Η ΥΠΕΡΤΡΟΦΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΩΤΕΡΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

Άρθρο του Κ. Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ

Δημοσιεύτηκε στις επιφυλλίδες

 της εφημερίδας «Δημοκρατική»

στις 31 Οκτώβρη 1951

Και για την ανώτερη παιδεία φωνάζουν πώς είναι επικίντυνα υπερτροφική. Έχουμε λένε, πολύ περισσότερους επιστήμονες από ό,τι χρειαζόμαστε. Η Ελλάδα είναι, τονίζουν, φτωχή, και δεν μπορεί να θρέψει τόσους επιστήμονες. Οι περισσότεροι τους φυτοζωούν, μαραζώνουν, πεινάνε, εξευτελίζονται και εξευτελίζουν την επιστήμη  και το επάγγελμά τους.

Μ’ αυτά τα κηρύγματα προσπαθούν να παραπλανήσουν τον Ελληνικό λαό. Και το Ελληνικό Κράτος, για να αποκλείσει τα παιδιά του λαού, τους «ανεπιθύμητους» που με βάσανα και κόπους κατάφεραν να τελειώσουν το γυμνάσιο, και αποτολμούν να προχωρήσουν στην ανώτερη παιδεία, εκτός από τα περιοριστικά μέτρα για τη μέση παιδεία, θέσπισε τις « εισαγωγικές»  εξετάσεις  για τις ανώτερες σχολές, περιορίζει ολοένα τον αριθμό των « εισακτέων»  στ’ ανώτερα εκπαιδευτικά  ιδρύματα, επιβάλλει βαριά εξέταστρα  και βαρύτερα δίδαχτρα, επιτρέπει σε πολλούς καθηγητές ν’ ασχημονούν με το εμπόριο των βιβλίων τους και δεν παίρνει καμιά ουσιαστική πρόνοια για την υγεία, την κατοικία, τη διατροφή και την χαρά της φοιτητικής νεολαίας. Έτσι κλείνονται οι πόρτες της ανώτερης παιδείας ακόμη και για τα παιδιά των μικροαστών. «Όσοι έχουν λεφτά αυτοί να σπουδάσουν» δήλωσε ο περσινός πρύτανης χωρίς να κοκκινίζει.

‘Έχουμε όμως υπερτροφία στην ανώτερη παιδεία: Πλεονάζουν πραγματικά οι επιστήμονες στον τόπο μας ;

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, μπορούμε να ειπούμε, πως, αφ’ ότου ιδρύθηκε το πανεπιστήμιο ως σήμερα, οι μισοί φοιτητές γράφονται στη νομική σχολή, το ένα τέταρτο στην ιατρική, και το άλλο ένα τέταρτο -25%- σ’ όλες τις άλλες σχολές. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε σημαντική πτώση στο ποσοστό των φοιτητών στη φιλοσοφική σχολή –από 13,5% σε 5,4%- και λιγόστεμα των φοιτητών που σπουδάζουν φυσικομαθηματικά.  Διαπιστώνουμε λοιπόν μεγάλη συρροή στη νομική σχολή, και ανησυχητική αποχή από τις θετικές, προπάντων, επιστήμες. Πώς να εξηγήσουμε το φαινόμενο τούτο ;

*

Δεν τρέχουν, βέβαια, οι νέοι μας στη νομική σχολή από έρωτα στη νομική επιστήμη. Άλλοι είναι οι λόγοι: Και πρώτα, έτσι όπως είναι οργανωμένο το κράτος μας, το πτυχίο της νομικής ανοίγει ένα σωρό πόρτες. Δίνει τα τυπικά προσόντα, και γίνεται το μαγικό ραβδί, για να πετύχει κανείς κάποια θέση, και προπάντων στις δημόσιες υπηρεσίες , όπου χωρίς να καταγίνει με  τη νομική επιστήμη μπορεί άριστα να σταδιοδρομήσει. Έτσι βλέπουμε στις περισσότερες  δημόσιες υπηρεσίες οι υπάλληλοι να είναι πτυχιούχοι της νομικής. Μα, για να είναι κανείς καλός δημόσιος υπάλληλος, εκείνο που χρειάζεται δεν είναι τα «τυπικά προσόντα», είναι η κατάλληλη για την υπηρεσία του ουσιαστική μόρφωση. Και την μόρφωση αυτή μόνο σε ειδική ανώτερη σχολή μπορεί να την πάρει. Και μέσα σε τέτοιες σχολές θα μορφώνει τους υπαλλήλους του το Κράτος, όταν θα ανασυντάξει τις δημόσιες υπηρεσίες, και τότε θα στειρέψει η πρώτη πηγή, που τροφοδοτεί την νομική σχολή.

