραγικότερη. Τι έκανε ο παντοδύναμος Αντιπρόεδρος σε τόσες Κυβερνήσεις; Πότε ένοιωσε πραγματικά τον πόνο των λειτουργών της παιδείας; Έδινε  βέβαια πλούσιες υποσχέσεις και προσπαθούσε με κούφιες ελπίδες να παρηγορήσει τους ξελιγωμένους από την εξαθλίωση εκπαιδευτικούς, στο βάθος όμως επιδοκίμαζε και ευλογούσε την κατάντια τους. Γιατί στο βάθος και ο κ. Παπανδρέου και τόσοι άλλοι πολιτικοί πιστεύουνε πως μόνο η αμορφωσιά και ο σκοταδισμός χρειάζονται για τον ελληνικό λαό, για να μπορούνε να τον ξεγελάνε με τα παραπλανητικά τους συνθήματα και επομένως και ο κ. Παπανδρέου μαζί με τόσους άλλους πιστεύει πως για μια τέτοια παιδεία μόνο οι εξαθλιωμένοι λειτουργοί της είναι κατάλληλοι.

*

Το είχανε κρυφό καμάρι, πως με τους αλλεπάλληλους διωγμούς, ο εκπαιδευτικός κλάδος θα είχε χάσει ολότελα το φρόνημά του, και δεν θα σήκωνε ποτέ το κεφάλι του ούτε καν να διαμαρτυρηθεί. Μα το μαχαίρι έφτασε στο κόκκαλο. Οι λειτουργοί της παιδείας είναι αποφασισμένοι αυτή τη φορά να διεκδικήσουνε τα δικαιώματά τους. Ο υπουργός της Παιδείας προβάλλει τον μπαμπούλα της «νομιμοφροσύνης» και απειλεί. Ο υπουργός των Οικονομικών δηλώνει πως κάθε συζήτηση είναι «πρόωρος». Και ο κ. Παπανδρέου ο αρχηγός της «αξιωματικής αντιπολιτεύσεως» βρήκε την ευκαιρία να προβάλει και πάλι το ανάστημά του. Αναγνωρίζει πανηγυρικά τα αιτήματα των εκπαιδευτικών και δίνει πλούσιες υποσχέσεις. Με λόγια όμως δεν βελτιώνεται ούτε «η υλική ούτε η ηθική θέσις των λειτουργών της παιδείας».

Τι κάνει λοιπόν ο κ. Παπανδρέου για να βοηθήσει να ικανοποιηθούνε τα δίκαια αιτήματα των εκπαιδευτικών; Γιατί δεν φέρνει το ζήτημα στη Βουλή; Γιατί δεν καταγγέλνει στον ελληνικό λαό την αναλγησία της Κυβερνήσεως ; Γιατί δεν αξιώνει να χορηγήσει η Κυβέρνηση τη σχετική δαπάνη; Δεν αντέχει ο προϋπολογισμός; Και αντέχει για την τόση σπατάλη, για τις τόσο αντιπαραγωγικές δαπάνες; Γιατί δεν ζητάει να ελαττωθούν οι στρατιωτικές δαπάνες και ένα μεγάλο ποσοστό απ’ αυτές να χρησιμοποιηθεί για την ευημερία του ελληνικού λαού και την οικονομική ενίσχυση των υπαλλήλων και ιδιαίτερα των παραγκωνισμένων εκπαιδευτικών;

Αντί γι’ αυτά όμως , δε διστάζει ο κ. Παπανδρέου –αλήθεια με τη χαρακτηριστική  σε τέτοιες ενέργειες δεξιοτεχνία του – να τορπιλλίσει το ζήτημα και να αναιρέσει τις υποσχέσεις του. Δίκιο έχουνε, φωνάζει, οι εκπαιδευτικοί. Μα οι ευλογημένοι είναι πάρα πολλοί. «Ανέρχονται εις το τρίτον του συνόλου των δημοσίων υπαλλήλων». Ναι, βέβαια, «το Κράτος οφείλει να αντιμετωπίσει την δαπάνην» μα να έχουμε στο νου μας και να μην λησμονούμε πως « δια την αναγέννησιν της παιδείας χρειάζονται ηυξημέναι δαπάναι». Πού όμως και πως θα βρεθούνε οι αυξημένες δαπάνες , για να ικανοποιηθούνε και τα δίκαια αιτήματα των εκπαιδευτικών, δεν μας το λέει ο κ. Παπανδρέου. Ας ανοίξουνε λοιπόν τα αυτιά τους οι εκπαιδευτικοί, να ακούσουνε τις λύσεις που τους προτείνονται.

Τρείς είναι οι λύσεις αυτές. Μα και οι τρείς, στενά δεμένες αναμεταξύ τους, είναι η μια χειρότερη από την άλλη και για την παιδεία και για τους λειτουργούς της.