Έπειτα η αντιλαϊκή οργάνωση του Κράτους η όχι καλή λειτουργία της δικαιοσύνης, η τόσο πολύπλοκη και δυσκολονόητη πολυνομία, που μας παραδέρνει, και γενικά η φαυλοκρατική διοίκηση,  που έχει εγκαθιδρύσει η πλουτοκρατική ολιγαρχία, για να μπορεί να αλωνίζει άνετα, ανοίγουν «ευρύ στάδιον»  στο επάγγελμα του δικηγόρου, και δημιουργούν την ανάγκη για την δικηγοροπαραγωγή. Δεν μπορεί να κάνει κανείς ένα βήμα στον τόπο μας, αν δεν έχει δίπλα του το  δικηγόρο. Όταν όμως  ανασυγκροτηθεί το κράτος με μοναδικό σκοπό να εξυπηρετεί τα συμφέροντα του λαού, τότε θα περιοριστεί αυτόματα και η δεύτερη τούτη αιτία για την υπερτροφία στη νομική σχολή.

Η Τρίτη αιτία, σε στενή συνάρτηση με την προηγουμένη, είναι η τόσο καθυστερημένη και αντιπαραγωγική οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας. Μέσα σ’ αυτή την κατάσταση, αδύνατο ν’  αναπτυχθούν  και ν’ ανθίσουν οι θετικές, οι πραχτικές επιστήμες. Οι επιστήμονες στους παραγωγικούς κλάδους δε βρίσκουν δουλειά. Φυσικό είναι οι αντίστοιχες επιστήμες να μην προσελκύουν σπουδαστές, και να προστρέχουν οι φοιτητές στη νομική σχολή που τους παρέχει πολλές ελπίδες κάτι να πετύχουν.

Και αν τα τελευταία χρόνια λιγόστεψαν ακόμα περισσότερο οι σπουδαστές που φοιτούν στη φυσικομαθηματική σχολή και στη φιλοσοφία, δεν πρέπει να μας φανεί παράξενο, γιατί οι σχολές αυτές κύριο, αν όχι μοναδικό, έργο έχουν να καταρτίζουν το διδαχτικό προσωπικό για τη μέση παιδεία. Και αφού, τόσοι πτυχιούχοι των σχολών αυτών, χρόνια περιμένουν να έρθη  η σειρά τους να διοριστούν, είναι φυσικό να μην παρατρέχουν οι φοιτητές στη φιλολογία και στις φυσικές επιστήμες, και μάλιστα αφού ξέρουν, πώς και όταν διοριστούν, θα σφίξουν το λουρί τους με το μιστό της πείνας, που δίνει το κράτος στους  υπαλλήλους του.

Έχουμε λοιπόν υπερτροφία στη νομική σχολή και πληθωρισμό στους δικηγόρους – οι περισσότεροί τους βιοπαλαίουν άγρια για να κουτσοζήσουν – και παράλληλα επικίντυνη ατροφία στις άλλες και ιδιαίτερα στις θετικές επιστήμες. Μα μήπως, παρ’ όλη αυτή  την κατάσταση πλεονάζουν οι επιστήμονες στον τόπο μας; Να τι μας λένε οι αριθμοί:    

Έχουμε  σήμερα 5.500-6.000 γιατρούς. Οι 4.000 είναι εγκατεστημένοι στις πέντε έξι μεγάλες πόλεις. Περισσεύουν 1.500-2.000 για τις άλλες μικρότερες πόλεις και τις δέκα χιλιάδες μεγάλα και μικρά χωριά. Η κατάσταση είναι τραγική για την υγεία του λαού, ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές με την υποπρωτόγονη συγκοινωνία. Πεθαίνουν οι άνθρωποι σαν το σκυλί στ’ αμπέλι. Μας λείπουν λοιπόν σήμερα χιλιάδες γιατροί. 

Έχουμε σήμερα 1.000 περίπου γεωπόνους. Οι περισσότεροι τους είναι απορροφημένοι από τις δημόσιες υπηρεσίες. Μα κι’ αν όλοι και οι 1.000 ήσαν διαθέσιμοι, πάλι αναλογεί ένας γεωπόνος σε 6 κοινότητες. Βέβαια, στη σημερινή πρωτόγονη αγροτική οικονομία μας, οι γεωπόνοι που έχουμε μας φαίνονται αρκετοί. Για να αξιοποιήσουμε όμως τη γη, για να εφαρμόσουμε επιστημονική καλλιέργεια, και για να εφοδιάσουμε με το κατάλληλο προσωπικό τις μεσαίες γεωργικές σχολές , πού πρέπει να ιδρύσουμε, σκεφθείτε πόσες χιλιάδες ειδικευμένοι γεωπόνοι μας χρειάζονται.

Οι κτηνίατροι που έχουμε είναι ζήτημα αν φτάνουν τους 150. Τσακίζεται η κτηνοτροφία μας, η ζημία αφάνταστα μεγάλη, και οι κτηνοτρόφοι μας καταφεύγουν στα μάγια για να ξορκίσουν τη «λάμια».

Έχουμε όλο-όλο 900 χημικούς. Αναλογεί ένας σε 8.000 κατοίκους, ενώ στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες η αναλογία είναι ένας χημικός  σε 3.000 κατοίκους. Αν θέλουμε όμως να αξιοποιήσουμε τον εθνικό πλούτο, αν θέλουμε να αναπτύξουμε τη βιομηχανία σε όλους τους βιώσιμους  κλάδους της, θα χρειαστούμε χιλιάδες χημικούς άρτια καταρτισμένους και διπλάσιους μηχανικούς από αυτούς που έχουμε και πολλές χιλιάδες μεσαίο τεχνικό προσωπικό. Δε μιλώ για γεωλόγους, εδαφολόγους και άλλους ειδικούς γιατί αυτοί μας λείπουν ολότελα.

Και τέλος έχουμε σήμερα γύρω στους 15.000 δασκάλους, και αυτούς χωρίς την αντίστοιχη για το έργο τους μόρφωση. Για να ανοίξουμε σήμερα τα όσα σχολεία που έχουμε και να κουτσολειτουργήσουν χρειαζόμαστε 20.000 δασκάλους. Αν  θέλουμε όμως να λειτουργήσει μέσα σε υποφερτές συνθήκες  το εξάχρονο δημοτικό σχολείο, μας χρειάζονται 25.000 δάσκαλοι- ένας δάσκαλος για 40 παιδιά. Και για να εφαρμόσουμε το οκτάχρονο δημοτικό χρειαζόμαστε το λιγότερο 30.000. Ώστε μας λείπουν ούτε λίγο, ούτε πολύ δέκα ως δεκαπέντε χιλιάδες δάσκαλοι.

Το έλλειμμα μας λοιπόν σε επιστήμονες είναι τεράστιο. Και ενώ αυτή είναι η πραγματική κατάσταση – αληθινά τραγική – μιλάνε για υπερτροφία στην ανώτερη παιδεία, και το επίσημο Κράτος με τα μεγάφωνα του τονίζει σε κάθε ευκαιρία τον «εθνικόν κίνδυνον» επειδή, όπως λέει, μπορεί «το διανοητικόν προλετεριάτον να τονώσει τας τάξεις των προλεταρίων της πόλεως» και  φοβάται, πως τότε θα κιντυνέψουν τα προνόμια της  κυρίαρχης πλουτοκρατικής ολιγαρχίας. Ο πραγματικός όμως εθνικός κίντυνος είναι η φοβερή ατροφία που διαπιστώσαμε στις παραγωγικές ανώτερες σχολές. Αμορφωσιά και φτώχεια παραδέρνει τον τόπο μας. Το φώς της αληθινής δημιουργικής επιστήμης δε λάμπει στη χώρα μας. Και κιντυνεύουμε με την οικονομική καθυστέρηση και το επιστημονικό σκοτάδι να καταποντιστούμε και να αφανιστούμε.

Ο λαός όμως με πρωτοπόρα τη νεολαία θα διεκδικήσει το δικαίωμα του να μορφωθεί και να κάνει την επιστήμη όργανό του για την υλική του ευημερία και την πνευματική  του εξύψωση. Ο λαός και η νεολαία λαχταρούν να ριχτούν μ’ όλο τον ενθουσιασμό στην ανοικοδόμηση της πατρίδας μας. Μας χρειάζονται για την προκοπή μας χιλιάδες μορφωμένα στελέχη, χιλιάδες καθολικά μορφωμένοι και πλούσια επιστημονικά καταρτισμένοι ειδικοί επιστήμονες. Και ο λαός, άμα γίνει νοικοκύρης πραγματικά στον τόπο του, θ’ ανοίξει  διάπλατα τις πόρτες  και της ανώτερης παιδείας, και θα δώσει όλα τα μέσα σε όλα τα ικανά παιδιά για να σπουδάσουν. Αυτά θα γίνουν οι ενθουσιαστικοί οικοδόμοι του νεοελληνικού πολιτισμού.