ΠΡΩΤΗ ΛΥΣΗ: Να περιμένουν οι λειτουργοί της παιδείας να αυξηθούνε τα έσοδα του προϋπολογισμού με τα νέα οικονομικά μέτρα. Τη λύση τούτη την προτείνει πάλι σήμερα η Κυβέρνηση και τη δέχεται και πάλι ο κ. Παπανδρέου με τη στάση που κρατάει. Χρόνια τώρα ακούνε τη λύση τούτη οι εκπαιδευτικοί και έχουνε βαθειά πειστεί , πόσο παραπλανητική είναι. Γιατί πολλές φορές έχουν αυξηθεί τα έσοδα του προϋπολογισμού, και κάθε φορά η κατάσταση της παιδείας γίνεται τραγικότερη και η εξαθλίωση των εκπαιδευτικών μεγαλύτερη.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΛΥΣΗ: Να γίνει καινούργια «εξυγίανση» στο υπουργείο της Παιδείας, να διωχτούνε δηλαδή από την υπηρεσία μερικές ακόμη χιλιάδες δάσκαλοι και καθηγητές, για να εξοικονομηθούν τα λεφτά που  χρειάζονται για να αυξηθούν έτσι οι αποδοχές των άλλων που θα μείνουν. Τη λύση τούτη την εφαρμόζει σήμερα η Κυβέρνηση με τον καινούργιο, το «συναγερμικό» διωγμό των εκπαιδευτικών και την επιδοκιμάζει με ενθουσιασμό ο κ. Παπανδρέου, αδιάφορο αν θα κλείσουνε και άλλα πολλά σχολεία και αδιάφορο αν η παιδεία θα χάσει τόσους διαλεχτούς λειτουργούς της.

ΤΡΙΤΗ ΛΥΣΗ: Να ξαναγίνει ό,τι έγινε πριν από τέσσερα πέντε χρόνια, να φορτωθεί δηλαδή στην πλάτη των γονιών καινούργια ειδική μαθητική «εισφορά» για να ξελαφρώσει ο προϋπολογισμός, ώσπου να γίνει η μέση παιδεία πέρα για πέρα ιδιωτική, για να λυτρωθεί έτσι οριστικά ο προϋπολογισμός από το ανυπόφορο βάρος της. Την Τρίτη τούτη λύση μεθοδικά την εφαρμόζουνε τα τελευταία χρόνια οι φωτοσβέστες υπουργοί της Παιδείας. Πανάκριβα σχολικά βιβλία, υπέρογκα εκπαιδευτικά τέλη, ποικιλώνυμες προσωρινές, μα που μονιμοποιούνται  μαθητικές εισφορές, πληθωρικές τάξεις, ολιγάριθμο διδαχτικό προσωπικό, εξαθλιωμένη η δημόσια μέση παιδεία, εξαθλιωμένοι και οι λειτουργοί της και παράλληλα τα πιο αντιλαϊκά, τα πιο αντιδημοκρατικά μεταρρυθμιστικά σχέδία για τη μέση παιδεία, με αποτέλεσμα να γεμίσουν οι πολιτείες ακόμη και τα χωριά με ιδιωτικά σχολεία. Την Τρίτη τούτη λύση, τη βαθμιαία ιδιωτικοποίηση της μέσης παιδείας την ευνοεί και την προωθεί και ο κ. Παπανδρέου. Γιατί και το λεγόμενο κόμμα των Φιλελευθέρων, καθώς και όλα τα άλλα αστικά κόμματα στη χώρα μας θέλουνε να κλείσουνε τις πόρτες της μέσης και ανώτερης παιδείας για τα παιδιά του λαού. Και ένας από τους τρόπους – ο πιο αποτελεσματικός- να το πετύχουνε, είναι να κάνουνε τη μέση παιδεία ιδιωτική. Τότε θα είναι προνόμιο των λίγων, των πλουσίων.

Καμιά από τις τρείς αυτές λύσεις δεν μπορούνε να δεχτούν οι λειτουργοί της παιδείας και ζητούν από τον κ. Παπανδρέου να ξεκαθαρίσει τη θέση του. Δεν μπορεί ο κ. Παπανδρέου, όσο κι’ αν είναι επιδέξιος, να παίζει διπλό παιχνίδι. Δεν μπορεί άλλα να λέει και άλλα να πράττει. Αν πραγματικά συγκινήθηκε για το κατάντημα και την εξαθλίωση των λειτουργών της παιδείας, έχει την υποχρέωση να υποδείξει και τα πραγματικά δημοκρατικά μέτρα που πρέπει να παρθούνε για την ικανοποίηση των αιτημάτων τους. Οι λειτουργοί της παιδείας έχουνε χορτάσει από ψεύτικα παρηγορητικά λόγια και κούφιες υποσχέσεις.